Wypoczynek w egzotycznych krajach to marzenie wielu osób. Nie wszyscy jednak wiedzą, że do takiego wyjazdu trzeba się dobrze przygotować. Przed odwiedzeniem konkretnego regionu, warto sprawdzić, jakie występują w nim zagrożenia i gdzie w razie potrzeby można zwrócić się po pomoc medyczną. Na kilka tygodni przed wycieczką wskazana jest też wizyta u lekarza, który poinformuje, jakie szczepienia przed podróżą należy wykonać. Z poniższego wpisu dowiesz się, jak zabezpieczyć się przed chorobami tropikalnymi oraz w jaki sposób zadbać o zdrowie własne i swoich bliskich w trakcie zagranicznej wyprawy.
Na jakie choroby należy się zaszczepić przed podróżą?
Wizyta w egzotycznym kraju, nawet w przypadku wcześniejszego zamieszkiwania w nim, może zwiększać ryzyko zachorowania na jedną z tropikalnych chorób. Malaria, żółta gorączka, dur brzuszny, cholera, ameboza – to tylko niektóre z nich. Schorzenia zagrażające zdrowiu i życiu mogą być wywoływane zarówno przez bakterie, jak i przez pasożyty przedostające się do organizmu przez skórę oraz usta. Ich występowanie często jest związane z nieprawidłowym przygotowywaniem potraw, brakiem higieny, a także ze spożywaniem nieprzegotowanej wody. Aby zapobiec zakażeniu, warto rozważyć szczepienia przed podróżą. Można je wykonać w stacjach sanitarno-epidemiologicznych, poradniach medycyny tropikalnej, a także w wyznaczonych regionalnych i wojewódzkich punktach szczepień. Poniżej prezentujemy listę najniebezpieczniejszych chorób egzotycznych charakteryzujących się wysoką śmiertelnością, przed którymi można ochronić się dzięki przyjęciu odpowiednich szczepionek.
Żółta gorączka
Choroba wywoływana przez wirus żółtej febry może przebiegać pod różnymi postaciami klinicznymi. Patogen ten występuje głównie w krajach należących do Afryki Subsaharyjskiej oraz Ameryki Południowej i Środkowej. W pierwszej fazie schorzenia pojawia się gorączka. Towarzyszą jej dreszcze, bóle głowy, nudności i ogólne złe samopoczucie. U niewielkiej liczby chorych dochodzi do rozwoju drugiego etapu choroby, którą można rozpoznać po żółtaczce, wybroczynach na skórze oraz krwawieniach z przewodu pokarmowego i jamy ustnej. By zapobiec zakażeniu, wystarczy zaszczepić się jednorazową dawką preparatu, który jest w stanie zapewnić uodpornienie na mniej więcej 10 lat.
Dur brzuszny
Innym niebezpiecznym schorzeniem, przed którym możesz ustrzec się dzięki zaplanowanym szczepieniom przed podróżą, jest dur brzuszny. Ta ciężka choroba układu pokarmowego jest wywoływana przez gram-ujemną bakterię z grupy Salmonella, którą można zarazić się poprzez spożywanie zanieczyszczonej odchodami osób chorych wody i żywności. W pierwszym tygodniu po zainfekowaniu pojawiają się objawy grypopodobne. W kolejnych dniach można zaobserwować brunatny nalot na języku oraz różowe wykwity na skórze. U części pacjentów rozwijają się powikłania w postaci perforacji jelit, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia mięśnia sercowego oraz niewydolności nerek. Najlepszy poziom ochrony przed durem brzusznym daje szczepienie w połączeniu z przestrzeganiem podstawowych zasad higieny.
Japońskie zapalenie mózgu
Osoby planujące wyjazd do krajów Dalekiego Wschodu powinny pamiętać o wykonaniu przed podróżą szczepienia na japońskie zapalenie mózgu. Choroba ta jest wywoływana przez wirus, który przed dotarciem do ośrodkowego układu nerwowego lokalizuje się w takich organach jak nerki, wątroba, serce. Następnie wraz z krwią trafia do mózgu. Infekcję można rozpoznać głównie po gorączce, dreszczach, silnym bólu głowy oraz objawach oponowych. Mimo iż zakażenie często przyjmuje łagodną formę, może przekształcić się w ciężkie zapalenie mózgu z problemami neurologicznymi. Ochronne szczepienie przed podróżą w postaci dwóch dawek podstawowych i jednej przypominającej jest zalecane wszystkim osobom udającym się do państw endemicznego występowania schorzenia.
Inne choroby
Żółta gorączka, dur brzuszny i japońskie zapalenie mózgu nie stanowią jedynych chorób, przed którymi można uchronić się dzięki szczepieniom. Przed podróżą można też zaszczepić się na wiele innych egzotycznych schorzeń. Oczywiście nie ma potrzeby przyjmowania wszystkich preparatów równocześnie. Zalecane szczepionki zależą przede wszystkim od kraju docelowego, przebytych już wcześniej szczepień oraz od indywidualnych przeciwwskazań.
Do innych częstych problemów zdrowotnych poza wyżej wymienionymi schorzeniami należą:
-
malaria – w krajach tropikalnych jest przenoszona głównie przez komary,
-
wirusowe zapalenie wątroby typu A – występujące głównie w państwach o niedostatecznych warunkach sanitarnych,
-
denga – ciężka grypopodobna choroba wywoływana przez wirus z rodzaju Flavivirus,
-
wścieklizna – może prowadzić do śmiertelnego zapalenia mózgu,
-
choroba Heinego i Medina – obecna jest w Azji i Afryce, a wywołuje ją wirus polio.
Powszechną przypadłością podczas wycieczek w tropiki jest też biegunka podróżnych, która rozwija się na skutek spożycia zanieczyszczonych pokarmów lub napojów. Zapobieganie objawom żołądkowo-jelitowym polega na stosowaniu zasad higieny oraz bezpiecznego żywienia. Częściową ochronę przed biegunką można uzyskać dzięki doustnemu szczepieniu przed podróżą przeciwko cholerze.
Szczepienia obowiązkowe i zalecane
Zgodnie z Międzynarodowymi Przepisami Zdrowotnymi jedynym obowiązkowym szczepieniem przed podróżą w tropiki jest to przeciwko żółtej gorączce. Jest ono konieczne w przypadku wjazdu do niektórych krajów Afryki i Ameryki Południowej. Potwierdzeniem jego odbycia jest wpis do Międzynarodowej Książeczki Szczepień określanej często jako medyczny paszport podróżnika. Trzeba jednak pamiętać, że niektóre państwa wymagają od cudzoziemców także przedstawienia innych szczepień. Przykładem może być tutaj Arabia Saudyjska, w której od przyjezdnych oczekuje się obowiązkowego zaszczepienia przeciwko żółtej gorączce oraz meningokokom. Aby chronić swoje zdrowie, najlepiej wykonać je na 6-8 tygodni przed planowaną datą wyjazdu.
Szczepienia dzieci – co warto wiedzieć?
Zapobieganie problemom zdrowotnym pojawiającym się w podróży jest niezmiernie ważne w przypadku niemowląt i dzieci. Dobór odpowiednich preparatów uodparniających powinien zależeć od wieku malucha, kraju docelowego oraz od wcześniejszych szczepionek podanych w ramach programu szczepień ochronnych. W tej kwestii należy skonsultować się z lekarzem medycyny podróży oraz z pediatrą, pod którego opieką znajduje się dziecko. Specjaliści pomogą w wyborze preparatów oraz w ustaleniu dawek przy uwzględnieniu indywidualnego ryzyka zdrowotnego w danym regionie.
Zasady dbania o zdrowie podczas podróży
Jak już wyżej wspomnieliśmy, częstą przypadłością osób odwiedzających różne egzotyczne kraje, jest biegunka. By się przed nią chronić, warto poznać podstawowe zasady dbania o zdrowie w podróży. U większości pacjentów schorzenie ma łagodny przebieg, a towarzyszące mu objawy ze strony układu pokarmowego ustępują po kilku dniach. Przykre dolegliwości żołądkowo-jelitowe są wywoływane przez spożycie pokarmów i napojów zanieczyszczonych chorobotwórczymi patogenami. Niekiedy infekcje wymagają leczenia szpitalnego, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu i wystąpienia niebezpiecznych powikłań.
By zapobiegać biegunce podróżnych i innym zakażeniom pokarmowym, należy:
-
sięgać po świeżo przegotowaną wodę lub napoje fabrycznie zamknięte w opakowaniach,
-
unikać lodu niewiadomego pochodzenia,
-
dokładnie myć i obierać owoce oraz warzywa przed jedzeniem,
-
zrezygnować ze spożycia surowych lub niedogotowanych jajek, mięsa, owoców morza,
-
pamiętać o częstym myciu rąk mydłem.
W sytuacji wyjazdu do kraju zagrożonego np. malarią poza stosowaniem powyższych wskazówek należy też pamiętać o regularnym stosowaniu środków zapobiegających ukłuciu owadów. Tylko niektórym chorobom można przeciwdziałać dzięki szczepieniom przed podróżą, dlatego właściwa ochrona przed insektami jest również bardzo ważna dla zdrowia.
Postaw na bezpieczny urlop!
Właściwe postępowanie przed i w trakcie wyjazdu do egzotycznego kraju może pomóc w zmniejszeniu ryzyka zachorowania na tropikalną chorobę. W trakcie podróży poza przestrzeganiem podstawowych zasad dotyczących higieny żywienia należy szczególną uwagę zwrócić na korzystanie z repelentów, czyli środków odstraszających owady. Preparaty w postaci sprayów, aerozoli, kremów i sztyftów ma w ofercie niemalże każda apteka internetowa. Ich stosowanie pozwala uniknąć ukąszeń, które mogą prowadzić do alergii, malarii, dengi lub boreliozy.