Wątroba jest niezmiernie ważnym organem w naszym organizmie. Pełni w nim wiele istotnych funkcji i pozwala zachować zdrowie. Z tego względu niezmiernie ważne jest odpowiednie wspieranie jej funkcjonowania. Z poniższego artykułu dowiesz się, co wspomaga pracę wątroby, a czego należy unikać, aby kompleksowo zadbać o ten ważny narząd.
Rola wątroby w organizmie
Wątroba jest największym z organów w naszym ciele, pełniącym w nim wiele ważnych funkcji. Do najważniejszych należy proces oczyszczania i filtrowania krwi z substancji toksycznych.
Funkcje wątroby można podzielić na cztery główne grupy:
-
detoksykacyjną,
-
metaboliczną,
-
filtracyjną,
-
magazynującą.
Wątroba wykazuje działanie detoksykacyjne. Filtrując krew, usuwa toksyny i szkodliwe substancje, takie jak alkohol, leki czy chemikalia. Neutralizuje je i zamienia na mniej szkodliwe substancje, które są wydalone z organizmu przez nerki lub przewód pokarmowy.
Funkcjonowanie wątroby obejmuje regulowanie poziomu glukozy we krwi oraz syntezę białek, cholesterolu i lipoprotein.
Wątroba magazynuje substancje, takie jak glikogen (forma zapasowa glukozy), witaminy (A, D, witaminy z grupy B) oraz minerały (żelazo, miedź). Substancje te są uwalniane do krwiobiegu w razie potrzeby.
Wątroba pełni również ważną rolę w odpowiedzi immunologicznej organizmu. Zawiera komórki Kupffera, które eliminują patogeny, usuwając bakterie i toksyny z krwi.
Wątroba uczestniczy w procesach metabolicznych węglowodanów, tłuszczy i białek, a także niektórych hormonów, takich jak insulina i hormony płciowe. Kontroluje także poziom hormonów sterydowych.
Każda z tych funkcji wątroby jest bardzo ważna dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu.
Regeneracja wątroby
Wątroba to organ, który sam potrafi się regenerować. Ile trwa regeneracja wątroby? Ten proces może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od stopnia jej uszkodzenia i ogólnego stanu zdrowia. W dbaniu o stan wątroby pomaga higieniczny tryb życia oraz zdrowe nawyki żywieniowe.
Objawy problemów z wątrobą
Wiele schorzeń i problemów związanych z czynnością wątroby nie daje szybkich objawów. Wątroba nie boli, gdyż nie jest unerwiona. Sygnałami, że praca wątroby może być zaburzona, są następujące czynniki:
Badania oceniające stan wątroby
Podstawowym badaniem oceniającymi stan wątroby są próby wątrobowe. Jest to badanie krwi mające na celu pomiar zdrowia wątroby oraz aktywności produkowanych przez nią enzymów. Badanie pozwala wykryć choroby takie jak:
Próby wątrobowe warto wykonywać regularnie raz do roku.
Co najbardziej szkodzi wątrobie?
Do czynników, które najbardziej szkodzą wątrobie i mogą narazić ją na występowanie groźnych chorób zalicza się:
-
Nadużywanie alkoholu – Nadmierne spożywanie alkoholu jest jedną z głównych przyczyn uszkodzeń wątroby. Może prowadzić m.in. do stłuszczenia wątroby, zapalenia (alkoholowe zapalenie wątroby), a w skrajnych przypadkach do marskości wątroby.
-
Toksyny i leki – Niektóre substancje chemiczne i toksyczne, a także nadmierne lub niewłaściwe stosowanie leków (np. paracetamol w dużych dawkach) mogą prowadzić do uszkodzeń wątroby. Leki przeciwbólowe, sterydy anaboliczne i niektóre suplementy diety również mogą wpływać negatywnie na jej stan.
-
Zakażenia wirusowe – Wirusy, takie jak wirus zapalenia wątroby typu B i C, są częstą przyczyną przewlekłych chorób wątroby. Nieleczone mogą prowadzić do marskości i raka wątroby.
-
Niezdrowa dieta – Dieta bogata w tłuszcze nasycone, cukry oraz przetworzoną żywność może prowadzić do stłuszczenia wątroby, co może znacznie pogorszyć jej funkcjonowanie.
-
Otyłość i cukrzyca – Otyłość, szczególnie w połączeniu z insulinoopornością, może prowadzić do stłuszczeniowego zapalenia wątroby (NAFLD) i innych problemów z pracą wątroby.
-
Choroby autoimmunologiczne – Niektóre choroby autoimmunologiczne, takie jak autoimmunologiczne zapalenie wątroby, mogą powodować stan zapalny i uszkodzenia tego narządu.
-
Brak aktywności fizycznej – Brak ruchu prowadzi do gromadzenia się tłuszczu w organizmie, co może skutkować stłuszczeniem wątroby i zaburzeniem jej funkcji. Siedzący tryb życia osłabia metabolizm i zdolność wątroby do detoksykacji, co z czasem zwiększa ryzyko chorób wątroby.
Wspomaganie pracy wątroby – dieta
Jak wspomóc pracę wątroby? Aby wesprzeć funkcjonowanie wątroby i zadbać o jej zdrowie, warto stosować zdrową zbilansowaną dietę bogatą w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, zdrowe tłuszcze, rośliny strączkowe oraz chude mięso i ryby. Do swojej codziennej diety warto wprowadzić zioła i przyprawy wspomagające wątrobę takie jak np. czosnek, imbir, kurkuma.
Bardzo ważne dla zdrowia wątroby jest nawodnienie organizmu. Dlatego zaleca się wypijać przynajmniej 2 litry płynów dziennie.
Należy zrezygnować ze słodzonych napojów, wysoko przetworzonej żywności, fast foodów, tłustych wędlin i kiełbas, oraz słonych przekąsek.
Warto ograniczyć dania smażone i zastąpić je duszonymi, pieczonymi lub gotowanymi na parze.
Co na poprawę pracy wątroby – preparaty ziołowe i cholina
Preparaty ziołowe
Leki na regenerację wątroby i preparaty ziołowe (dostępne w postaci suplementów diety) pomagające w regeneracji wątroby i poprawiające jej funkcjonowanie to:
Ostropest plamisty – zawiera sylimarynę - substancję, która ma silne zdolności regeneracyjne. Chroni hepatocyty (komórki wątroby) przed uszkodzeniami, a także wspomaga ich powstawanie. Ostropest wspiera procesy detoksykacyjne oraz wykazuje działanie antyoksydacyjne, chroniąc komórki wątroby przed uszkodzeniami i powstawaniem stanów zapalnych.
Mniszek lekarski – ma właściwości detoksykujące, wykazuje działanie przeciwzapalne, obniża poziom cholesterolu, chroni miąższ wątroby i przyspiesza filtrację zachodzącą w nerkach. Regularne spożywanie naparów z mniszka lekarskiego wspiera zdrowie dróg żółciowych i ogranicza ryzyko kamieni żółciowych.
Karczoch – pomaga zregenerować wątrobę i usprawnić procesy trawienne. Karczoch ma działanie żółciotwórcze - zwiększa wydzielanie żółci oraz wspomaga trawienie tłuszczów.
Czarna rzodkiew – poprawia procesy trawienne i pobudza wydzielanie żółci w wątrobie. Jest skutecznym środkiem na wzdęcia, nudności i bóle brzucha.
Cholina
Cholina jest jedną z głównych substancji odpowiedzialnych za prawidłowe funkcje wątroby. Pomaga m.in. odbudować komórki wątroby oraz uczestniczy w ich regeneracji, dzięki czemu może szybko usprawnić pracę wątroby po uszkodzeniach.
Cholina znajduje się np. w fosfolipidach, zawartych m.in. w soi. Dlatego zaleca się spożywanie produktów sojowych w celu dostarczenia choliny do organizmu. Same fosfolipidy także pomagają dbać o zdrowie wątroby. Przyspieszają jej regenerację i chronią przed uszkodzeniami wywołanymi metalami ciężkimi, lekami czy alkoholem.
Najważniejsze źródła choliny to:
-
jajka (żółtka),
-
wątróbka,
-
drób,
-
ryby,
-
soja,
-
orzechy i nasiona,
-
rośliny strączkowe.
Należy pamiętać, że wraz z wiekiem wątroba ulega naturalnym procesom degradacji. Dlatego warto wpierać jej pracę, spożywając lub suplementując produkty korzystne dla jej zdrowia.
