Kalendarz ząbkowania. Kiedy wyrzynają się zęby mleczne?
Jak już wspomnieliśmy, pierwsze mleczaki pojawiają się u maluszka około 6 miesiąca życia, a proces ich wyrzynania może trwać nawet do ukończenia przez dziecko 3 lat. Kalendarz ząbkowania wygląda następująco:
-
między 6 a 16 miesiącem życia – wyrzynają się siekacze (najpierw dolne, potem górne),
-
do 18 miesiąca życia – powinny pojawić się pierwsze trzonowce (dolne i górne),
-
do 24 miesiąca życia – wyrastają kły,
-
do 33 miesiąca życia – wyrzynają się drugie trzonowce.
Są to orientacyjne terminy wyrzynania mlecznych ząbków, ponieważ u każdego dziecka proces ten może wyglądać nieco inaczej. Niezbędna będzie jednak wizyta u dentysty w przypadku, gdy żaden ząb nie pojawi się po ukończeniu przez malucha 1 roku życia.
Powikłania ząbkowania: typowe objawy
Proces wyrzynania się mleczaków niestety nie jest przyjemny dla dziecka, zwłaszcza w pierwszym okresie, dlatego warto wiedzieć, jak pomóc maluszkowi go przetrwać. Do typowych objawów ząbkowania należą m.in.:
-
zwiększona ilość śliny,
-
swędzenie i ból dziąseł,
-
brak apetytu,
-
problemy ze snem,
-
płaczliwość.
W złagodzeniu powyższych dolegliwości pomaga przede wszystkim podawanie dziecku gryzaków, a także smarowanie dziąseł specjalnymi preparatami. To na przykład żele na ząbkowanie, które można dostać w aptece. Ich składniki łagodzą ból i swędzenie, a także zapobiegają stanom zapalnym.
Jak pielęgnować zęby mleczne u dziecka?
Po pojawieniu się mleczaków jama ustna dziecka wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Pierwsze zęby są bowiem bardziej niż te stałe narażone na rozwój próchnicy. Najważniejsze to ograniczyć podawanie maluchowi produktów zawierających cukier, który zwiększa namnażanie się bakterii w jamie ustnej. Ważna jest również właściwa higiena, czyli przede wszystkim mycie zębów dziecka dwa razy dziennie, najlepiej rano i wieczorem przed snem. Warto pamiętać, że czynność tę powinni wykonywać rodzice i to nawet do 7 roku życia pociechy.
Gdy ząbków jest jeszcze niewiele, wystarczy je myć specjalną nakładką silikonową zakładaną na palec, na którą można nałożyć niewielką ilość pasty przeznaczonej dla niemowląt. Służy ona także do masażu dziąseł, a więc pomaga w wyrzynaniu się kolejnych zębów. Dopiero gdy dziecko ma około 2-3 lata można sięgnąć po standardowe szczoteczki o miękkim włosiu przeznaczone dla dzieci oraz po dziecięce pasty do zębów. Pamiętaj, że nie powinny one zawierać więcej niż 500 ppm jonów fluoru.
Ponieważ maluszek nie potrafi płukać jamy ustnej, ważne jest także dokładne oczyszczenie jej z pozostałości pasty. W tym celu można użyć gazików zwilżonych wodą, którymi należy delikatnie oczyścić dziąsła i język.
Kiedy wypadają zęby mleczne?
Mleczaki mają dość słabe i małe korzenie, dlatego ich wypadanie nie jest zwykle zbyt uciążliwe dla dziecka. Proces ten zaczyna się mniej więcej w 6 roku życia i trwa nawet do ukończenia 12-13 lat. Zęby mleczne wypadają w określonej kolejności – najpierw siekacze, potem pierwsze trzonowce, następnie kły, a na końcu drugie trzonowce.
Próchnica zębów mlecznych: jak jej zapobiegać?
U dzieci próchnica zębów mlecznych występuje niestety bardzo często i to nawet u maluchów z niewyrośniętymi wszystkimi mleczakami. Szacuje się, że problem dotyczy nawet połowy 3-latków i 90% 7-latków.
Najczęstszym powodem rozwoju tej choroby jest niewłaściwa higiena jamy ustnej dziecka, np. rezygnacja z mycia ząbków przed snem. Jest to błąd, ponieważ w nocy produkcja śliny (mającej właściwości oczyszczające) jest mniejsza niż w dzień, co sprzyja namnażaniu się nagromadzonych w buzi bakterii. Podobnie skutki ma podawanie maluchowi słodyczy przed snem czy pozwalanie mu na zasypianie z butelką w ustach.
Warto mieć świadomość, że próchnica mleczaków dość szybko postępuje i przenosi się na kolejne zęby. Jeśli chory ząb nie zostanie w porę wyleczony, będzie go trzeba usunąć. To z kolei wpłynie negatywnie na prawidłowy rozwój dziecka, które może mieć problemy ze zgryzem i seplenieniem. Ponadto zbyt wczesna eliminacja mleczaków może spowodować niewłaściwe wykształcenie się zębów stałych.
Najlepiej więc zapobiegać próchnicy poprzez właściwą higienę jamy ustnej pociechy oraz stosowanie odpowiedniej diety. Warto przede wszystkim ograniczyć słodycze i słodkie napoje, również soki owocowe. W nocy najlepiej dziecku podawać do picia czystą wodę.
Kiedy jest czas na pierwszą wizytę u dentysty?
Pierwsza wizyta u dentysty powinna odbyć się między pierwszym a drugim rokiem życia dziecka. Taki termin jest optymalny w sytuacji, gdy ząbki wyrzynają się prawidłowo, a ich stan nie budzi żadnego niepokoju. Należy odwiedzić lekarza, by ten fachowym okiem ocenił rozwój uzębienia, a także by maluch zaczął się oswajać z gabinetem stomatologicznym.
Warto jednak pamiętać, że jeśli coś budzi nasze obawy np. zbyt wolne pojawianie się mleczaków lub ich nieprawidłowy wzrost, na odwiedziny gabinetu dentystycznego lepiej zdecydować się wcześniej. Do stomatologa trzeba się udać także za każdym razem, gdy na uzębieniu zauważymy ciemne plamki, które mogą świadczyć o rozwijającej się próchnicy.
Jak uczyć dziecko prawidłowej higieny jamy ustnej?
Prawidłowa higiena jamy ustnej jest najlepszym sposobem na uniknięcie problemów z próchnicą i przedwczesną utratą zębów mlecznych. Warto ją wpajać dzieciom od najmłodszych lat, aby dzięki temu mogły również w dorosłym życiu cieszyć się jak najdłużej własnym, pięknym uzębieniem.
Naukę czyszczenia zębów można rozpocząć już po ukończeniu przez pociechę 3 lat, gdy ma w miarę opanowaną umiejętność chwytania przedmiotów. Warto kupić atrakcyjną wizualnie szczoteczkę dla dzieci i zacząć podawać ją maluchowi podczas rutynowych zabiegów higienicznych, pomagając w manipulowaniu nią w jamie ustnej. Na początku warto nauczyć dziecko umiejętności posługiwania się zwykłą szczoteczką manualną. Po tę elektryczną można sięgnąć, gdy dziecko ukończy 6-7 lat.
Zachętą do mycia ząbków będzie także odpowiednio dobrana pasta. Należy wybierać te dedykowane najmłodszym, które nie tylko mają bezpieczniejszy skład, ale przede wszystkim dostępne są w uwielbianych przez dzieci smakach, np. lodów, ciastek czy owoców. Warto też wiedzieć, że od 6-7 roku życia można podawać pociechom przeznaczone specjalnie dla nich płyny do płukania jamy ustnej, które chronią mleczaki przed osadzaniem się płytki nazębnej, a więc wzmacniają ochronę przed próchnicą.
Pielęgnacja i profilaktyka: sposób na piękne i zdrowe zęby!
Pomimo że mleczaki są tymczasowe, warto o nie dbać już od pojawienia się pierwszego ząbka. Dzięki temu maluch nie będzie miał problemów z próchnicą i uniknie częstych wizyt u dentysty. Utrzymanie w dobrym stanie mlecznych ząbków wpłynie także pozytywnie na stałe zęby, które będą mogły się prawidłowo rozwinąć i być piękną ozdobą w dorosłym życiu. Zadbaj zatem o właściwą pielęgnację jamy ustnej swojego maluszka. Pomogą Ci w tym specjalne produkty do higieny zębów dla niemowląt i dzieci, które znajdziesz w aptece.