Kiedy należy wykonać gastroskopię?
Jeśli chodzi o wskazania, gastroskopia najczęściej jest zalecana pacjentom, u których podejrzewane są takie choroby układu pokarmowego jak:
Podstawą do wykonania badania mogą być różne niepokojące objawy np. uporczywe bóle w nadbrzuszu, nawracająca zgaga lub niestrawność, częste wymioty, anemia, dodatni wynik testu na krew utajoną w kale, trudności w przełykaniu, niewyjaśniona utrata masy ciała, bóle zamostkowe po wykluczeniu przyczyn kardiologicznych itp.
Przeciwwskazania do gastroskopii
U niektórych osób wykonanie gastroskopii nie jest możliwe ze względu na stan zdrowia, jednak są to dość rzadkie przypadki. Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia badania są m.in.:
-
choroby serca np. ostra niewydolność, nieustabilizowana choroba wieńcowa, czy też niedawno przebyty zawał,
-
ciężka niewydolność oddechowa,
-
podejrzenie perforacji przewodu pokarmowego,
-
uchyłek gardłowo-przełykowy.
Warto pamiętać, że przed badaniem zawsze odbywa się konsultacja ze specjalistą, który na podstawie wywiadu oraz dokumentacji medycznej podejmuje decyzję o możliwości jego wykonania.
Przygotuj się na badanie: krok po kroku
Wykonanie endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego możliwe jest wyłącznie w określonych warunkach. Właśnie dlatego niezwykle ważne jest odpowiednie przygotowanie do gastroskopii i każdy pacjent zwykle dostaje od lekarza szczegółowe instrukcje w tym zakresie. Należy przede wszystkim pamiętać, aby przed badaniem:
-
co najmniej 6-8 godzin nic nie jeść (żołądek musi być pusty),
-
przez około 4 godziny nie pić żadnych płynów, żuć gumy, ani nie palić papierosów (również tych elektronicznych),
-
przyjąć stale zażywane leki tylko po wcześniejszej konsultacji z lekarzem, ponieważ niezalecane jest np. wzięcie w dniu badania insuliny, czy też medykamentów wpływających na krzepliwość krwi.
Bezpośrednio przed zabiegiem należy też wyjąć protezy zębowe. Ponadto na badanie należy udać się z dowodem osobistym oraz dokumentacją medyczną zawierającą informacje o chorobach towarzyszących, przebytym leczeniu, zabiegach operacyjnych, a także wykaz przyjmowanych aktualnie leków.
Przebieg gastroskopii – czego się spodziewać?
Przejdźmy teraz do najważniejszej sprawy, czyli jak w praktyce odbywa się badanie. Jak już wiemy, polega ono na wprowadzeniu do przewodu pokarmowego pacjenta specjalnej sondy. Zazwyczaj dokonuje się tego przez usta, choć możliwa jest także gastroskopia przeznosowa. Jest ona zalecana przede wszystkim dla osób wyjątkowo wrażliwych na podrażnienia gardła i przełyku.
Przed badaniem pacjent powinien położyć się na lewym boku, z głową przygiętą do klatki piersiowej. Następnie zostaje mu założony specjalny ustnik, który zapobiega zaciśnięciu zębów i ewentualnemu przegryzieniu rurki endoskopowej. Po takich przygotowaniach lekarz rozpoczyna stopniowe wprowadzanie sondy – najpierw do jamy ustnej, a potem do dalszych odcinków układu pokarmowego.
Warto tu wyjaśnić, czy gastroskopia boli, ponieważ większość pacjentów ma w tej kwestii duże obawy. Otóż rurka sondy jest dość cienka (ma około 10 mm średnicy), jednak jej wsuwanie przez gardło może rzeczywiście sprawiać pewien dyskomfort. Właśnie dlatego lekarz przed zabiegiem spryskuje gardło środkiem znieczulającym (zazwyczaj na bazie lidokainy), aby zmniejszyć przykre dolegliwości, w tym również złagodzić naturalne odruchy wymiotne. Na życzenie pacjenta (i jeśli nie ma ku temu żadnych przeciwwskazań) można też zastosować krótkotrwałe znieczulenie dożylne, które całkowicie eliminuje nieprzyjemne doznania.
W trakcie badania lekarz stopniowo wsuwa sondę do kolejnych odcinków górnego przewodu pokarmowego, czyli przełyku, żołądka, a potem do dwunastnicy. W międzyczasie obserwuje na ekranie obraz przesyłany z kamery umieszczonej na końcu rurki. Warto tu wspomnieć, że przez kanał w endoskopie wpuszczana jest niewielka ilość powietrza do żołądka, co może powodować uczucie wzdęcia i odbijanie.
A ile trwa gastroskopia? Wykonanie badania zajmuje zwykle od kilku do 30 minut, ale jego czas jest trudny do przewidzenia, ponieważ zależy od zakresu procedury. Może się on bowiem wydłużyć np. w sytuacji, gdy konieczne jest pobranie próbki tkanki lub wykonanie jakiegoś zabiegu np. usunięcia polipów lub zamknięcia przetok. Na dłuższy przebieg badania muszą się też nastawić pacjenci, którzy zdecydują się na znieczulenie ogólne.
Warto też wiedzieć, że zazwyczaj wynik badania można poznać od razu. Jedynie w przypadku biopsji na informację trzeba czekać około 2 tygodni.
Po badaniu – jakie są zalecenia
Podobnie jak konieczne jest odpowiednie przygotowanie do gastroskopii, tak samo obowiązują pewne zalecenia po wykonaniu badania. Przez około 1-2 godziny, aż do ustąpienia znieczulenia, należy przede wszystkim powstrzymać się od picia i jedzenia. Chodzi o to, aby wskutek działania środka znieczulającego podczas spożywania płynów lub pokarmów nie doszło do zachłyśnięcia.
Po badaniu przewód pokarmowy może być też przez pewien czas podrażniony, dlatego specjaliści zazwyczaj sugerują, aby nawet przez kilka dni przestrzegać pewnych zasad dietetycznych. Co jeść po gastroskopii? Wskazane są potrawy lekkostrawne, które należy spożywać w małych porcjach. Najlepsze będą delikatne zupy, ugotowane i przetarte warzywa, czy też chude mięso. Należy unikać dań smażonych, tłustych, pikantnych i gorących, a także produktów wzdymających, czyli np. fasoli, kapusty i napojów gazowanych. Warto też zrezygnować z alkoholu, a nawet mocnej kawy i herbaty, które mogą także podrażnić dodatkowo błony śluzowe żołądka.
Działania niepożądane po wykonaniu badania
Badanie endoskopowe przewodu pokarmowego jest bezpieczne i rzadko prowadzi do poważnych powikłań. Do normalnych skutków ubocznych gastroskopii należy np. ból gardła i chrypka, czy też wzdęcia i dyskomfort w jamie brzusznej, które ustępują po kilku dniach. Niekiedy jednak pojawiają się efekty niepożądane, które wymagają pilnej konsultacji lekarskiej i należą do nich m.in.:
-
wymioty przypominające fusy z kawy,
-
czarno zabarwiony stolec,
-
gorączka,
-
silny ból brzucha,
-
zaburzenia oddychania lub rytmu serca.
Powyższe objawy mogą świadczyć np. o uszkodzeniu ściany przewodu pokarmowego, zakażeniu, czy też nieprawidłowej reakcji organizmu na znieczulenie. Powtórzmy jednak raz jeszcze – takie powikłania zdarzają się sporadycznie i zazwyczaj dotyczą pacjentów, którzy nie przestrzegają wszystkich zaleceń lekarza w zakresie odpowiedniego postępowania przed i po zabiegu.
Już wiesz, jak przygotować się do badania
Mamy nadzieję, że rozwialiśmy wszystkie Twoje wątpliwości dotyczące gastroskopii. Jeśli masz dolegliwości żołądkowe, których nie pomagają złagodzić standardowe leki na układ pokarmowy, specjalista może zalecić Ci wykonanie takiej procedury. Nie bój się jej, ponieważ jest to badanie bezpieczne i bezbolesne, choć bardzo ważne jest, by dobrze się do niego przygotować. Dzięki niemu lekarz będzie mógł postawić właściwą diagnozę oraz wdrożyć odpowiednie leczenie w celu rozwiązania Twojego problemu.