Diagnostyka
Decydującą rolę w diagnostyce niestrawności odgrywają wywiad chorobowy i badanie fizykalne. Dokładnie zebrany wywiad lekarski pomaga wyjaśnić czy objawy występują w towarzystwie innych chorób, są skutkiem przyjmowanych leków czy też problemem jest zła dieta. Zwykle proponuje się badanie endoskopowe przełyku, żołądka i dwunastnicy. Przydatne okazać się może także badanie USG jamy brzusznej.
Leczenie
1. Zazwyczaj przy leczeniu objawów niestrawności pacjenci otrzymują od lekarza przepisane leki zobojętniające kwas żołądkowy lub zmniejszający jego wytwarzanie.
- Do leków zobojętniających (stanowią głównie leczenie wspomagające) zaliczyć możemy: wodorotlenek glinu i magnezu, węglan wapnia. Praktyczne zastosowanie tych leków ma wartość ograniczoną, ze względu na konieczność ich częstego zażywania, zwykle 1 godzinę po każdym posiłku i przed snem w dużych dawkach.
- Wśród leków zmniejszających wytwarzanie kwasu żołądkowego w leczeniu niestrawności najczęściej stosuje się inhibitory pompy protonowej: Omeprazol, Pantoprazol, Lanzoprazol czy Esomeprazol. Zahamowanie pompy protonowej prowadzi do silnego i wielogodzinnego zahamowania, nawet w 80%, wytwarzania kwasu żołądkowego. Leki te są dobrze tolerowane zarówno w terapii krótkotrwałej jak i przewlekłej.
- W ostatnich latach dodatkowo zastosowanie znajdują leki prokinetyczne a dokładnie Itopryd. Lek ten wg badań po upływie 4 tygodni stosowania znacząco zmniejsza ilość epizodów refluksowych i poposiłkowych.
- Ponadto u pacjentów, u których dominującym objawem niestrawności jest ból żołądka, często stosowane są leki rozkurczające przewód pokarmowy.
2. Domowe sposoby - przy problemach z niestrawnością bardzo dobrze sprawdzają się mieszanki ziołowe. Dodatek imbiru lub goździków łagodzi nudności. Herbata z mięty pieprzowej działa łagodząco, wspomaga trawienie. Bardziej wyszukanym specyfikiem będzie napar z szyszek chmielu. Można go pić 2-3 razy dziennie. Ponadto do dań wprowadzić można zioła wspomagające trawienie, jak np.: bazylia, kmin, kolendra, estragon lub cząber.
3. Dieta - nieliczne badania wskazują, że może istnieć związek pomiędzy niestrawnością a ogólną liczbą spożywanych kalorii, objętością posiłku i częstością jego spożywania oraz określonymi jego składnikami. Najczęstszymi pokarmami wpływającymi na powstanie dyspepsji są: zboża (głównie pszenica ze względu na zawarty w niej gluten) i tłuszcze. Pozostałe składniki to węglowodany podlegające fermentacji, naturalne salicylany i kofeina. Ponadto udowodniono, że ostre przyprawy w daniach, prowadzić mogą do zwiększonej produkcji kwasu żołądkowego, a co za tym idzie spotęgowanie objawów towarzyszących dyspepsji.
4. Zmiana trybu życia - oprócz zalecenia leczenia farmakologicznego choremu na niestrawność lekarz zapewne zaleci kilka zasad postępowania, pozwalających zmniejszyć objawy dyspepsji. Są to np.:
- spożywanie posiłków 3-4 razy dziennie, ostatni nie później niż 3 godziny przed snem,
- unikanie pośpiesznego jedzenie posiłków,
- zmniejszenie porcji przyjmowanych posiłków,
- znikanie posiłków mogących nasilić objawy niestrawności (tzn. posiłków bardzo tłustych lub bardzo ostro przyprawionych),
- zaprzestanie palenia tytoniu.
5. Psychoterapia - nie ma wielu badań oceniających skuteczność takiego działania. Pojedyncze badania potwierdzają poprawę u pacjentów poddanych psychoterapii poznawczej, psychodynamicznej lub wspomagającej. Zaskoczeniem okazała się skuteczność hipnozy, która była większa niż antagonistów receptorów H2 lub placebo (odnotowano 30% przewagę hipnoterapii nad leczeniem farmakologicznym i wspomagającym).
Bibliografia:
“Dyspepsja — co nowego na Kongresie Digestive Disease Week w Chicago w 2011 roku?” Witold Bartnik; Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa; artykuł z Gastroenterologia Kliniczna 2011, tom 3, nr 3, 99–105;
“Dyspepsja czynnościowa” dr n. med. Dorota Waśko-Czopnik; Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Akademia Medyczna, Wrocław; Medycyna po Dyplomie 2011(20); 4(181): 83-87;
“Zasady postępowania w dyspepsji, chorobie wrzodowej, infekcji Helicobacter pylori” prof. dr hab. med. Tomasz Mach, dr hab.med. Małgorzata Zwolińska-Wcisło, dr med. Małgorzata Palka; Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce oraz European Society for Primary Care Gastroenterology (ESPCG);
Dąbrowski A. “Dieta a zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego” Wallner G., Dziki A., Dąbrowski A. (red.): “Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego”; Wydawnictwo Czelej 2018, s. 243-253.
Karolina Woźniczak, magister farmacji
Od urodzenia mieszka, uczyła się i pracuje w Bydgoszczy. Uzyskała tytuł magistra farmacji na Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy. Obecnie w trakcie specjalizacji z zakresu farmacji aptecznej. Pracuje jako magister farmacji w aptece ogólnodostępnej.
Osobiście żona programisty, mama 5-letniego Stasia i wkrótce kogoś jeszcze. Lubi relaks na łonie natury, klimat i kuchnię Grecji, dobrą książkę lub serial.