W większości przypadków burczenie czy przelewanie w brzuchu jest normalnym zjawiskiem i wynika z naturalnych procesów trawiennych. Niekiedy jednak bulgotania i przelewania w jelitach mogą być objawem poważniejszych dolegliwości. Jakie są przyczyny bulgotania w brzuchu?
Bulgotanie w brzuchu - objawy
Bulgotanie czy przelewanie w brzuchu to naturalne objawy charakterystyczne dla funkcjonowania układu pokarmowego. Są one związane z perystaltyką jelit, czyli skurczami mięśni przewodu pokarmowego, które przesuwają pokarm i płyny wzdłuż układu trawiennego.
Za bulgotanie w brzuchu i przelewanie w jelitach odpowiada m.in. wędrujący kompleks motoryczny (MMC), który odpowiada za skurcze perystaltyczne jelit, przesuwające pokarm. Działanie MMC polega również na usuwaniu resztek pokarmowych, gazów i płynów w celu minimalizacji ryzyka rozwoju bakterii lub stanów zapalnych. W efekcie dźwięki bulgotania są skutkiem przemieszczania się treści pokarmowej w układzie trawiennym.
W niektórych przypadkach bulgotaniu w brzuchu mogą towarzyszyć dodatkowe objawy, takie jak:
- nadmierna produkcja gazów,
- uczucie pełności w jamie brzusznej,
- wzdęcia,
- nudności,
- bóle brzucha.
Najczęściej bulgotanie czy też “burczenie” w brzuchu pojawia się przed jedzeniem, jako oznaka głodu lub po jedzeniu, gdy układ pokarmowy zaczyna trawić spożyty przez nas posiłek.
Bulgotanie w brzuchu - przyczyny
Bulgotanie w brzuchu najczęściej spowodowane jest ruchami perystaltycznymi jelit, które odpowiadają za przesuwanie pokarmów i płynów. Jest to część normalnych procesów trawiennych, które nie są powodem do niepokoju.
Naturalne przyczyny bulgotania w brzuchu to:
- spożycie pokarmów wzdymających, np. fasola, kalafior, soczewica, cebula, nabiał. Tego typu produkty mogą powodować nadmierne wytwarzanie gazów w jelitach,
- połykanie powietrza - np. spowodowane jedzeniem w pośpiechu, żuciem gumy, paleniem papierosów,
- picie napojów gazowych,
- zbyt szybkie jedzenie posiłków - może prowadzić do zaburzenia trawienia,
- przejedzenie - nadmiar jedzenia zwiększa obciążenie układu trawienia, co może sprzyjać pojawieniu się uczucia “przelewania w jelitach”.
Przedłużające się lub uporczywe bulgotanie w brzuchu, któremu towarzyszą dodatkowe objawy, może w niektórych przypadkach wskazywać na problemy zdrowotne. Przyczyny bulgotania w jelitach mogą obejmować:
- nietolerancje pokarmowe - np. nietolerancja laktozy lub fruktozy. Najczęściej bulgotaniu towarzyszą wzdęcia, bóle brzucha i gazy,
- zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) - nadmierna ilość bakterii w jelicie cienkim może powodować bulgotanie, wzdęcia, bóle brzucha i biegunki.
- zespół jelita drażliwego (IBS) - podobnie, jak SIBO, oprócz uczucia “przelewania w jelitach” obserwuje się bóle brzucha, wzdęcia i zmianę rytmu wypróżnień,
- choroby zapalne jelit - np. choroba Leśniowkiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- infekcje przewodu pokarmowego - wirusowe, bakteryjne lub pasożytnicze. Często bulgotaniu w brzuchu towarzyszą bóle brzucha, nudności, biegunki i wymioty,
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
- przewlekły stres - stres może powodować przyspieszoną perystaltykę jelit, co może sprzyjać pojawieniu się uczucia “przelewania w jelitach”.
Bulgotanie w jelitach - jak sobie radzić?
Głośne bulgotanie w brzuchu z całą pewnością może być uciążliwe i może wyraźnie obniżać komfort życia. Jeżeli nie mamy żadnych innych objawów, które wymagałyby konsultacji z lekarzem, możemy samodzielnie spróbować poradzić sobie z tymi dolegliwościami.
Przede wszystkim zaleca się ograniczyć spożywanie produktów wzdymających oraz napojów gazowanych. Zamiast tego warto wybierać lekkostrawne produkty, wodę niegazowaną lub napary ziołowe, które mogą wspierać trawienie, np. napar z rumianku lub mięty.
Jednocześnie warto wprowadzić suplementację probiotyków i prebiotyków, które poprawiają funkcjonowanie mikroflory jelitowej i wspierają trawienie. W przypadku biegunki z kolei trzeba pamiętać o odpowiednim nawadnianiu i uzupełnianiu elektrolitów.
Jak leczyć bulgotanie w jelitach?
Choć bulgotanie w jelitach zazwyczaj nie jest powodem do niepokoju, to jednak jeżeli jest długotrwałe i wyraźnie obniża jakość życia, warto zgłosić się do lekarza celem odnalezienia przyczyny i rozpoczęcie ewentualnego leczenia.
Objawy towarzyszące, które powinny natychmiast skłonić do wizyty u lekarza to:
- uporczywy ból brzucha,
- wodnista biegunka,
- obecność krwi w stolcu,
- niewyjaśniona utrata masy ciała.
Lekarz w ramach diagnozy może zalecić wykonanie badań krwi, testów na alergie pokarmowe, badanie kału w kierunku pasożytów czy badania obrazowe, takie jak USG czy kolonoskopia. Wyniki ww. badań pozwolą wówczas odnaleźć przyczynę bulgotania w brzuchu.
Leczenie będzie natomiast zależne od rozpoznanej przyczyny “przelewania w jelitach”. Przykładowo w przypadku nietolerancji laktozy zalecana jest eliminacja nabiału z diety lub stosowanie preparatów z laktazą, które umożliwiają trawienie laktozy.
Jeżeli powodem bulgotania w brzuchu będzie SIBO, to wówczas leczenie będzie obejmować antybiotykoterapię, wprowadzenie probiotyków wspierających mikroflorę jelitową oraz dietę eliminacyjną, która ogranicza spożycie fermentujących węglowodanów zaostrzających objawy SIBO. Więcej na temat objawów SIBO znajdziesz na naszym blogu.
Niezależnie od przyczyny i metody leczenia, w większości przypadków nieodłącznym wsparciem terapii jest zmiana diety oraz ograniczenie spożywania produktów, które mogą wzmagać nieprzyjemne uczucie “przelewania w jelitach”.