Nie tylko zwierzęta narażone są na różnego rodzaju pasożyty. Robaki przystosowane do życia w układzie pokarmowym nierzadko atakują również ludzi, np. na skutek niewłaściwej higieny czy niektórych wyborów kulinarnych. Jak rozpoznać, że organizm został zaatakowany przez pasożyty? Kiedy i jakie wykonać badania na pasożyty ludzkie i jak przebiega leczenie? Sprawdź wszystko, co należy wiedzieć o chorobach pasożytniczych.
Rodzaje pasożytów w układzie pokarmowym
Organizmy pasożytnicze wykorzystują do życia inne organizmy, czerpiąc od nich pokarm. Mówiąc o pasożytach układu pokarmowego, najczęściej mamy do czynienia z tzw. endopasożytami, czyli robakami bytującymi wewnątrz ciała. W zależności od umiejscowienia takiego patogenu oraz stanu zdrowia żywiciela mogą one wywoływać różne dolegliwości chorobowe.
Wśród pasożytów atakujących układ pokarmowy człowieka można wyróżnić:
-
pierwotniaki;
-
obleńce;
-
płazińce.
W tym podziale znajdują się jedne z bardziej powszechnych robaków ludzkich, jakimi są tasiemce, które mogą osiągać nawet 10 metrów długości. Zasiedlają one jelita, prowadząc do m.in. anemii i licznych dolegliwości trawiennych Do zakażenia dochodzi najczęściej przez spożywanie zakażonego surowego mięsa. Innym pasożytem, tym razem z rodzaju obłych, jest glista ludzka, która może wędrować poza obszar jelit i wykorzystując krwiobieg, docierać m.in. do układu oddechowego. Z kolei owsiki to pasożyty kojarzone głównie z wiekiem dziecięcym, lecz mogące atakować również dorosłych. Zazwyczaj rozpoznaje się ich obecność po charakterystycznym swędzeniu odbytu. Warto wyróżnić również larwy węgorka jelitowego, który przedostaje się przez skórę i zagnieżdża w jelitach, a także wąsogłówkę.
W jaki sposób można zarazić się pasożytem?
Robaki ludzkie, podobnie jak wszystkie organizmy żywe, ewoluowały na przestrzeni lat, doskonale przystosowując się do aktualnych warunków. Ciało ludzkie stało się dla nich doskonałym żywicielem, które dostarcza ciepła do rozwoju oraz mnóstwa pokarmu, zwłaszcza w postaci słodkich przekąsek.
Organizmy pasożytnicze przedostają się drogą pokarmową. Osoba zjada jaja robaków wraz z pożywieniem lub wodą bądź dotyka zabrudzonymi dłońmi ust i języka. Tu szczególnie narażone są dzieci, które mają tendencję do wkładania palców do buzi i lizania przypadkowych przedmiotów. Jeśli chodzi o tasiemce, te dostają się do jelit przez zjedzenie zainfekowanego mięsa i ryb w formie surowej lub niedogotowanej. W ognisku ryzyka znajdują się więc takie dania jak: tatar, krwiste steki, sushi, kawior. Jeżeli chodzi o glisty, ich jaja mogą przenosić się na skórkach warzyw – dlatego tak ważne jest ich dokładne mycie przed spożyciem. Z kolei owsikami zarażają się najczęściej dzieci poprzez korzystanie z tych samych łazienek czy zabawek.
Typowe objawy: na co zwrócić uwagę?
Choroby pasożytnicze są z reguły trudne do wykrycia, co wynika z nieswoistych objawów, jakie mogą towarzyszyć zakażeniu. Łatwo pomylić je z innymi problemami, a diagnostyka wymaga tu wiedzy i zaangażowania lekarza. O obecności pasożytów ludzkich w organizmie mogą świadczyć takie symptomy, jak:
-
nieuzasadniona utrata wagi lub wręcz przeciwnie – otyłość;
-
anemia;
-
zgrzytanie zębami;
-
zaburzenia wzrostu;
-
asymetryczne zmiany widoczne w oczach;
-
swędzenie krocza i odbytu;
-
blada skóra, sińce pod oczami.
W początkowej fazie zakażenia niekiedy występują również dodatkowe objawy. Pasożyty mogą wywołać m.in. zatrucie pokarmowe, a kiedy symptomy ustąpią, wówczas choroba przechodzi w fazę ukrytą. Niepokój powinny wzbudzić:
-
biegunki, wzdęcia, zaparcia;
-
wymioty i nudności;
-
bóle brzucha;
-
brak apetytu;
-
osłabienie;
-
nadpobudliwość;
-
wypadanie włosów;
-
zaburzenia wchłaniania wit. B12;
-
wysypki skórne.
Gdy pasożyty wędrują po ciele, mogą powodować objawy związane z innymi narządami, np. płucami, sercem, nerkami, wątrobą czy mózgiem. Najbardziej niebezpieczne są przede wszystkim dla osób z obniżoną odpornością oraz dzieci.
Badania, które warto wykonać
Istnieje kilka rodzajów badań, które pomagają w zdiagnozowaniu chorób pasożytniczych. Ich wykonanie może zlecić lekarz po zapoznaniu się z objawami oraz wykluczeniu innych schorzeń.
Jednym ze sposobów na wykrycie pasożytów jest badanie mikroskopowe kału. Próbki do badań powinny być zróżnicowane, to znaczy z różnych fragmentów kału, zwłaszcza tych o podejrzanym wyglądzie (partie zbite, ze śluzem, o innym kolorze). Przy tym największa wiarygodność badania wymaga pobrania trzech próbek w 2-3 dniowych odstępach.
W przypadku gdy testy laboratoryjne nie wykryły pasożytów, można wykonać dodatkowe badanie immunoenzymatyczne na antygeny w kale, które jednak wyróżnia niższa skuteczność. Częściej stosowane są serologiczne badania na pasożyty na podstawie próbek krwi, które mogą wskazać nie tylko obecność patogenów, ale również określić fazę choroby. Minusem tego sposobu diagnostyki są długo utrzymujące się wyniki dodatnie. Na wczesnym etapie zakażenia niekiedy przeprowadza się badania molekularne wykrywające DNA organizmu pasożytniczego w próbce materiału.
Leczenie zakażeń pasożytami
W przypadku wykrycia pasożytów w organizmie stosuje się leczenie farmakologiczne. Nie należy używać leków w innych sytuacjach, np. jako profilaktyka, bez wykonania dokładnych badań. Lekarz może przepisać środki na receptę zawierające substancje:
-
pyrantel;
-
albendazol;
-
mebendazol.
Często, zwłaszcza w przypadku obecności tasiemców i pierwotniaków, tradycyjne leczenie można wspierać preparatami ziołowymi.
Wśród ziół i przypraw, które działają niekorzystnie na środowisko pasożyta, są: imbir, pestki dyni, koper włoski, wrotycz, korzeń omanu, łupiny z czarnego orzecha, piołun. Mają one w różnym stopniu właściwości przeciwpasożytnicze, niektóre z nich uszkadzają układ nerwowy robaków, inne wspierają usuwanie wytwarzanych przez nie toksyn.
Jaką dietę zastosować w przypadku zakażenia?
Ponieważ pasożyty ludzkie atakują w pierwszej kolejności układ trawienny, podczas leczenia, jak i po zakończeniu kuracji farmakologicznej ważna jest odpowiednia dieta. Rozwojowi robaków sprzyjają proste węglowodany: białe pieczywo, cukier, a także produkty wysokoprzetworzone. Należy więc je wyeliminować z jadłospisu. Zamiast tego warto postawić na żywność zawierającą duże ilości błonnika, a także naturalne probiotyki: kefiry, maślanki, jogurty naturalne, kiszonki. Pomogą one odbudować uszkodzoną mikroflorę jelit oraz przyspieszą odtruwanie.
Warto również sięgnąć po produkty spożywcze o właściwościach przeciwpasożytniczych:
-
czosnek;
-
grejpfrut;
-
kokos;
-
jabłka;
-
pestki i olej z dyni;
-
granat.
Oprócz tego należy pić duże ilości wody, która sprzyja detoksykacji organizmu. Dobrym wyborem są również herbatki ziołowe – z szałwii czy rumianku.
Profilaktyka – jak zapobiegać pasożytom
Zakażenia pasożytnicze mogą latami siać spustoszenie w organizmie, a postawienie trafnej diagnozy jest szczególnie utrudnione przez nieswoiste objawy. Na szczęście mamy wpływ na ograniczenie ryzyka przedostania się pasożytów do układu pokarmowego. Kluczem do zdrowia w tym zakresie jest higiena.
Ponieważ takie robaki, jak glisty czy owsiki z łatwością mogą znaleźć się na warzywach, owocach lub przedmiotach wspólnego użytku, pamiętaj zawsze o dokładnym myciu rąk oraz jedzenia spożywanego na surowo. Jeśli mowa o surowiźnie (wszelkie tatary, steki poddane krótkiej obróbce cieplnej, domowe wędliny) zadbaj by mięso, ryby, a także mleko i jaja pochodziły ze sprawdzonych źródeł. Oczywiście dla pewności zaleca się całkowite wykluczenie takich potraw z jadłospisu.
Higieny należy uczyć od małego – po wizycie w toalecie, przed jedzeniem, po przyjściu do domu z przedszkola – wpajaj dzieciom konieczność dokładnego mycia rąk.
Niektórymi pasożytami można zarazić się bezpośrednio od zwierząt domowych, dotykając ich czy ich odchodów. Aby zminimalizować to ryzyko, pamiętaj o regularnym czyszczeniu kuwet, myciu rąk po tej czynności, jak i kontakcie ze zwierzakami, a także regularnym odrobaczaniu pupilów.
Już wiesz, jak walczyć z chorobami pasożytniczymi
Zakażenie robakami ludzkimi wcale nie należy do rzadkości. Chociaż zdrowy organizm jest w stanie samodzielnie wygrać z takim pasażerem na gapę, to niekiedy dochodzi do rozwoju choroby wywołanej przez pasożyty. Objawy mogą być potwierdzone wyłącznie poprzez badania. By uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji, zadbaj o profilaktykę oraz wzmacniaj ciało, stosując zdrową dietę oraz sięgając po naturalne suplementy. Więcej o zdrowiu dowiesz się z poradnika lek24.pl.