Jakie są przyczyny miażdżycy?
Głównym czynnikiem rozwoju miażdżycy jest nadciśnienie tętnicze. Ma je przeszło 9 milionów dorosłych Polaków, z czego połowa o tym wie, a zaledwie połowa z nich się leczy. Tylko u około 10% pacjentów ciśnienie wraca do normy, reszta wymaga długoterminowego leczenia. Pod wpływem nadciśnienia następuje uszkodzenie śródbłonka naczyniowego i zaczyna się odkładać zły cholesterol. Większość Polaków ma podwyższony cholesterol i nadciśnienie, które związane jest z nadmiernym spożyciem soli. Tę przyprawę przyjmujemy nie tylko z gotowanymi potrawami – często nie jesteśmy świadomi jej wysokiej zawartości w chlebie, wędlinach, konserwach. Sól powoduje:
Co robić, aby nie doprowadzić do nadciśnienia i miażdżycy? Najważniejsza jest profilaktyka. Pediatrzy alarmują, że aż 70% dzieci jest poważnie zagrożonych tymi chorobami. Związane są one ze złym stanem uzębienia, z nadwagą i otyłością, a także z brakiem aktywności fizycznej.
Czynniki ryzyka – kto jest szczególnie narażony?
Przede wszystkim osoby, u których w rodzinach w pierwszym stopniu pokrewieństwa wystąpił zawał serca lub niedokrwienny udar mózgu. Tej ostatniej choroby często nie wiąże się z miażdżycą, a jest ona następstwem nieleczenia tego schorzenia. Do innych czynników ryzyka zalicza się:
Cholesterol a miażdżyca
Wysoki cholesterol „nie boli” i początkowo nie daje żadnych dolegliwości. Systematyczne zapychanie naczyń krwionośnych złogami cholesterolu prowadzi jednak do zwężenia ich średnicy, a w konsekwencji zwiększa ryzyko:
-
choroby niedokrwiennej serca,
-
chromania przestankowego – bóle nóg w czasie chodzenia,
-
udarów mózgu.
Im wyższy jest poziom złego cholesterolu w osoczu, tym większe jest ryzyko miażdżycy. Dlatego trzeba dążyć do jego obniżenia do wartości bezpiecznych – 100 do 115 mg/dl.
Typowe objawy miażdżycy
Choroba rozwija się bardzo wolno: przez trzydzieści, czterdzieści lat powstają blaszki miażdżycowe, które powoli zamykają światło tętnicy. Niestety zdarza się, że pierwszym i ostatnim objawem jest zawał serca. Wszystko zależy od tego, jaki organ zostaje niedotleniony. Miażdżyca tętnic szyjnych wywołuje zawroty głowy i niedowłady kończyn. Przy miażdżycy nóg natomiast mogą pojawiać się bolesne skurcze łydek, ud oraz stóp.
Diagnostyka miażdżycy. Jakie badania wykonać?
Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Szkodliwy jest jego nadmiar. Niestety warunki, w których żyjemy i rozwój naszej cywilizacji opartej na spożyciu pokarmów wysokokalorycznych, o dużej zawartości tłuszczów nasyconych powoduje, że w naszym układzie krwionośnym znajduje się dużo tzw. złego cholesterolu. Dlatego trzeba regularnie badać jego poziom i mierzyć ciśnienie tętnicze.
Leczenie miażdżycy
Aby przeciwdziałać miażdżycy, przede wszystkim trzeba się regularnie badać. Zaprzestań palenia tytoniu i zacznij się zdrowo odżywiać. Sprzymierzeńcem w walce z miażdżycą jest nie tylko zdrowa dieta, ale i aktywność fizyczna. Jednak przy bardzo wysokim poziomie cholesterolu – powyżej 300 mg/dl, niekiedy konieczne są leki, by skutecznie obniżyć jego poziom we krwi. Pomocne mogą się też okazać suplementy diety na wzmocnienie serca, np. z magnezem czy kwasem acetylosalicylowym.
Leczenie farmakologiczne polega na przyjmowaniu preparatów, które rozszerzają światło zwężonych tętnic, usprawniają przemianę tłuszczów oraz zapobiegają powstawaniu zakrzepów.
Do podstawowych leków zalicza się statyny, które hamują syntezę cholesterolu w wątrobie. Jeśli one nie pomagają, można rozważyć zabieg aferezy lipoproteinowej. Jest on skuteczny i obniża cholesterol LDL, ale wymaga częstego powtarzania. U niektórych pacjentów mogą też wystąpić skutki uboczne jak zawroty głowy, nudności czy spadek ciśnienia krwi.
W cięższych przypadkach stosuje się metody chirurgiczne:
-
by-passy – wszczepienie pomostów naczyniowych pozwalających ominąć przewężenia tętnic,
-
balonikowanie z implantacją stentu, który ma za zadanie utrzymać drożność tętnicy,
-
angioplastyka balonowa – poszerzenie światła naczynia bez konieczności założenia stentu,
-
endarterektomię tętnic szyjnych – polega na operacyjnym usunięciu blaszek miażdżycowych ze światła naczynia; zabieg wskazany u pacjentów z objawowym zwężeniem przekraczającym 70 procent.
Dieta w chorobie miażdżycowej
Bardzo ważna jest odpowiednia dieta bogata w warzywa i owoce, a uboga w tłuszcze zwierzęce. Niezwykle istotna jest też aktywność fizyczna. Twoje menu powinno być bogate w tłuszcze pochodzenia roślinnego, w nienasycone kwasy tłuszczowe, które pochodzą z ryb, oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, sojowego, słonecznikowego. Działają korzystnie i chronią przed miażdżycą, gdyż zawierają także tzw. sterole roślinne, hamujące przyswajanie cholesterolu z żywności.
Oprócz tego wskazane jest codzienne spożywanie orzechów, chudego mleka i jego przetworów, pełnoziarnistego pieczywa. Zastąp mięso czerwone rybami i drobiem. Polecane jest ponadto spożywanie błonnika, który obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Zawierają go: warzywa – zwłaszcza strączkowe, owoce, orzechy, ziarna.
Wprowadź do diety antyoksydanty zapobiegające utlenianiu się cholesterolu LDL, co może sprawić, że nie powstaną blaszki miażdżycowe. Najpopularniejszymi antyoksydantami są:
-
witamina C – występująca w warzywach i owocach,
-
witamina E – zawierają ją zboża i orzechy,
-
beta-karoten – jego źródłem są żółte i pomarańczowe owoce oraz warzywa,
-
likopen – znajdziesz go w pomidorach i czerwonych grejpfrutach,
-
flawonoidy – zawierają je owoce czerwone i fioletowe, np. aronia, ciemne winogrona, czarne jagody i porzeczki,
-
katechiny – ich źródłem są gorzka czekolada, herbata zielona, czerwona i czarna.
Z diety wyklucz utwardzone tłuszcze zwierzęce i cukiernicze. Ogranicz palenie tytoniu, a sól zastąp ziołami – tymiankiem, bazylią czy oregano.
Profilaktyka miażdżycy
Większość dorosłych Polaków ma podwyższony poziom cholesterolu. Niestety u dzieci takich badań się nie przeprowadza. Dlatego w tych rodzinach, w których występuje niebezpieczeństwo genetycznego dziedziczenia tej skłonności, powinno badać się cholesterol u całej rodziny przynajmniej raz na 5 lat. Ponadto w każdym domu powinien znaleźć się aparat do mierzenia ciśnienia. Należy mierzyć ciśnienie także dzieciom, a w przypadku jego podwyższenia skonsultować się z lekarzem pediatrą. Aby nie dopuścić do zmian miażdżycowych:
-
zdrowo się odżywiaj,
-
zwiększ aktywność fizyczną – uprawiaj sport,
-
dbaj o utrzymanie prawidłowej wagi ciała,
-
regularnie badaj poziom cholesterolu i ciśnienia tętniczego,
-
rzuć palenie,
-
ogranicz spożycie alkoholu.
Zadbaj o swoje zdrowie już dziś!
Szacuje się, że u blisko 90 procent Polaków występuje przynajmniej jeden czynnik ryzyka, który w przyszłości może doprowadzić do chorób układu krążenia i miażdżycy. Aby nie dopuścić do poważnych schorzeń i cieszyć się dobrym zdrowiem do późnej starości, już dziś o nie zadbaj – więcej się ruszaj i odstaw używki. Na stronie internetowej lek24.pl znajdziesz też naturalne suplementy na wzmocnienie serca, nadciśnienie tętnicze i obniżenie cholesterolu we krwi. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, co wybrać, najlepiej skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.