Migrenowe bóle głowy dotyczą nie tylko dorosłych. Jak się okazuje, na tę dolegliwość cierpią również dzieci. Zdaniem lekarzy migrena może pojawiać się nawet u niemowląt, choć jej pierwotna przyczyna jest do dziś nierozpoznana. Jak objawia się migrenowy ból głowy u dziecka oraz nastolatka? Kiedy udać się do lekarza? Poznaj sposoby na złagodzenie symptomów i przetrwanie ataków.
Czym są migrenowe bóle głowy?
Pulsujący ból głowy, nadwrażliwość na światło i dźwięki, mdłości… Kto nigdy nie doświadczył migreny, temu często trudno jest zrozumieć, co czują cierpiący na to przewlekłe schorzenie, które dotyka nawet 10% populacji. Z medycznego punktu widzenia bóle migrenowe są niewłaściwą reakcją układu nerwowo-naczyniowego, jednak dokładna etiologia tego zaburzenia jest wciąż nieznana. Mimo to w ostatnich latach badania naukowe nad migreną w młodszych grupach wiekowych zrobiły duży krok naprzód.
Dolegliwości migrenowe u dzieci i młodzieży są szczególnie problematyczne. Wynika to z faktu, że objawy mogą się różnić u pacjentów dorosłych oraz młodszych. Trudność pojawia się już w samym rozpoznaniu schorzenia – dzieci mogą mieć problem z artykulacją objawów, a w przypadku niemowląt pozostaje wyłącznie obserwacja symptomów przez rodziców. Utrzymujące się migreny to problem nie tylko zdrowotny. Nawracające ataki przekładają się na obniżenie samopoczucia, rozdrażnienie, agresję w relacjach z rodziną i rówieśnikami, trudności w nauce, a nawet problemy psychiczne. Niestety ponad 70% dzieci cierpiących na migrenę doświadcza jej również w życiu dorosłym.
Migrena a ból głowy: poznaj różnicę
Przyjmuje się, że ból głowy należy do najpopularniejszych objawów zgłaszanych w przychodniach pediatrycznych. Zazwyczaj jednak dolegliwości te związane są z towarzyszącymi im infekcjami i gorączką. Sama migrena u młodszych dzieci jest trudna do rozpoznania i nierzadko mali pacjenci muszą czekać na diagnozę często nawet kilka lat.
Należy pamiętać, że nie każdy ból głowy musi mieć podłoże migrenowe. W międzynarodowej klasyfikacji migrena określana jest jako ból pierwotny, a więc uważa się go za stan chorobowy, a nie jedynie objaw. Tym, co odróżnia dolegliwości migrenowe od „zwykłego” bólu, są towarzyszące symptomy:
-
nadwrażliwość na światło i dźwięki;
-
zawroty głowy;
-
zaburzenia widzenia;
-
regularność w napadach bólowych;
-
charakterystyka bólu: jednostronny, pulsujący lub rwący.
Migrena może być również związana z cyklem miesiączkowym (2-3 dzień cyklu), a także depresją i przewlekłym stresem.
Charakterystycznym objawem jest tzw. aura migrenowa, czyli zespół dolegliwości pojawiających się przed wystąpieniem ataku. Dla pacjentów jest to swoisty sygnał alarmowy, który trwa od kilku godzin do nawet 2-3 dni. Aura może objawiać się zaburzeniami ostrości wzroku, jasnymi plamami przed oczami, błyskami, mroczkami lub nawet tymczasową utratą wzroku (u dzieci występuje rzadko).
Schorzenia powiązane z migreną
Zaburzeniom migrenowym u dzieci mogą towarzyszyć inne schorzenia. Ryzyko ich wystąpienia rośnie zwłaszcza wśród pacjentów, których członkowie rodziny cierpią na chroniczny ból głowy. Wyróżnia się takie dolegliwości współtowarzyszące, jak:
-
migrena brzuszna – przypomina tę klasyczną, z tym że dolegliwości bólowe dotyczą brzucha. Czas trwania ataku wynosi 2-72 godziny. Ból może być umiarkowany lub bardzo silny, uniemożliwiający normalne funkcjonowanie. Mogą mu towarzyszyć również wymioty, mdłości i brak apetytu;
-
zespół cyklicznych wymiotów – schorzenie niezwiązane z infekcjami czy zatruciami pokarmowymi. Ataki mają zwykle ten sam scenariusz i częstotliwość – trwają od kilku godzin do kilku dni;
-
łagodne napadowe zawroty głowy – na kilkanaście minut lub godzin dziecko miewa problemy z utrzymaniem równowagi oraz prawidłową koordynacją ciała;
-
łagodny napadowy kręcz szyi – objawia się przymusowym skrętem głowy w kierunku ramion, czemu może towarzyszyć również skręt szyi, a także zaburzenia koordynacji. Nawracające epizody wymagają badań pod kątem refluksu, padaczki czy dystonii szyjnej.
Przyczyny i objawy migreny u dzieci
Migrena może ujawnić się w każdym wieku. Podobnie jak w przypadku dorosłych pacjentów, tak dolegliwość ta u dzieci ma nie do końca jasne przyczyny. Ogólnie przyjmuje się, że jest ona wynikiem nadreaktywności neuronaczyniowej. Istnieje jednak szereg czynników, które mogą sprzyjać występowaniu napadów. Należą do nich:
-
odwodnienie;
-
intensywny wysiłek fizyczny;
-
stres;
-
zaburzenia snu;
-
zmiana ciśnienia;
-
zażywanie niektórych leków;
-
intensywne bodźce zewnętrzne (hałas, ostre światło, silne zapachy);
-
zmiany hormonalne (np. w okresie dojrzewania).
Migrenami nazywa się nawracające ataki bólu głowy. Mogą one trwać od 4 do nawet 72 godzin, a skutki utrzymywać się przez kolejne dni – dziecko może być osłabione, senne, blade, ze spowolnioną koordynacją ruchową. Ból migrenowy jest silny, jedno lub obustronny, zlokalizowany najczęściej w obszarze skroniowo-czołowym. Towarzyszy mu spadek koncentracji, mdłości, zawroty głowy czy nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne.
Kiedy udać się do lekarza?
Diagnozę pod kątem migreny dokonuje lekarz. Zanim jednak udasz się z dzieckiem do specjalisty, warto dokonać okresowej obserwacji objawów małego pacjenta. Zwróć uwagę na częstotliwość napadów – notuj je w notesie wraz z towarzyszącymi im symptomami. U najmłodszych epizody bólowe są zwykle częstsze niż u dorosłych, lecz trwają krócej. W przypadku dziewczynek, które miesiączkują, dobrze jest sprawdzić powiązanie migrenowych bólów głowy z cyklem menstruacyjnym. Jeśli zauważysz regularność w występowaniu ataków, a objawy u dziecka są podobne do tych, o których pisaliśmy, skonsultuj się z lekarzem, który wyda skierowanie do neurologa lub zleci wykonanie dodatkowych badań. Możesz również udać się od razu na wizytę prywatną do gabinetu neurologicznego.
Leczenie bólów migrenowych
U dzieci, podobnie jak u dorosłych, leczenie migreny odbywa się poprzez podanie leków przeciwbólowych, np. ibuprofen lub paracetamol (u osób poniżej 12. roku życia nie stosuje się aspiryny). Napady o dużym natężeniu mogą wymagać również podania leków przeciwmigrenowych, takich jak tryptany wpływające na receptory serotoniny. Z uwagi na wiek pacjenta powinny one być stosowane wyłącznie pod kontrolą lekarza. Łagodzenie objawów towarzyszących napadom może wymagać podawanialeków:
Jednocześnie dąży się do zminimalizowania ryzyka związanego z nadmiernym przyjmowaniem środków farmakologicznych. Ważne są tu również domowe środki zapewniające dziecku komfortu i opiekę podczas napadów (zaciemniony, cichy pokój, chłodne okłady na czoło itp.).
Zadbaj o prawidłową dietę pociechy
Podczas napadów migrenowych apetyt dziecka może ulec obniżeniu. Nie należy wówczas zmuszać go do jedzenia. Zadbaj jednak o dietę pociechy na co dzień – jak pokazują badania, niektóre składniki mogą sprzyjać atakom migreny. Wśród nich wymienia się:
-
tyraminę – obecną w produktach fermentowanych i przetworzonych, np. wędlinach, pasztetach, serach pleśniowych, ale i przejrzałych owocach;
-
tłuszcze nasycone;
-
sztuczne dodatki do żywności.
Część pacjentów może być również wrażliwa na pewnego rodzaju pokarmy, np. o niskiej temperaturze, niektóre owoce, orzechy. Dlatego warto notować produkty, które były jedzone przed napadami.
Profilaktyka migreny u dzieci i nastolatków
Leczenie profilaktyczne zazwyczaj stosuje się u dzieci i młodzieży, cierpiących na częste ataki bólowe (kilka razy w miesiącu). Duże znaczenie ma tu wspomniana wcześniej dieta. Oprócz składników zakazanych zwróć uwagę, by w jadłospisie pociechy znalazł się duży procent świeżych, nieprzetworzonych produktów. Ogranicz również ilość spożywanego mięsa, które ma właściwości prozapalne. Zadbaj jednocześnie o wysoką podaż płynów – wody, a także herbat ziołowych, owocowych i soków. Oprócz diety nieoceniona jest regularna dawka ruchu oraz odpowiednia ilość snu.
Warto zainteresować się metodami alternatywnymi, które w dłuższej perspektywie mogą zwiększyć komfort życia dziecka. Akupresura, czy techniki medytacyjne mogą nie tylko pomóc w przypadku migren, ale zwiększyć podatność na codzienny stres.
Artykuły dotyczące zdrowia dzieci na blogu
Najmłodsi również mogą cierpieć na bolesne dolegliwości, czyli migrenę. W jej leczeniu dużą rolę odgrywają leki przeciwbólowe dostępne w aptekach. Dowiedz się więcej o tym, jak działają i jakie substancje są w nich zawarte. Polecamy również nasz artykuł o migrenie i środkach farmakologicznych stosowanych w uśmierzaniu dolegliwości bólowych dostępny na naszym blogu.