Rozwijająca się nie tylko u osób starszych choroba hemoroidalna stanowi jedno z powszechniejszych schorzeń proktologicznych. Rozpoznaje się ją w przypadku nadmiernego przekrwienia guzków krwawniczych. Jeśli zastanawiasz się, jakie są objawy hemoroidów i jak leczyć tę dolegliwość, jesteś we właściwym miejscu. W poniższym tekście prezentujemy domowe sposoby na żylaki odbytu oraz leki, które pomogą Ci pozbyć się uciążliwych symptomów.
Czym są hemoroidy?
Guzki krwawnicze, bo tak również nazywane są hemoroidy, to zmiany naczyniowe znajdujące się w kanale odbytowym. Ich rolą jest przede wszystkim uszczelnianie odbytu oraz chronienie go przed uszkodzeniem mechanicznym podczas wypróżniania. U osoby zdrowej guzki są praktycznie niewyczuwalne oraz niewidoczne. O chorobie hemoroidalnej można mówić w sytuacji, kiedy dojdzie do ich powiększenia i wypchnięcia na zewnątrz odbytnicy. Wówczas pojawiają się nieprzyjemne objawy hemoroidów, spośród których należy wymienić przede wszystkim:
-
świąd,
-
pieczenie,
-
uczucie niepełnych wypróżnień,
-
dyskomfort w okolicy odbytu,
-
krwawienie,
-
dolegliwości bólowe.
Hemoroidy zewnętrzne i hemoroidy wewnętrzne – czym się różnią?
Biorąc pod uwagę lokalizację w stosunku do linii grzebieniastej przebiegającej powyżej ujścia odbytu, wyróżnia się następujące guzki krwawnicze:
-
wewnętrzne znajdujące się wewnątrz odbytnicy – są to jamiste struktury naczyniowe zbudowane z połączeń tętniczo-żylnych otoczonych przez tkankę łączną;
-
zewnętrzne usytuowane poniżej zygzakowatej kresy grzebieniastej – stanowią sploty żylne przy podskórnym pęczku zwieracza odbytu.
Stanowiąca niezwykle uciążliwą dolegliwość choroba hemoroidalna może objawiać się na wiele różnych sposobów. Z reguły mniej problemów powodują hemoroidy zewnętrzne, chociaż są widoczne na skórze wokół odbytu. Pacjenci rzadko skarżą się na silny ból – pojawia się on dopiero w momencie, kiedy w naczyniach krwionośnych powstanie zakrzep. Niekiedy dochodzi też do obrzęku i powiększenia guzków, które utrudniają codzienną higienę. Z kolei hemoroidom wewnętrznym bardzo często towarzyszy uczucie niepełnego wypróżnienia oraz krwawienie o jasnoczerwonym kolorze zauważalne podczas defekacji. Może też pojawić się śluz. Jeśli guzki wypadają na zewnątrz, dochodzą wykwity w okolicy odbytu. Silne krwawienie występuje sporadycznie.
Diagnostyka hemoroidów
Zanim dowiesz się, co na żylaki odbytu sprawdzi się najlepiej, przyjrzymy się nieco bliżej diagnostyce tego schorzenia. Podstawą rozpoznania najczęściej jest wywiad lekarski oraz badanie przedmiotowe, które obejmuje ocenę jamy brzusznej oraz oglądanie okolicy odbytu. U osób po pięćdziesiątym roku życia zgłaszających krwawienie z odbytnicy lub inne niepokojące symptomy konieczne jest wykonanie kolonoskopii. Niekiedy, aby uwidocznić hemoroidy wewnętrzne, lekarz przeprowadza wziernikowanie kanału odbytu oraz końcowego odcinka odbytnicy (tzw. anoskopię). Dzięki temu jest w stanie szczegółowo ocenić stopień zaawansowania choroby hemoroidalnej i podjąć decyzję o odpowiednim procesie terapeutycznym.
Stadia zaawansowania choroby hemoroidalnej
Pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku zaproponowano czterostopniową klasyfikację tego schorzenia. Jest ona związana ze stopniem wypadania guzków krwawniczych. Na tej podstawie wyodrębniono:
-
stopień I – w tym stadium żylaki odbytu nie są jeszcze dostrzegalne gołym okiem – niewielkie i lekko wypukłe struktury można wychwycić jedynie podczas specjalistycznego badania za pomocą rektoskopu,
-
stopień II – na tym etapie zmiany mogą wypadać, ale zazwyczaj dochodzi do ich samoistnego cofania – pojawiają się też pierwsze charakterystyczne objawy hemoroidów takie jak świąd, pieczenie oraz krwawienie,
-
stopień III – guzki krwawnicze zaczynają wypadać już nie tylko w trakcie defekacji, ale także podczas aktywności fizycznej – nabrzmiałe naczynia krwionośne mogą powodować ból, utrudniając codzienne funkcjonowanie,
-
stopień IV – w tej fazie struktury regularnie wypadają poza odbytnicę i nie jest możliwe ich odprowadzenie – dochodzą dodatkowe symptomy takie jak krwawienie, sącząca się wydzielina oraz nietrzymanie stolca.
Czynniki ryzyka
Problem z nadmiernie przekrwionymi guzkami krwawniczymi może pojawić się w każdym wieku. Choroba hemoroidalna coraz częściej dotyka osoby młode, a nawet dzieci w wieku szkolnym. Przyczyną schorzenia najczęściej jest niewłaściwa dieta oraz brak ruchu. Do czynników ryzyka wystąpienia hemoroidów zalicza się ponadto:
-
zaparcia,
-
nawracające biegunki,
-
nadwagę i otyłość,
-
ciążę i okres okołoporodowy,
-
przedłużone parcie na stolec,
-
nadużywanie środków o działaniu przeczyszczającym,
-
dietę ubogą w owoce, warzywa oraz błonnik pokarmowy.
Leczenie hemoroidów
Choroba hemoroidalna najczęściej rozwija się etapami. W pierwszej fazie guzki krwawnicze zazwyczaj są niewidoczne i nie wypadają – mogą jedynie pojawiać się nieduże krwawienia. Gdy dojdzie do ich przemieszczenia poniżej kresy grzebieniastej, krwi może być więcej. W zaawansowanym stadium dochodzi do wypadania guzków. Całemu procesowi towarzyszy obrzęk i silny stan zapalny, który powoduje ból oraz uczucie wypukłości w okolicy odbytu. W ostatniej fazie schorzenia może pojawić się zakrzepica żył przyodbytowych. Taki stan powinien być jak najszybciej skonsultowany z proktologiem. W przypadku dużych zmian stosuje się leczenie zabiegowe polegające na nacięciu zakrzepu. Zastanawiasz się, jak leczyć hemoroidy? Warto wiedzieć, że istnieją różne metody terapii. Jedną z nich są środki farmakologiczne o działaniu przeciwzapalnym, przeciwobrzękowym oraz zwiększającym napięcie naczyń żylnych.
Domowe sposoby na żylaki odbytu
W początkowej fazie choroby nie trzeba od razu sięgać po leki na hemoroidy. Wielu osobom ulgę przynoszą domowe sposoby, które pozwalają wyeliminować dokuczliwe objawy. Do tych najpopularniejszych należą nasiadówki oraz przemywanie okolic odbytu ciepłą wodą (jej temperatura nie powinna jednak przekraczać 40 stopni Celsjusza). Do wody można dodać korę dębu, rumianek, kasztanowiec lub krwawnik. Osobom zmagającym się z nieprawidłowymi guzkami krwawniczymi polecane są także kąpiele z dodatkiem olejku lawendowego lub rozmarynowego. Ponadto niezbędna jest odpowiednia dieta. Nie może w niej zabraknąć przede wszystkim produktów bogatych w błonnik. Dodatkowo zaleca się wypijanie minimum dwóch litrów wody każdego dnia. Jeśli powyższe metody zawiodą, wówczas z pomocą przyjdą leki na hemoroidy.
Leczenie farmakologiczne
Do łagodzenia objawów choroby hemoroidalnej najczęściej stosuje się preparaty w postaci tabletek, kremów, maści oraz czopków doodbytniczych, które są dostępne bez recepty. Znajdujące się w nich związki czynne zmniejszają napięcie naczyń krwionośnych, a także niwelują obrzęk i przekrwienie tkanek okolicy odbytu. W składzie leków przeznaczonych do przyjmowania doustnego najczęściej znajduje się diosmina. Jest to związek pochodzenia roślinnego należący do flawonów, działający ochronnie na naczynia żylne, zwiększając ich elastyczność oraz poprawiając ogólne krążenie krwi. W produktach dostępnych w aptece substancja ta najczęściej występuje w postaci zmikronizowanej, w której jest łatwiej przyswajalna przez organizm.
W preparatach na hemoroidy mogą też występować takie składniki jak:
-
tribenozyd o łagodnych właściwościach przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz przyspieszających gojenie ran; składnik ten na ogół występuje wraz z lidokainą o działaniu znieczulającym,
-
galusan bizmutu zmniejszający stan zapalny oraz pozostawiający na powierzchni błony śluzowej nierozpuszczalną warstwę ochronną; związek ten najczęściej jest stosowany w połączeniu z taniną oraz tlenkiem cynku,
-
ekstrakt z ruszczyka kolczastego, który dzięki swoim właściwościom zmniejsza obrzęk, uszczelnia naczynia krwionośne oraz pobudza mikrokrążenie,
-
wyciąg z kory kasztanowca, wykazujący miejscowe działanie ściągające, rozkurczające oraz przeciwzapalne, redukujący krwawienie i łagodzący podrażnione okolice odbytu,
-
witamina C wspomagająca prawidłowe wytwarzanie włókien kolagenowych w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania naczyń krwionośnych,
-
kwas hialuronowy, który tworzy żelową powłokę, nawilża i pomaga w odtworzeniu naturalnego stanu fizjologicznego błon śluzowych okolic odbytu.
W miejscowym leczeniu dolegliwości spowodowanych przez guzki krwawnicze dobrze sprawdzi się np. krem doodbytniczy Procto-Glyvenol. U wielu osób dobre efekty przynoszą także czopki doodbytnicze, np. Procto-Hemolan protect.
Leczenie zabiegowe i operacyjne hemoroidów
Ponadto istnieje możliwość zwalczania guzków krwawniczych za pomocą zabiegów. Należą do nich:
-
laseroterapia – metoda ta znajduje zastosowanie w leczeniu choroby hemoroidalnej w I, II oraz III stadium rozwoju. Wykorzystanie wiązki światła laserowego ma za zadanie zamknięcie niewielkich odgałęzień tętnicy odbytniczej lub wywołanie okluzji samego guzka krwawniczego. Laseroterapia może być przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym lub przewodowym. Przeciwwskazaniem do jej wykonania są ropnie oraz stany zapalne okolic odbytu,
-
koagulacja podczerwienią – użycie światła podczerwonego jest możliwe wyłącznie u pacjentów ze zdiagnozowanym I lub II stopniem guzków krwawniczych. Źródło podczerwieni jest kilkukrotnie aplikowane na hemoroidy, na skutek czego dochodzi do ich zmniejszenia. Powikłania po zabiegu zdarzają się bardzo rzadko,
-
terapia prądem o częstotliwości radiowej – ta technika może być wykorzystywana u pacjentów w III oraz IV stadium rozwoju choroby hemoroidalnej, a polega na kontrolowanym wywołaniu efektu cieplnego i obkurczeniu naczyń krwionośnych. Zabieg najczęściej jest wykonywany w znieczuleniu przewodowym lub ogólnym,
-
krioterapia – w przypadku niedużych hemoroidów w I lub II fazie zaawansowania dobre efekty przynosi też leczenie ciekłym azotem. Metoda ta polega na termicznym uszkodzeniu zmienionych chorobowo tkanek przy pomocy niskiej temperatury. Zabieg krioterapii może być połączony z założeniem specjalnych gumowych podwiązek, które mają na celu zmniejszenie rozmiaru guzków krwawniczych.
Jedynie niewielki odsetek pacjentów z chorobą hemoroidalną wymaga klasycznego leczenia chirurgicznego. W najcięższych przypadkach wykonuje się hemoroidektomię, polegającą na wycięciu guzków i zamknięciu naczyń doprowadzających krew. Zabieg ten może zostać przeprowadzony przy użyciu skalpela, lasera, noża harmonicznego lub elektrokoagulacji monopolarnej. Jedną z powszechniejszych metod operacyjnych jest hemoroidopeksja, której celem jest wycięcie fragmentu błony śluzowej górnej części odbytu przy pomocy staplera. Wskazaniem do zastosowania tej technologii jest przede wszystkim wypadanie hemoroidów. Zabieg nie powinien być wykonywany u osób z zaburzeniami statyki narządu rodnego oraz z nadmiernym skurczem zwieracza wewnętrznego odbytu. Zaletą tego sposobu jest brak ran pooperacyjnych poniżej linii przebiegającej okrężnie (tzw. grzebieniastej), co pozwala znacząco ograniczyć dolegliwości bólowe u pacjenta.
W leczeniu operacyjnym choroby hemoroidalnej dość często stosuje się także metodę Morinagi (w skrócie określaną mianem DGHAL). Polega ona na odnalezieniu i przekłuciu tętnicy doprowadzającej krew do guzka krwawniczego przy pomocy sondy Dopplera. Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym i ma wysoką skuteczność. Pacjent może powrócić do codziennej aktywności już po upływie około dwunastu godzin. Warto podkreślić, że przy zastosowaniu tej metody leczy się hemoroidy w każdej fazie schorzenia. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób, u których zdiagnozowano zmiany zewnętrzne w zaawansowanym stadium rozwoju.
Hemoroidy w ciąży
Dość częstym problemem, z którym zgłaszają się kobiety do lekarza, są hemoroidy w ciąży. Najczęściej pojawiają się około trzeciego trymestru. Płód rozwijający się w łonie matki ma istotny wpływ na stan guzków krwawniczych, doprowadzając do wzrostu ciśnienia żylnego i zwiększenia ilości krwi w naczyniach krwionośnych. Warto dodać, że choroba hemoroidalna często ulega zaostrzeniu po porodzie i połogu. Dzieje się tak przede wszystkim ze względu na fizjologiczne zmiany w obrębie jamy brzusznej oraz zaburzenia hormonalne. Podwyższone stężenie niektórych hormonów zwiększa podatność żył na rozciąganie. Uciążliwe zmiany najczęściej ustępują samoistnie po urodzeniu dziecka. Jeśli jednak tak się nie stanie, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego postępowania. Gdy pojawią się żylaki odbytu, leczenie chirurgiczne stosuje się bardzo rzadko. Zazwyczaj do ich zwalczania są stosowane preparaty w postaci czopków, kremów, a także maści doodbytniczych o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym.
Profilaktyka hemoroidów
Czynnikiem zwiększającym ryzyko pojawienia się choroby hemoroidalnej są przede wszystkim zaparcia. By ich uniknąć, należy prowadzić zdrowy tryb życia oraz stosować zbilansowaną dietę. W jadłospisie nie powinno brakować produktów bogatych w błonnik, który pobudza ruchy perystaltyczne jelit i ułatwia oddawanie stolca. W przeciwdziałaniu hemoroidom nie można zapominać o spożywaniu suszonych owoców (śliwek, moreli, fig) oraz wypijaniu minimum dwóch litrów płynów na dobę. Jeśli wprowadzenie tych zmian nie przyniesie pożądanych efektów, warto sięgnąć po suplementy bogate w błonnik. Zawarte w nich włókno pokarmowe wspomaga usuwanie toksyn oraz resztek pokarmowych zalegających w jelitach. Ważna jest także regularność posiłków - powinny być spożywane w odstępach trzy-/czterogodzinnych.
Z diety należy wyeliminować wszelkie pokarmy, które mogą przyczyniać się do spowolnienia aktywności motorycznej w przewodzie pokarmowym. Do takich produktów zaliczają się między innymi: białe pieczywo, kasza manna, banany, ciasta z kremem oraz ostre przyprawy. Jeśli chodzi o styl życia, warto wprowadzić umiarkowany ruch, np. szybkie spacery, bieganie, pływanie. W ten sposób można poprawić funkcjonowanie układu odbytniczego. Niezwykle ważnym elementem zapobiegania temu bolesnemu schorzeniu jest też dbanie o regularną higienę intymną. Okolice odbytu należy przemywać przynajmniej dwa razy dziennie, najlepiej z dodatkiem łagodnego płynu. Osoby, u których zdiagnozowano hemoroidy zewnętrzne lub wewnętrzne, mogą też brać kąpiele z dodatkiem wywaru z rumianku lub wysuszonej kory dębu.
Poradź sobie z nieprzyjemnymi objawami!
Nieprawidłowe guzki krwawnicze stanowią bolesną i wstydliwą przypadłość, z którą zmagają się osoby w różnym wieku. Nieleczona choroba na ogół prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Warto jej zapobiegać, ale co gdy dolegliwości już się pojawią? Jeśli wciąż nie wiesz, co zastosować, zajrzyj do naszej apteki internetowej Lek24.pl. Znajdziesz tam duży wybór maści, czopków oraz tabletek dostępnych bez recepty, które zminimalizują dyskomfort, świąd, pieczenie oraz wiele innych dokuczliwych objawów towarzyszących hemoroidom.