Przygotuj pokój i odpowiednie łóżko
Mając pod opieką osobę chorą, warto zastanowić się, co można zmienić w pomieszczeniu, w którym przebywa, aby ułatwić jej funkcjonowanie. Nie chodzi tu o robienie generalnego remontu. W przypadku pacjenta leżącego najważniejsze znaczenie ma łóżko, które powinno być wygodne i bezpieczne. Musi też być odpowiednio szerokie i wysokie, aby ułatwiać wykonywanie podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych takich jak mycie czy zakładanie pieluchomajtek na noc. Pod tym względem dobrze sprawdzają się łóżka ortopedyczne z elektrycznym zasilaniem, które dają możliwość regulowania pilotem wysokości zagłówka. Specjalistyczne modele medyczne mają też ruchome zastawki po bokach, które zabezpieczają chorego przed wypadnięciem czy niekontrolowanym wyjściem. Jeśli chodzi o materac, powinien zapewniać podopiecznemu komfort, być dostosowany do jego masy ciała i skutecznie chronić przed odleżynami. Kwestię profilaktyki antyodleżynowej poruszymy jeszcze w dalszej części artykułu.
Jakie akcesoria pomocą Ci w opiece?
W prowadzeniu opieki nad osobą chorą leżącą pomocne mogą okazać się niektóre akcesoria. Większość z nich można nabyć w aptece lub w sklepie ze sprzętem rehabilitacyjnym. Przydatne mogą być zwłaszcza podkłady higieniczne na łóżko, oczyszczające chusteczki nawilżane, ręczniki, myjki. Jeśli pacjent może wstawać, warto rozważyć kupno lub wynajęcie wózka inwalidzkiego, który umożliwi mu przemieszczanie. Do poruszania się można też wykorzystać balkonik lub specjalną czterokołową podpórkę, w zależności od tego, w jakim stanie fizycznym znajduje się chory.
Żywienie w chorobie dla osób leżących
Posiłki osoby chorej spędzającej większość czasu w łóżku powinny być właściwie zbilansowane, lekkostrawne i podawane w regularnych odstępach czasowych. Odpowiednie żywienie w chorobie ma duże znaczenie nie tylko na powodzenie leczenia, ale także na samopoczucie i kondycję pacjenta. Z jadłospisu powinny zostać wyeliminowane dania tłuste, wzdymające i zalegające w żołądku przez długi czas. Najlepiej serwować podopiecznemu potrawy gotowane w wodzie, na parze lub upieczone bez dodatku tłuszczu. W przypadku pacjentów z odleżynami dieta powinna uwzględniać większe ilości białka, które jest niezbędne do regeneracji uszkodzonych tkanek. Można też sięgnąć po preparaty wysokobiałkowe w postaci napojów do picia.
Higiena osobista chorego – o czym pamiętać?
Sprawowanie opieki nad osobą przewlekle chorą wymaga też regularnego dbania o jej higienę osobistą. Codzienne zabiegi pielęgnacyjne mają za zadanie utrzymanie skóry pacjenta w czystości i dobrej kondycji. Mycie całego ciała ma też na celu zapobieganie przykremu zapachowi i wyeliminowanie czynników mogących prowadzić do rozwoju infekcji. Podczas pielęgnacji warto pamiętać o zapewnieniu osobie chorej intymności oraz optymalnej temperatury. W przypadku suchej, podrażnionej i łuszczącej się skóry, można zastosować preparaty nawilżające i przywracające zaburzoną równowagę hydrolipidową. Po umyciu ciała należy wykonać toaletę stref intymnych, dokładnie oczyszczając narządy płciowe i okolice odbytu. W czasie przeprowadzania zabiegów zaleca się odpowiednie zabezpieczenie chorego przed wyziębieniem.
Pieluchomajtki dla dorosłych
W opiece nad osobami leżącymi, które cierpią na nietrzymanie moczu lub stolca, bardzo przydatne są pieluchomajtki dla dorosłych. To specjalne pieluchy, które dzięki swojej konstrukcji, nie przepuszczają płynów i są niemalże tak samo wygodne, jak zwykła bielizna. Zmieniając je podopiecznemu, warto pamiętać o wcześniejszym założeniu ochronnych rękawiczek jednorazowego użytku. By uniknąć zabrudzenia pościeli i materaca, można podłożyć podkład higieniczny. Założone pieluchomajtki należy zamocować za pomocą elastycznych przylepców. Po zmianie bielizny dobrze jest też upewnić się, że została prawidłowo włożona i odpowiednio dopasowana do ciała. Niewłaściwie założona pielucha może spowodować bolesne otarcia, podrażnienia naskórka, wyciekanie moczu oraz pogorszenie ogólnego samopoczucia chorego.
Zadbaj o ćwiczenia dla osoby leżącej
Podczas wspólnie spędzanego czasu z osobą chorą, warto zachęcać ją do wykonywania różnych ćwiczeń. Odpowiednio dobrane treningi mają na celu nie tylko poprawę kondycji fizycznej, ale też zapewnienie podopiecznemu lepszego samopoczucia. Należy więc tak zagospodarować mu czas, aby znalazło się w nim miejsce na systematyczny ruch w łóżku czy w pozycji siedzącej. Oczywiście od osób chorych nie można wymagać zbyt wiele. Aktywność powinna być dopasowana przede wszystkim do sprawności pacjenta, siły jego mięśni i jego możliwości.
Profilaktyka antyodleżynowa
Dość powszechnym powikłaniem występującym u osób unieruchomionych przez długi czas są odleżyny. Powstają na skutek ucisku na skórę i tkankę podskórną, prowadząc do ich niedokrwienia. W początkowej fazie są praktycznie niewidoczne. Później na ciele można dostrzec niewielkie zaczerwienienia, które powiększają się i zmieniają w rany. W zaawansowanym stadium odleżyny mogą sięgać nawet do mięśni, stawów i kości. Do czynników sprzyjających ich występowaniu zalicza się:
- unieruchomienie,
- stan odżywienia,
- nadmierne przesuszenie naskórka,
- nietrzymanie moczu i stolca,
- choroby współistniejące takie jak cukrzyca czy niedokrwistość.
Profilaktyka antyodleżynowa obejmuje kilka czynników. Pierwszym z nich jest dbanie o właściwe ułożenie pacjenta. Wiele osób chorych nie jest w stanie samodzielne zmienić pozycji. Podopiecznego leżącego na plecach warto co jakiś czas układać na boku. Odleżyny mogą też tworzyć się na skutek niewłaściwie osuszonej skóry, niestarannie pościelonego prześcieradła czy okruchów znajdujących się na materacu. Warto też zwrócić szczególną uwagę na stosowaną bieliznę. W przypadku, kiedy osobie chorej zakładane są pieluchomajtki dla dorosłych, należy wybierać te wykonane z naturalnych, przepuszczających powietrze materiałów.
Emocje opiekuna i kondycja psychiczna chorego
Opiekując się osobą unieruchomioną, warto pamiętać, że komunikacja jest niezwykle ważnym elementem decydującym o zachowaniach chorego. Od tego, w jaki sposób będziemy wyrażać swoje myśli, zależy w dużej mierze kondycja podopiecznego. Trzeba też mieć świadomość, że dzięki właściwemu porozumiewaniu się, można wyeliminować wiele trudnych do zaakceptowania postaw np. tych związanych z agresją. Dlatego warto zwrócić uwagę na sposób budowania zdań, wykonywane gesty, a także na dynamikę i ton wypowiedzi. Przykładowo zbyt głośna mowa może zostać odebrana jako atak. Większość pacjentów źle reaguje też na krzyk. Dodatkowym narzędziem w codziennej komunikacji powinien być kontakt wzrokowy, który pomaga budować pozytywne relacje i zwiększa zaufanie między opiekunem a chorym.
Już wiesz, jak zaopiekować się bliską osobą
Celem działań podejmowanych podczas sprawowania opieki nad bliską osobą powinno być utrzymanie jej w jak najlepszym stanie fizycznym i psychicznym. Zajmując się niesamodzielnym chorym, warto zastanowić się, po jakie akcesoria i rozwiązania można sięgnąć, by nasz podopieczny czuł się bezpiecznie.