Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie?
Do mierzenia ciśnienia krwi używa się specjalnych urządzeń, tzw. ciśnieniomierzy. W warunkach domowych najlepiej stosować nowoczesne aparaty elektroniczne, które są łatwe w obsłudze i zapewniają wysoką precyzję pomiaru. Ważne jest jednak, by kupić urządzenie atestowane, a takie można dostać wyłącznie w aptece lub sklepie medycznym. Do wyboru są ciśnieniomierze nadgarstkowe (zakładane jak opaska na nadgarstek) oraz naramienne (specjalny rękaw owija się wokół ramienia).
Bez względu na rodzaj aparatu mierzenie ciśnienia wymaga przestrzegania kilku ważnych zasad:
-
do badania należy przystąpić w stanie wypoczętym oraz przed zażyciem leków,
-
pomiaru nie powinno się dokonywać zaraz po jedzeniu ani tym bardziej po spożyciu alkoholu lub wypaleniu papierosa,
-
badanie przeprowadza się w pozycji siedzącej z podpartymi plecami,
-
podczas mierzenia ciśnienia nie wolno się ruszać ani rozmawiać,
-
aparat należy założyć na niedominującą rękę – osoby praworęczne dokonują więc pomiaru na lewej ręce, a leworęczne na prawej,
-
mankiet ciśnieniomierza powinien przylegać do skóry, ale wywierać na ciało tylko umiarkowany nacisk (nie wolno go zbyt mocno owijać wokół ręki),
-
aparat nadgarstkowy owijamy wokół nadgarstka w taki sposób, by wyświetlacz był od wewnętrznej strony dłoni, natomiast rękaw ciśnieniomierza naramiennego umieszczamy tak, aby dolna krawędź mankietu znajdowała się około 2-3 cm powyżej zgięcia łokciowego,
-
po założeniu aparatu dobrze jest oprzeć rękę np. o blat stołu, by podczas pomiaru nie pracowały mięśnie, które mogą wymusić większy przepływ krwi,
-
w przypadku aparatu nadgarstkowego nadgarstek powinien znajdować się na wysokości serca.
Pomiar ciśnienia aparatem elektronicznym jest bardzo prosty, ponieważ wymaga jedynie przyciśnięcia przycisku Start oraz zaczekania na wyświetlenie się wyniku na ekranie. Dla pewności warto powtórzyć pomiar po odczekaniu kilku minut.
Objawy nadciśnienia tętniczego
Podwyższone ciśnienie skurczowe i rozkurczowe nie zawsze jest odczuwalne, a jeśli jest, to jego objawy mogą przypominać symptomy wielu innych schorzeń. Z pewnością jednak niepokój powinny wzbudzić następujące dolegliwości, szczególnie gdy występują często:
-
uczucie niepokoju i rozdrażnienia,
-
ucisk w głowie – niektórzy odczuwają go jak uciskającą obręcz, inni jako tępy ból całej czaszki,
-
zawroty głowy,
-
kołatanie serca,
-
duszności,
-
zimne poty,
-
krwawienie z nosa,
-
rumieniec na twarzy,
-
mroczki przed oczami,
-
problemy ze snem.
Odczuwanie takich symptomów powinno w pierwszej kolejności skłonić do zmierzenia ciśnienia krwi. W przypadku braku ciśnieniomierza pomiaru można dokonać w każdej przychodni, a także w wielu aptekach.
Jakie są przyczyny nadciśnienia?
Na nadciśnienie tętnicze najczęściej chorują osoby w średnim i starszym wieku. U większości pacjentów choroba ma charakter pierwotny i jest związana z predyspozycjami genetycznymi.
Można także wyróżnić czynniki ryzyka sprzyjające schorzeniu i należą do nich przede wszystkim:
-
palenie papierosów,
-
nadużywanie alkoholu,
-
nadwaga lub otyłość,
-
dieta bogata w sól,
-
brak ruchu,
-
przewlekły stres.
Niezdrowy styl życia niekoniecznie musi być główną przyczyną nadciśnienia, jednak ma duży wpływ na rozwój choroby. Schorzenie może też mieć podłoże wtórne, a więc wynikać z innych chorób np. nerek, tarczycy lub naczyń krwionośnych, a także niektórych nowotworów. Problemy ze skokami ciśnienia krwi dotykają też wiele kobiet w ciąży oraz w okresie menopauzy, co ma związek ze zmianami hormonalnymi.
Diagnostyka nadciśnienia
Nadciśnienie diagnozuje się głównie na podstawie pomiarów ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. Warto jednak podkreślić, że schorzenia nie stwierdza się po jednorazowym odczycie nieprawidłowego wyniku. Osoby, u których podejrzewa się chorobę, zwykle dostają od lekarza zalecenie wykonywania przez pewien czas regularnie pomiarów ciśnienia o tych samych porach np. o 7:00 i 19:00 oraz zapisywania wyników. Taka regularna kontrola jest konieczna również po zdiagnozowaniu nadciśnienia i wdrożenia leczenia farmakologicznego.
Przed wdrożeniem leczenia lekarz specjalista zawsze też stara się zdiagnozować przyczynę choroby, np. czy ma ona charakter pierwotny, czy może wynika z innego schorzenia. Pacjenci są więc kierowani na dodatkowe badania, np. morfologię krwi, badanie moczu, EKG serca, czy USG tętnic.
Leczenie farmakologiczne nadciśnienia
W leczeniu nadciśnienia stosuje się głównie leki obniżające ciśnienie, np.:
-
diuretyki (działają moczopędnie),
-
beta-blokery,
-
leki rozszerzające naczynia (wazodylatatory),
-
inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI),
-
blokery receptora angiotensywnego (ARB).
W zależności od stopnia zaawansowania choroby oraz jej przyczyny lekarz może zalecić regularne przyjmowanie medykamentów lub wyłącznie doraźnie, czyli w sytuacji podwyższonego ciśnienia. Należy jednak pamiętać, że nadciśnienie wymaga stałej kontroli lekarskiej i terapii w zasadzie do końca życia.
Jak może pomóc zmiana stylu życia?
Oprócz wdrożenia leczenia farmakologicznego lekarze zawsze zalecają pacjentom chorującym na nadciśnienie, by zmienili swój styl życia. Jest to niezbędny element terapii, który pomaga ograniczyć ilość przyjmowanych leków oraz zminimalizować ryzyko najpoważniejszych powikłań choroby. Najbardziej wskazane są następujące zmiany:
-
rzucenie palenia,
-
ograniczenie lub całkowita rezygnacja z picia alkoholu,
-
zmniejszenie masy ciała,
-
aktywność fizyczna – np. spacery, jazda na rowerze lub pływanie (wystarczy 30 minut dziennie, co najmniej 3 razy w tygodniu),
-
dbanie o regularny sen,
-
nauczenie się technik relaksacyjnych pomagających w walce ze stresem.
Dla osób mających podwyższone ciśnienie skurczowe i rozkurczowe niezwykle ważna jest również zmiana diety.
Dieta dla chorych na nadciśnienie
Podstawowym zaleceniem dietetycznym dla pacjentów z nadciśnieniem jest ograniczenie soli. Sód bowiem zatrzymuje wodę w organizmie i przez to podnosi ciśnienie. Należy więc zmniejszyć spożycie soli do około 1,5-3 g dziennie (jest to mniej więcej pół łyżeczki). W pierwszej kolejności warto wyeliminować z diety wszelkie słone przekąski (chipsy, paluszki, krakersy), a także gotowe produkty zawierające duże ilości sodu, np. sosy. Wskazane jest też ograniczenie ilości spożywanych wędlin i serów.
Dieta dla chorych na nadciśnienie powinna obfitować w warzywa i owoce, chude mięso, ryby (ale niekoniecznie wędzone czy z puszki, bo zawierają one sporo soli), a także zdrowe tłuszcze np. oliwę z oliwek. Warto też jak najczęściej sięgać po produkty obniżające ciśnienie krwi np. żurawinę, aronię, cytryny, paprykę, pomidory, brokuły, szpinak, kapustę pekińską, buraki, cebulę i czosnek.
Uzupełnieniem diety mogą być także zioła i suplementy na obniżenie ciśnienia krwi np. na bazie głogu, dzikiej róży, melisy czy skrzypu polnego.
Nie daj się nadciśnieniu!
Wiesz już, jak rozpoznać nadciśnienie krwi i jakie są czynniki ryzyka tej choroby? Jeśli występuje u Ciebie często wysokie ciśnienie skurczowe i rozkurczowe, koniecznie udaj się do lekarza. Pamiętaj, że schorzenie można skutecznie leczyć, ale wymaga to regularnego wykonywania pomiarów ciśnieniomierzem, systematycznych wizyt u specjalisty, przyjmowania leków oraz zmiany stylu życia. Skorzystaj z naszych porad i nie daj się nadciśnieniu!