Choroby wątroby są wywołane nadużywaniem alkoholu, nadwagą czy nieodpowiednią dietą. Mogą one wpływać na stan całego organizmu, w tym samopoczucie, oraz prowadzić do interwencji chirurgicznej. Jednym ze schorzeń dotyczących tego narządu jest stłuszczenie wątroby. Kto może na nie zachorować? Jak przebiega leczenie i jaką rolę odgrywa w nim dieta? Przeczytaj artykuł i poznaj sposoby na zadbanie o chorą wątrobę.
Rola wątroby w organizmie
Największy gruczoł, najcięższy narząd ciała… Wątroba może poszczycić się wieloma rekordami, jeżeli chodzi o ludzki organizm. Warto dodać do tego jej wielozadaniową pracę oraz niebagatelny wpływ na zdrowie. Ważący od 1,5 do 2 kilogramów organ zlokalizowany jest w prawej górnej części jamy brzusznej, sięgając również lewego podżebrza. Jednocześnie przylega on do jelit, przepony oraz żołądka, dlatego dolegliwości wątrobowe mogą wywierać bezpośredni wpływ również na sąsiadujące narządy. Wątroba składa się z 4 płatów i ma miąższową strukturę składającą się z komórek wątrobowych (hepatocytów). Duża zawartość krwi dostarczana z tętnicy wątrobowej oraz żyły wrotnej, nadaje temu organowi kolor brązowo-czerwony.
Podstawowym zadaniem wątroby jest wydzielanie żółci niezbędnej do trawienia oraz emulgacji tłuszczy. Oprócz tego do jej ważnych funkcji należą:
-
produkcja czynników krzepnięcia;
-
wytwarzanie niektórych białek;
-
rozkład węglowodanów na glukozę oraz glikogen;
-
magazynowanie witamin A, D, K oraz żelaza;
-
metabolizowanie aminokwasów;
-
usuwanie toksycznych substancji wynikających ze spożycia alkoholu czy leków;
-
produkcja cholesterolu.
Chociaż wątroba ma duże zdolności regeneracyjne, nadmiar szkodliwych czynników może prowadzić do rozwoju patologicznych zmian w jej obrębie. Co ważne, wiele schorzeń objawia się w sposób niespecyficzny i łatwo je przeoczyć.
Dwa rodzaje stłuszczenia wątroby
Do najczęściej występujących chorób naszego najcięższego organu należy stłuszczenie wątroby. Polega ona na odkładaniu się tłuszczu w komórkach wątrobowych na skutek różnych przyczyn, m.in. diety oraz nadużywania alkoholu. Ze względu na czynniki wywołujące schorzenie, wyróżnia się jego dwa rodzaje: alkoholowe i niealkoholowe stłuszczenie wątroby.
Alkoholowe stłuszczenie wątroby wywołane jest nadmiernym spożywaniem alkoholu. Chorobie mogą towarzyszyć stany zapalne prowadzące do dalszej degeneracji narządu. Regularne spożywanie trunków jest tym bardziej niebezpieczne, że wątroba pełni funkcję filtra, przez który przepuszczane są szkodliwe substancje zawarte w alkoholu. Przy ich dużej ilości narząd nie jest w stanie metabolizować toksycznych związków, które powoli zatruwają wątrobę, niszcząc jej komórki.
W przypadku niealkoholowego stłuszczenia wątroby (NAFLD) wśród przyczyn choroby wyróżnia się takie czynniki jak niewłaściwa dieta, ale i również współistniejące schorzenia metaboliczne osłabiające pracę narządu.
Poznaj przyczyny tej choroby
Bezpośrednią przyczyną stłuszczenia wątroby jest nadmiar trójglicerydów we krwi. Na skutek tego narząd powoli traci zdolność do syntezowania kwasów tłuszczowych, co z kolei prowadzi do ich odkładania się w organie. Jakie czynniki prowadzą do takiego stanu? O jednym z nich, alkoholu, już wspominaliśmy. Do innych należą m.in.:
-
insulinooporność;
-
niezdrowa dieta bogata w tłuszcze i cukry;
-
nadwaga;
-
siedzący tryb życia;
-
choroby metaboliczne;
-
niedożywienie białkowe wywołane głodówkami;
-
przyjmowanie niektórych leków (w tym nadmierne stosowanie środków z rodzaju NLPZ);
-
choroby jelit;
-
niedobory witamin A i E;
-
czynniki genetyczne.
Jak objawia stłuszczenie wątroby?
Dolegliwości związane ze stłuszczeniem wątroby mogą rozwijać się powoli i zazwyczaj są rzadko kojarzone z zaburzeniami tego narządu. O obecności choroby mogą świadczyć takie objawy, jak:
-
zaburzenia snu, przewlekłe zmęczenie;
-
wzdęcia;
-
zaburzenia wypróżniania – biegunki występujące na przemian z zaparciami;
-
brak apetytu;
-
złe samopoczucie.
Niekiedy chory odczuwa ból w okolicach prawego łuku żebrowego, zwłaszcza po tłustych i obfitych posiłkach. Przyczyną tego jest powiększenie wątroby, możliwie wyczuwalne przy dotyku. Innym objawem zaawansowanego stadium schorzenia jest żółtaczka.
Kiedy i jakie badania wykonać?
Ze względu na nieswoistość objawów stłuszczenia wątroby, często choroba wychodzi na jaw w wyniku rutynowych kontroli lekarskich lub badań zlecanych z innych przyczyn. Dlatego ważna jest regularna profilaktyka, zwłaszcza w przypadku osób z grupy ryzyka. Podstawą do zdiagnozowania schorzenia jest wykonanie USG jamy brzusznej. Zmiany chorobowe widoczne są na obrazie ultrasonograficznym w postaci jasnego koloru. Potwierdzeniem badania USG może być rezonans magnetyczny. Oprócz tego lekarz zleca również testy laboratoryjne. Stłuszczenie wątroby wskazują nieprawidłowe wyniki enzymów wątrobowych ALT, AST, GGTP i profilu lipidowego. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie badania histopatologicznego na podstawie wycinka wątrobowego.
Leczenie stłuszczenia wątroby
Wczesne stadia stłuszczenia wątroby są jak najbardziej odwracalne. Podstawą jest tu jednak przestrzeganie diety oraz zmiana złych nawyków. Leczenie powinno odbywać się pod kontrolą lekarza oraz dietetyka, zwłaszcza przy współistniejących chorobach, np. cukrzycy i nadciśnieniu. Specjalista może zalecić również stosowanie suplementów diety zawierających antyoksydanty wspierające oczyszczanie wątroby.
Przy nadwadze kluczowa jest redukcja tkanki tłuszczowej, jednak w trosce o wątrobę, proces powinien przebiegać stopniowo. Zaleca się przede wszystkim rozpoczęcie od regularnej dawki ruchu – przynajmniej 30-45 min dziennie. Dla początkujących sprawdzą się średnio męczące aktywności: szybki marsz, jazda na rowerze, nordic walking, pływanie, umiarkowany aerobik.
Dieta w chorobie: co warto wiedzieć?
Specjaliści podkreślają, że stłuszczenie wątroby i dieta są ze sobą ściśle zależne. Sposób żywienia może zarówno doprowadzić do pogorszenia, jak i poprawy stanu chorego. Głównym celem nowej diety jest więc dostarczenie składników wspomagających samoregenerację narządu oraz wyrównania gospodarki metabolicznej. Do produktów zakazanych należą:
-
alkohol;
-
tłuste, smażone potrawy;
-
tłuszcze zwierzęce;
-
czerwone mięso;
-
fast-foody;
-
wyroby cukiernicze;
-
wędliny.
Oprócz tego należy ograniczyć napoje gazowane, potrawy wzdymające, ostro doprawione i słone.
Podczas każdego posiłku na talerzu powinny znaleźć się owoce i warzywa. Stanowią one źródło antyoksydantów, różnorodnych witamin oraz błonnika. Jadłospis należy uzupełnić o chude mięso i ryby i pełnoziarniste kasze. Nie należy rezygnować z tłuszczy, ale wybieraj tylko te roślinne, stosowane na surowo. Polecany jest tu zwłaszcza olej z ostropestu plamistego, który wykazuje pozytywne działanie na pracę wątroby.
Zioła i domowe sposoby
Leczenie stłuszczenia wątroby oprócz diety możesz wspomagać również naturalnymi sposobami. Na lek 24.pl dostępne są m.in. preparaty wspierające regenerację zawierające sylibinę oraz ziołowe składniki. Mieszanki i herbatki mogą zawierać wspomniany już ostropest plamisty. Jest on źródłem sylimaryny o właściwościach chroniących komórki wątrobowe oraz stymulujące wydzielanie żółci. Wśród innych ziół oraz przypraw o pozytywnym działaniu na wątrobę można wymienić:
-
karczoch zwyczajny;
-
kurkuma;
-
fosfolipidy sojowe.
Zdrową dietę można wspomagać również suplementami. Ważne jest tu zwłaszcza uzupełnianie witamin: A, B, C, E, K oraz minerałów (cynku i selenu).
Do czego prowadzi nieleczone stłuszczenie?
Zignorowanie choroby wątroby lub nieprzestrzeganie zaleceń lekarza może mieć bardzo poważne skutki dla zdrowia i życia. Nadmiar tłuszczu w organie działa bowiem niezwykle toksycznie, zatruwając organizm oraz niszcząc komórki wątrobowe. Oprócz tego rozwijające się stany zapalne prowadzą do rozwoju niebezpiecznych bakterii. Komórki zapalne mogą skutkować następnie zwłóknieniami wątroby i jej niewydolnością, a także nowotworami. Najgorszym powikłaniem jest wciąż konieczność przeszczepu narządu.
Zadbaj o zdrowie swoje i bliskich
Zdrowa wątroba potrzebuje lekkostrawnej diety bogatej w produkty roślinne oraz regularnej dawki ruchu. Nie dopuść do rozwoju zmian chorobowych w jednym z najważniejszych narządów Twojego ciała. Wsparcia dla pracy organizmu szukaj również na lek24.pl. Dostępne są tu ziołowe preparaty mogące pozytywnie wpłynąć na cały organizm.