Jedną z częstszych dziecięcych przypadłości, z którą rodzice zgłaszają się do pediatry, są zaparcia u niemowlaka. Zatwardzenia, gdyż tak również są określane, objawiają się uciążliwymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego takimi jak zmniejszona liczba wypróżnień, oddawanie twardych stolców oraz twardy, nabrzmiały brzuszek. Leczenie tego schorzenia powinno zostać rozpoczęte jak najwcześniej, by nie dopuścić do zmniejszenia napięcia mięśni gładkich odbytnicy. Jakie istnieją sposoby na zaparcia u niemowlaka? Jak pomóc maluchowi i kiedy należy szukać pomocy u lekarza? W poniższym artykule znajdziesz odpowiedzi na najczęstsze pytania związane z zatwardzeniami u najmłodszych.
Jak wyglądają zaparcia u niemowlaków?
Rodzicom czasem trudno jest stwierdzić, dlaczego ich dziecko płacze lub odczuwa dyskomfort. Powodem takiego stanu mogą być problemy z brzuszkiem, które dość często dotykają noworodki. Maluchy, których mamy zdecydowały się na karmienie piersią, rzadziej cierpią na zatwardzenia. Zaparcia u niemowlaka mogą być spowodowane przez niewłaściwie dobrane mleko modyfikowane, ale mogą też pojawić się na skutek zbyt szybkiego przejścia z pokarmu naturalnego na sztuczny.
Objawy mogące wskazywać na to, że maluch ma zatwardzenie to:
-
ból brzucha,
-
oddawanie stolca rzadziej niż trzy razy w tygodniu,
-
duże zbite masy kałowe, z których wydaleniem dziecko ma trudności,
-
utrata apetytu,
-
rozdrażnienie, płacz i irytacja przed wypróżnieniem.
W przypadku noworodków najczęściej mamy do czynienia z zaparciami o charakterze czynnościowym, które nie są spowodowane żadną chorobą. Obecność tej dolegliwości może świadczyć o niedostatecznie rozwiniętej fizjologii przewodu pokarmowego objawiającej się między innymi spowolnioną perystaltyką jelit.
Potencjalne przyczyny zaparć u małych dzieci
W sytuacji, kiedy pojawiają się zaparcia u niemowlaka, rodzice często podejrzewają poważne schorzenie. Tymczasem w przypadku ich regularnego występowania w pierwszej kolejności należy przyjrzeć się diecie mamy karmiącej. W przypadku dziecka, które ma już rozszerzaną dietę, warto natomiast sprawdzić, czy w jego jadłospisie nie brakuje produktów bogatych w błonnik pokarmowy. Pozostałe przyczyny zatwardzeń u małych dzieci to:
-
zbyt szybka rezygnacja z pieluszek i za wczesne sadzanie malca na nocnik,
-
niewystarczająca ilość płynów w diecie,
-
zmiany w ustalonym rytmie dnia (np. pójście do żłobka),
-
niedawno przebyta infekcja z biegunką,
-
nietolerancja laktozy lub alergia na białko mleka krowiego.
Niemowlęta po szóstym miesiącu życia zwykle mają rozszerzoną dietę. Niektóre mamy decydują się na zakończenie karmienia piersią w tym czasie. Zbyt szybkie przejście na mleko modyfikowane również może być przyczyną zaparć u niemowlaka.
Sposób żywienia a zaparcia
Wiele świeżo upieczonych mam zapomina, że dzieci karmione piersią mogą nie robić kupki nawet przez kilka dni. Jeśli pieluszka Twojego szkraba często jest mokra, a on sam nie wykazuje objawów mogących świadczyć o dolegliwościach trawiennych, nie powinnaś mieć powodów do niepokoju. Zaparcia u niemowlaka znacznie częściej występują w sytuacji, kiedy malec otrzymuje mleko modyfikowane. Jeśli podejrzewasz, że jest ono przyczyną bólu brzuszka i trudności z oddawaniem stolca, wówczas możesz je zmienić po konsultacji z pediatrą. Lekarz może zaproponować mieszankę z probiotykami lub z obniżoną zawartością laktozy, która będzie łatwiej strawna dla dziecięcego organizmu.
Sprawdź, jak pomóc niemowlakowi
W przypadku regularnie powtarzających się zaparć u niemowlaka można spróbować wykonać dziecku delikatny masaż brzuszka, który wspomoże rozluźnienie napiętych mięśni. Brzuch najlepiej masować płaską dłonią oraz kolistymi ruchami zgodnie ze wskazówkami zegara. By pomóc kupce przejść przez jelito, możesz również ostrożnie ruszać nóżkami dziecka, wykonując ćwiczenie przypominające rowerek.
Jeśli wiesz, że najlepszym sposobem żywienia jest karmienie piersią, a zaparcia u niemowlaka mimo to wciąż nawracają, dobrym pomysłem może być zachęcanie go do aktywności. Mniejsze dziecko możesz kłaść na brzuszku, pokazywać mu zabawki i mobilizować do podnoszenia głowy. Niemowlę powyżej szóstego miesiąca życia możesz już pionizować – zwróć jednak uwagę, czy szkrab nie protestuje i czy dobrze się czuje w takiej pozycji. W miarę możliwości ułatw mu swobodne poruszanie się i staraj się nie ograniczać jego ruchów. W ten sposób możesz nie tylko zadbać o dobre samopoczucie pociechy, ale też wspomóc prawidłową perystaltykę jelitową.
Odpowiednia dieta i nawodnienie
Zastanawiając się, jakie istnieją sposoby na zaparcia u niemowlaka, nie można też zapominać o właściwym odżywianiu oraz prawidłowym nawadnianiu. Dotyczy to zwłaszcza starszych dzieci, które są na etapie rozszerzania diety i regularnie dostają stałe posiłki w ciągu dnia. W takiej sytuacji w diecie nie powinno brakować przede wszystkim produktów bogatych w błonnik. Włączenie tej substancji do codziennego jadłospisu może pomóc w zmiękczeniu mas kałowych oraz w poprawieniu rytmu wypróżnień poprzez zwiększenie ilości wody w dolnym odcinku przewodu trawiennego.
Na talerzu malucha powinny jak najczęściej pojawiać się kasze, pieczywo żytnie, otręby, płatki zbożowe, a także warzywa i owoce (również w wersji suszonej). Długotrwały niedobór błonnika pokarmowego może zwiększać ryzyko występowania nieprzyjemnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego i negatywnie wpływać na funkcjonowanie jelit. Ponadto należy zadbać o odpowiednią ilość płynów w diecie dziecka. Niemowlętom można podawać przegotowaną wodę, wodę mineralną, rozcieńczone soki, a także herbaty ziołowe. Zapotrzebowanie na płyny w pierwszym półroczu życia to ok. 700 ml na dobę, natomiast w drugim ok. 800-900 ml dziennie.
Kiedy trzeba zgłosić się do pediatry?
Jeśli pomimo wysiłków i zmiany nawyków żywieniowych zaparcia u niemowlaka nie znikają lub towarzyszące im dolegliwości przybierają na sile, wówczas należy skonsultować się z pediatrą. Lekarz w pierwszej kolejności zapyta o sposób żywienia dziecka. W przypadku, gdy jest to karmienie piersią, może zalecić mamie dietę ograniczającą spożycie produktów przetworzonych, smażonych i typu fast food. Jeśli natomiast malec otrzymuje mleko modyfikowane, być może konieczna jest zmiana mieszanki. W uregulowaniu pracy układu pokarmowego pomocny może okazać się specjalistyczny preparat z błonnikiem pokarmowym lub z dobroczynnymi kulturami bakterii probiotycznych.
Gdy niemowlę jest często rozdrażnione, płaczliwe i z trudem oddaje stolec, nie należy podawać mu żadnych środków (np. przeczyszczających) na własną rękę. W przypadku nasilonych dolegliwości lekarz może zalecić stosowanie czopków glicerynowych. Zatwardzenie u małych dzieci rzadko jest oznaką poważnych problemów ze strony układu pokarmowego. Zwykle mija samoistnie, gdy układ trawienny osiągnie pełną dojrzałość. Na ogół ma to miejsce około pierwszego roku życia.
Jak nie dopuścić do zaparć u dziecka
Kiedy przyjdzie czas na rozszerzanie diety malucha, staraj się wprowadzać nowe pokarmy stopniowo i w niewielkich ilościach. To może pomóc w uniknięciu zaparć. Pamiętaj też o regularnym pojeniu malca. Jeśli zauważysz, że u dziecka występują trudności z oddawaniem stolca, możesz sięgnąć po suszone owoce lub kaszki wzbogacone o błonnik pokarmowy. Jadłospis powinien być różnorodny, bogaty w warzywa i owoce, płatki owsiane oraz w pieczywo z pełnego ziarna. W przypadku starszych niemowląt do codziennego menu można też włączyć jogurt naturalny, kefir i maślankę. Takie produkty można podawać dzieciom mniej więcej już od siódmego-ósmego miesiąca życia. Warto też wykluczyć pokarmy o właściwościach zapierających, do których należy między innymi białe pieczywo, gotowana marchew, biały ryż oraz kakao.
Więcej o zdrowiu dowiesz się z bloga Lek24
Większość zatwardzeń u maluchów nie jest spowodowana chorobą. Zanim zastosujesz konkretne sposoby na zaparcia u niemowlaka, najpierw zwróć uwagę na dietę i odpowiednie nawodnienie. Właściwa podaż błonnika i płynów może pomóc w rozrzedzeniu mas pokarmowych w jelitach oraz w ułatwieniu wypróżniania. Chcesz więcej dowiedzieć się na temat dolegliwości trawiennych u dzieci? Jeśli interesują Cię tematy związane ze świadomym rodzicielstwem, możesz zajrzeć na blog apteki internetowej Lek24.pl. Znajdziesz tam publikacje, które pomogą Ci rozwiać obawy i wątpliwości związane ze zdrowiem dziecka. W razie potrzeby nie wahaj się skorzystać z fachowej pomocy pediatry.