Ospa wietrzna: drogi zakażenia i przebieg
Powszechnie ospę wietrzną uważa się za chorobę, która daje odporność na całe życie. Dlatego też dzieci karmione piersią matki, która przeszła wiatrówkę, są mniej narażone na zachorowanie. Wszystko dzięki przeciwciałom przejmowanym wraz z mlekiem. Jednak w rzadkich przypadkach (1 na 500) może się zdarzyć powtórne zarażenie.
Ta choroba przenoszona jest zarówno drogą kropelkową, jak i poprzez kontakt z zakażonym. Przy czym ospę wyróżnia wysoka zakażalność. 9 na 10 osób znajdujących się w bezpośrednim otoczeniu zakażonego zapada na tę chorobę.
Przebieg ospy jest podobny u wszystkich zarażonych. Z reguły okres wylęgania choroby trwa od 2 do 3 tygodni. W tym czasie pojawiają się pierwsze objawy, a wśród nich najbardziej charakterystyczne: krosty. Chory zaraża na ok. dwie doby przed wystąpieniem wysypki do momentu wyschnięcia wykwitów do postaci strupków. Izolacja zalecana jest jednak nawet do czasu, aż strupki całkowicie odpadną.
Jak rozpoznać ospę u dziecka? Typowe objawy
Początkowo ospa może nie dawać charakterystycznych objawów. Wczesne symptomy łatwo pomylić z przeziębieniem lub grypą. Małe dzieci często są marudne, źle się czują, może wystąpić również gorączka i ból głowy.
Dopiero gdy pojawią się krosty, można stwierdzić z niemal całkowitą pewnością początki ospy wietrznej. Wykwity z początku przypominają różowe lub czerwone plamki, które następnie zmieniają się w krosty z płynem surowiczym. Wysypka występuje praktycznie na całym ciele – od tułowia po kończyny, twarz, a nawet wnętrze nosa czy jamy ustnej. Zmiany skórne mogą powodować świąd, ale ważne jest, aby dziecko nie rozdrapywało krostek – można w ten sposób doprowadzić do powstania blizn.
Leczenie ospy wietrznej
Po rozpoznaniu choroby lekarz niezwłocznie zaleca izolację domową. Pozostanie w łóżku jest jednak zasadne jedynie w sytuacji złego samopoczucia, osłabienia i gorączki.
Leczenie ospy wietrznej obejmuje właściwie łagodzenie objawów. W przypadku wysokiej gorączki podaje się leki zbijające temperaturę. Przy czym należy unikać preparatów z ibuprofenem oraz aspiryną, które mogą obniżyć odporność czy doprowadzić do powikłań. Bezpiecznym środkiem rekomendowanym przez pediatrów jest paracetamol.
Oprócz tego często wprowadza się leki przeciwhistaminowe, łagodzące świąd spowodowany wysypką. W niektórych przypadkach lekarz może zapisać również środki uspokajające, które mają zapewnić spokojny sen i zapobiegać rozdrapywaniu krost.
Leki antywirusowe podaje się jedynie przy ciężkim przebiegu choroby. Należy przy tym bacznie obserwować stan chorego dziecka. Wszelkie niepokojące zmiany, zwłaszcza duży ból czy rozwój stanów zapalnych należy zgłaszać interniście.
Jak pielęgnować skórę z wysypką?
Jednym z najważniejszych elementów leczenia ospy jest higiena oraz pielęgnacja skóry dziecka. W ten sposób można złagodzić swędzenie, przyspieszyć gojenie się ran, a przede wszystkim – zapobiec nadkażeniom bakteryjnym.
Nie należy zaniedbywać kąpieli, najlepiej w letniej wodzie, która przynosi ukojenie swędzącej skórze. Przy czym warto pamiętać, że zbyt długie namaczanie krost może opóźnić ich gojenie. Po obmyciu należy delikatnie osuszyć dziecko miękkim ręcznikiem lub bawełnianą koszulką. Dodatkowo można wprowadzać regularne nasiadówki lub odkażające kąpiele. Polecanymi składnikami z domowej apteczki są m.in.: soda oczyszczona, nadmanganian potasu czy siemię lniane.
Dopiero na oczyszczoną i suchą skórę aplikuje się gencjanę lub przepisane przez lekarza maści. Nie należy przy tym stosować popularnych niegdyś pudrokremów, które mogą zaogniać stany zapalne i prowadzić do infekcji bakteryjnych.
Co więcej, należy zadbać o częstą zmianę pościeli, ręczników oraz piżamki dziecka. Na noc warto również zakładać maluchom cienkie rękawiczki, aby zapobiec rozdrapywaniu krost.
Ospa wietrzna: możliwe powikłania
Ciężki przebieg ospy wietrznej oraz dalsze powikłania zdrowotne są rzadkością. Zazwyczaj choroba przebiega u dzieci stosunkowo łagodnie. Ewentualne komplikacje wynikają przede wszystkim z błędnej pielęgnacji skóry pokrytej wysypką. Najczęściej są to nadkażenia bakteryjne – pojawiają się, gdy ropne krosty zostały rozdrapane. Wówczas trwałą konsekwencją mogą być nieestetyczne blizny pozostające do końca życia. Rzadziej są to zapalenia związane z układem nerwowym, np. zapalenie opon mózgowych, rdzenia kręgowego czy zespołu Guillaina-Barrego.
Do innych możliwych powikłań przy zakażeniu należą m.in.:
Jeśli chodzi o prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań, rośnie ono wraz z wiekiem. Wśród dzieci jedynie 7-8 przypadków na 100 tys. wiąże się z komplikacjami.
Profilaktyka: szczepienia przeciw ospie
Jedynym znanym i skutecznym sposobem na zapobieganie ospie są szczepienia ochronne. Zaleca się podanie dwóch dawek jeszcze przed ukończeniem 2. roku życia. Szczepionka nie daje stuprocentowej pewności, że dziecko nie zachoruje w najbliższych latach, jednak gwarantuje łagodniejszy przebieg w przypadku ewentualnego wystąpienia choroby.
Co ciekawe, szczepionka może być podana również, gdy doszło do kontaktu z osobą zakażoną. Zaszczepienie się w ciągu 72 godzin od tego momentu może zapobiec rozwojowi ospy.
Szczepienia przeciwko ospie w Polsce nie są obowiązkowe, jednak środowisko medyczne zaleca ich wykonanie. Z drugiej strony dopiero przejście ospy gwarantuje, że w organizmie wytworzą się przeciwciała zapewniające niemal pełną ochronę przeciwko zachorowaniu w przyszłości. Mimo to tzw. świadome zarażanie może wiązać się z rzadkimi, ale i wciąż możliwymi komplikacjami zdrowotnymi.
Ospa wietrzna a półpasiec
Jak wspominaliśmy wcześniej, ospę wietrzną wywołuje wirus Varicella Zoster Virus. Nawet po przechorowaniu, pozostaje on w organizmie i u niektórych może rozwinąć się z niego półpasiec. To choroba przypominająca ospę, czasem uważana za jej odmianę. Główną różnicą jest pojawienie się wysypki miejscowo, w formie charakterystycznych pasów biegnących wzdłuż nerwów. Wykwitom towarzyszy zazwyczaj ostry ból, wywołany zapaleniem nerwów czuciowych.
Na półpasiec zapadają przede wszystkim dorośli, choć zdarza się również, że choroba wystąpi u dziecka, które przeszło niedawno ospę. Do zakażenia może dojść poprzez kontakt z płynem surowiczym wypełniającym pęcherzyki na skórze.
Ponieważ choroba ta w przeciwieństwie do ospy może nawracać nawet wielokrotnie, lekarze podkreślają, jak ważne są szczepienia.
Wiesz już, jak dbać o dziecko chore na ospę?
Podczas opieki nad chorym na ospę wietrzną należy konsekwentnie przestrzegać zasad pielęgnacji chorego i nie dopuścić do rozwoju nadkażeń bakteryjnych. Pamiętaj, że wciąż najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest nieprzechodzenie choroby w ogóle – dlatego lekarze zalecają wykonanie szczepień ochronnych, które skutecznie zmniejszają ryzyko zachorowania oraz minimalizują ewentualne powikłania. W pielęgnacji skóry z wysypką stosuj preparaty zalecane przez pediatrów. Znajdziesz je na stronie apteki internetowej lek24.pl.