Jak może dojść do zarażenia pneumokokami?
Transmisja pneumokoków odbywa się drogą kropelkową. Ponieważ bakterie bytują przede wszystkim w jamie gardłowej i nosowej, najczęściej nosiciele zakażają poprzez kichanie, kaszel, a nawet bliski kontakt podczas rozmowy. Niebezpieczne są też sytuacje podczas dziecięcych zabaw, gdy maluchy wkładają do ust wspólne zabawki i inne przedmioty. Między innymi dlatego najczęściej do zakażeń dochodzi w żłobkach i przedszkolach.
Okresem szczególnego ryzyka jest sezon jesienno-zimowy, gdy ludzki układ autoimmunologiczny jest osłabiony. Wówczas łatwo może dojść do zakażenia pneumokokami.
Zakażenia pneumokokami – jakie grupy są najbardziej narażone?
Ryzyko zakażenia ma ścisły związek z odpornością organizmu: do osób z grupy ryzyka zalicza się przede wszystkim seniorów po 65. roku życia oraz dzieci od 2 miesiąca do 2 lat. Uważa się, że to właśnie maluchy są szczególnie narażone na zachorowanie oraz wystąpienie powikłań. Wynika to z faktu, że ich układ autoimmunologiczny nie jest jeszcze prawidłowo wykształcony. Dodatkowo wśród najmłodszych w ośrodkach przedszkolnych i żłobkach dochodzi do szybkiego rozprzestrzeniania się bakterii.
Ponadto do grupy ryzyka należą osoby cierpiące na choroby przewlekłe i metaboliczne, takie jak:
-
zaburzenia odporności,
-
cukrzyca,
-
niewydolność nerek,
-
choroby płuc,
-
uszkodzenia śledziony,
-
anemia.
Objawy zakażenia pneumokokami
Ze względu na szeroki zakres czynników wpływających na rozwój choroby, pneumokoki mogą wywoływać różne objawy u pacjentów. Biorąc pod uwagę miejsce ataku pneumokoków, wyróżnia się objawy zakażenia inwazyjnego (obejmujące całe ciało) lub zlokalizowanego (dotykające określone miejsca). Przy czym infekcja ogólna organizmu często jest następstwem rozprzestrzenienia się zakażenia miejscowego.
Inwazyjne zakażenie pneumokokami może objawiać się m.in.:
W przypadku infekcji zlokalizowanej symptomami są:
Na atak bakterii mogą wskazywać m.in.: ropna wydzielina z nosa, kaszel, gorączka, brak apetytu. Jak widać, są to objawy, które łatwo pomylić z powszechnymi infekcjami. To czyni choroby pneumokokowe szczególnie niebezpiecznymi.
Diagnostyka i leczenie choroby pneumokokowej
Wykrycie zakażenia pneumokokami nie jest wcale takie proste, na co wpływają także mylące objawy. Niezbędne jest wykonanie badań laboratoryjnych. Rodzaj próbki zależy od rodzaju infekcji oraz lokalizacji bakterii i może być to:
Na podstawie wymazu z gardła lub nosa można natomiast stwierdzić, czy dana osoba jest nosicielem streptococcus pneumoniae.
Należy zaznaczyć, że badania potwierdzające zakażenie trwają nawet 3 doby. W tym czasie stan chorego może uleć pogorszeniu, dlatego ważna jest trafna interwencja lekarska. Leczenie polega na podaniu antybiotyku w formie doustnej lub dożylnej w warunkach szpitalnych (zakażenie inwazyjne). Może wystąpić jednak sytuacja, w której pneumokoki są oporne na przyjmowane leki. Często wystarczy zmiana preparatu na inny, bardziej celowany farmaceutyk. Problem ten jednak przedłuża leczenie i czas choroby. Jaka jest przyczyna uodpornienia bakterii na antybiotyki? Przede wszystkim winne jest zbyt częste ich stosowanie na co dzień. W rezultacie mechanizm obronny organizmu staje się coraz mniej przygotowany do walki z infekcjami.
Oprócz leków na receptę lekarz może dodatkowo wprowadzić środki pomocnicze łagodzące objawy: przeciwbólowe czy przeciwzapalne. Średni czas leczenia uzależniony jest od stanu pacjenta i rodzaju bakterii. Może trwać od 2 tygodni do nawet 2 miesięcy.
Możliwe powikłania po zakażeniu pneumokokami
Powikłania po infekcji pneumokokowej są na tyle groźne, że w ostatecznym przypadku mogą zakończyć się śmiercią chorego. Nierzadko skutki choroby obejmują poważne problemy zdrowotne – przejściowe lub utrzymujące się do końca życia. Są one ściśle związane z obszarem objętym zakażeniem.
Najbardziej niebezpieczne są infekcje inwazyjne obejmujące zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ponieważ mogą doprowadzić do upośledzenia ośrodka nerwowego, a w konsekwencji takich chorób jak padaczka, porażenia ciała czy zaburzenia mowy.
Powikłania powstają najczęściej w wyniku rozszerzenia zakażenia o inne części ciała. Z wspomnianych wcześniej powodów najbardziej narażeni na nie są seniorzy oraz dzieci do lat 2. W tej drugiej grupie powikłania mogą doprowadzić do nieprawidłowego rozwoju ruchowego i umysłowego.
Do innych skutków ciężkiego przejścia infekcji pneumokokami należą:
-
niedosłuch,
-
porażenie mięśnia twarzowego,
-
ostra niewydolność oddechowa i krążeniowa,
-
upośledzenie umysłowe,
-
zaburzenia zachowania,
-
ropień płuc,
-
wodogłowie.
Profilaktyka – szczepienia ochronne
Czy można uchronić się przed zakażeniem pneumokokami? Obecnie najskuteczniejszym sposobem na to są szczepienia, które w Polsce mają status obowiązkowych. Do wyboru jest szczepionka refundowana przez NFZ oraz płatna. Czym różnią się te dwa preparaty?
Pierwszą jest tzw. szczepionka 10-walentna. Zawiera oczyszczone polisacharydy otoczkowe 10 serotypów pneumokoków. Gwarantem jej skuteczności jest oczywiście zakażenie serotypem zawartym w dawce szczepionki. Do darmowego programu szczepień kwalifikują się wszystkie dzieci w wieku od 2 miesięcy do 5 lat. Dodatkowo do grupy tej włącza się osoby zakażone HIV oraz po przeszczepach. Podaje się od 1 do 4 dawek, w zależności od wieku. Szczepionka ta chroni przede wszystkim przed ciężkim przebiegiem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i sepsą.
Alternatywą jest szczepionka 13-walentna, która wykazuje jeszcze wyższą skuteczność. Jest ona jednak płatna i w zależności od miejsca zakupu może kosztować od 200 do 300 złotych. Farmaceuci wydają ją jedynie za okazaniem recepty lekarskiej.
Trzecim wariantem jest szczepionka polisacharydowa, która chroni przed 23 serotypami pneumokoków. Jest ona zalecana zwłaszcza osobom po 65. roku życia szczególnie narażonym na zakażenie, a więc cierpiącym na przewlekłe schorzenia i choroby układu oddechowego oraz sercowego.
Szczepionki przeciwko pneumokokom są powszechnie stosowane i uznawane za bezpieczne. Po wstrzyknięciu dawki mogą wystąpić takie objawy jak gorączka, bóle głowy czy bolesność ręki, które są niegroźne i ustępują po 2-3 dniach.
Już wiesz, jak chronić swoją rodzinę przed pneumokokami?
Współczesna medycyna jest w stanie poradzić sobie z wieloma chorobami, które dawniej zbierały śmiertelne żniwo. Jednak gdy tylko to możliwe, lepiej jest zawczasu ochronić swój organizm. Walka z zakażeniem pneumokokowym może być bardzo niebezpieczna. Dlatego zadbaj o zdrowie swoje i swoich bliskich, wykonując odpowiednie szczepienia, a na co dzień wzmacniaj swoją odporność. Na lek24.pl znajdziesz preparaty, które Ci w tym pomogą!