Jedną z najczęściej występujących chorób dermatologicznych jest łuszczyca skóry. Według szacunków choruje na nią nawet 1 milion Polaków i wśród nich są osoby niemal w każdym wieku. Symptomy tego schorzenia są widoczne gołym okiem, dlatego bywają dla pacjentów krępujące i często prowadzą do negatywnej samooceny, która rzutuje na ich relacje społeczne. Jeśli problem dotyczy także Ciebie lub Twoich bliskich, dowiedz się, jak rozpoznać objawy łuszczycy i jak je skutecznie złagodzić.
Łuszczyca: co to za choroba i jakie są jej przyczyny?
Z medycznego punktu widzenia łuszczyca jest przewlekłą chorobą o charakterze układowym, a więc atakującą różne tkanki w obrębie całego ciała. W podstawowej postaci schorzenie to jest zwykle problemem dermatologicznym, ponieważ dotyczy głównie skóry, powodując jej nadmierne rogowacenie i łuszczenie. Zdarzają się jednak przypadki, gdy czynnik chorobotwórczy atakuje także stawy.
Przyczyny łuszczycy skóry nie są jeszcze do końca znane, choć uważa się, że na jej rozwój największy wpływ mają czynniki genetyczne. Na zachorowanie najbardziej narażone są zatem osoby, których bliscy krewni również zmagali się z tym schorzeniem. Są jednak pacjenci, u których diagnozuje się łuszczycę pomimo braku jej występowania w rodzinie. Wówczas powodem choroby mogą być na przykład:
-
zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego,
-
wahania hormonalne,
-
choroby metaboliczne np. cukrzyca typu 2,
-
przyjmowanie niektórych leków,
-
przebyte infekcje,
-
stres,
-
niehigieniczny styl życia, szczególnie nadmierne spożywanie alkoholu i palenie papierosów.
Łuszczyca ma też podłoże autoimmunologiczne, ponieważ wiąże się z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego, który atakuje tkanki, zamiast je chronić.
Charakterystyczne objawy łuszczycy
Jeśli chodzi o objawy, łuszczyca najczęściej rozpoznawana jest po charakterystycznych zmianach na skórze. Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, z powodu schorzenia następuje w niej przyspieszony proces nadbudowywania naskórka. Normalnie trwa on około miesiąca, natomiast u chorych na łuszczycę zaledwie 3-5 dni. W efekcie zbyt szybkiego narastania kolejnych warstw skóry nie dochodzi do naturalnego, stopniowego złuszczania się martwych komórek. Zamiast tego nawarstwiają się i tworzą zgrubienia pokryte srebrzystymi łuskami, zwanymi blaszkami łuszczycowymi. Początkowo mają one postać niewielkich, czerwonych grudek, ale potem mogą się rozrosnąć do rozległych zmian o plackowatym kształcie i wyraźnie zaznaczonych brzegach. Takie wykwity widoczne są najczęściej na następujących fragmentach ciała:
-
łokciach,
-
kolanach,
-
w obrębie głowy (również na nieowłosionej skórze wzdłuż linii włosów, tworząc tzw. koronę łuszczycową),
-
w okolicy lędźwiowej pleców,
-
na paznokciach (w ich przypadku łuszczyca objawia się m.in. wgłębieniami i zgrubieniami w płytce oraz oddzielaniem się jej od łożyska).
Do innych typowych symptomów łuszczycy zaliczamy także objaw Auspitza i Koebnera. Pierwszy polega na tym, że po zadrapaniu skóry pokrytej łuskami pojawia się krwawienie. W przypadku drugiego miejscowy uraz zdrowego naskórka skutkuje pojawieniem się w ciągu kilku dni zmian łuszczycowych.
Jakie są rodzaje łuszczycy?
Ze względu na różny przebieg choroby wyróżniamy kilka rodzajów łuszczycy. Podstawowy podział dotyczy wieku pacjentów, u których pojawia się schorzenie. Jest zatem łuszczyca typu I, atakująca ludzi młodych (do 40 roku życia) oraz typu II, która pojawia się u seniorów.
Uwzględniając natomiast objawy, rozróżnia się między innymi następujące odmiany choroby:
-
łuszczyca skóry pospolita – występuje głównie na łokciach, kolanach i w obrębie głowy,
-
łuszczyca krostkowa – ma postać krostek pojawiających się na dłoniach i stopach,
-
odmiana odwrócona – w jej przypadku wykwity powstają w zgięciach łokci i kolan, w pachwinach, pachach i innych fałdach skóry,
-
erytrodermia - czyli uogólniona postać choroby, w której występuje wysoka gorączka, a zmiany dermatologiczne obejmują całą powierzchnię ciała,
-
łuszczyca stawowa – w tym wariancie proces chorobowy obejmuje stawy (chory odczuwa ich sztywność i bolesność, co przekłada się także na problemy z poruszaniem).
Sposoby leczenia łuszczycy
Leczenie łuszczycy jest dość trudne, ponieważ jest to choroba nawracająca, z którą wielu pacjentów boryka się nawet do końca życia. Podstawą do rozpoczęcia terapii jest właściwa diagnoza, jaką może postawić wyłącznie lekarz specjalista – w przypadku zmian skórnych jest nim dermatolog. Na pewno nie powinno się podejmować leczenia na własną rękę, ponieważ niektóre objawy łuszczycy skóry są podobne do symptomów innych schorzeń, np. AZS lub egzemy, wymagających zastosowania zupełnie innych metod terapeutycznych.
A jak się leczy łuszczycę? Do niwelowania wykwitów skórnych stosuje się głównie leczenie miejscowe. W niektórych przypadkach musi być ono jednak uzupełnione także o terapię ogólną. Niezwykle ważne są również: odpowiednia pielęgnacja naskórka oraz zmiana diety i stylu życia.
Leczenie ogólne łuszczycy
Leczenie ogólne dotyczy pacjentów z ciężką odmianą choroby, a więc gdy zmiany skórne obejmują znaczną część ciała (powyżej 10%). W ich przypadku lekarze zwykle zapisują specjalistyczne środki farmaceutyczne w formie doustnej lub w postaci zastrzyków podskórnych. Zazwyczaj są to następujące rodzaje leków:
-
immunosupresyjne (osłabiające funkcje układu odpornościowego),
-
cytostatyczne (spowalniające namnażanie się szybko dzielących się komórek),
-
biologiczne.
Do innych metod leczenia ogólnego łuszczycy należą także fototerapia, fotochemioterapia czy też terapia z zastosowaniem retinoidów.
Preparaty do leczenia miejscowego
Przy łagodniejszym przebiegu choroby, a więc gdy wykwity zajmują nie więcej niż 10% powierzchni skóry, zwykle wystarczające okazuje się leczenie miejscowe. Taka terapia polega na aplikowaniu w miejsca chorobowe różnych maści leczniczych. Najczęściej są to preparaty:
-
z mocznikiem i kwasem salicylowym,
-
na bazie dziegciu,
-
zawierające cygnolinę (ditranol) lub glikokortykosteroidy,
-
z pochodnymi witaminy D3 (takimi jak kalcypotriol, czy takalcytol).
Pielęgnacja skóry z łuszczycą
Zarówno łuszczyca skóry głowy, jak i obejmująca inne fragmenty ciała, wymaga nie tylko specjalistycznego leczenia, ale też przestrzegania pewnych zasad dotyczących pielęgnacji. Najważniejszą z nich jest używanie odpowiednich preparatów do mycia i o działaniu ochronnym. Rekomendowane są dermokosmetyki dedykowane osobom cierpiącym na łuszczycę. Są to przeróżne żele pod prysznic, szampony, kremy i balsamy, które są delikatne dla skóry. Zawierają też specjalne składniki łagodzące objawy choroby, np. substancje nawilżające oraz te o działaniu keratolitycznym, czyli przyśpieszającym usuwanie martwego naskórka.
Styl życia i dieta – na co zwracać uwagę?
W leczeniu łuszczycy duże znaczenie mają także odpowiednia dieta i styl życia. W pierwszej kolejności chorym zalecana jest całkowita rezygnacja z palenia papierosów i spożywania alkoholu, ponieważ używki te mogą powodować nawroty choroby lub nasilenie się jej objawów. Pacjenci powinni dbać również o dobry sen, aktywność fizyczną oraz unikanie stresu.
Jeśli chodzi o dietę, to najważniejsze, by była ona zbilansowana i oparta na naturalnych składnikach. Należy unikać fast foodów i produktów wysoko przetworzonych, a także ostrych przypraw i ciężkostrawnych potraw smażonych. Warto też zadbać, by w codziennym jadłospisie nie zabrakło produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3, które pomagają zmniejszać stany zapalne w organizmie. Za najlepsze ich źródło uznawane są ryby morskie, oleje roślinne oraz orzechy.
W łagodzeniu objawów choroby pomagają także antyoksydanty zawarte w owocach i warzywach oraz witamina D. Ta ostatnia jest produkowana przez ludzki organizm pod wpływem promieni słonecznych, jednak pacjenci z łuszczycą powinni unikać nadmiernego opalania, aby nie doprowadzić do poparzenia skóry.
Leczenie i prawidłowa pielęgnacja to podstawa!
Pomimo że łuszczyca skóry jest przewlekłym schorzeniem, istnieją skuteczne metody łagodzenia jej uciążliwych objawów oraz wydłużania okresów remisji. Jeśli cierpisz na tę chorobę, przede wszystkim przestrzegaj zaleceń lekarza i przyjmuj regularnie przepisane przez niego leki. Dbaj także o właściwą pielęgnację ciała, stosując specjalistyczne preparaty na łuszczycę, które pomogą zmniejszyć przykre dolegliwości. Przed ich zakupem koniecznie skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ niezwykle ważne jest ich właściwe dopasowanie pod względem składu i działania.