Brak apetytu u dziecka – możliwe przyczyny
Jeżeli pociecha odmawia przyjmowania jedzenia raz na jakiś czas, nie powinno to stanowić powodu do niepokoju. Jeśli jednak takie zachowanie regularnie się powtarza, a do tego malec traci na wadze, należy zastanowić się, co może powodować zaburzenia łaknienia. Brak apetytu nie zawsze musi wiązać się z poważną chorobą – niekiedy przyczyna tkwi zupełnie gdzie indziej. U niektórych maluchów niechęć do spożywania posiłków jest spowodowana przez zaburzenia relacji opiekun – dziecko (tzw. zaburzenia więzi). Taki stan najczęściej ma początek w okresie niemowlęcym i wynika z niezaspokojenia podstawowych potrzeb takich jak miłość, bliskość, poczucie bezpieczeństwa. Brak apetytu u dziecka może być też związany z jedzeniem selektywnym. Polega ono na nieakceptowaniu niektórych potraw i zwykle pojawia się na etapie rozszerzania diety. Jeśli maluch ma prawidłowe wyniki i dobrze się czuje, istnieje duża szansa, że łaknienie się unormuje. Problem pojawia się w momencie, kiedy w organizmie dziecka zaczyna brakować żelaza, cynku, selenu, jodu czy białka. Może to spowodować, że dziecko będzie gorzej rozwijać się psychicznie i fizycznie.
Zdrowotne przyczyny braku apetytu
Do częstych przyczyn braku apetytu u dziecka należą choroby. Może to być alergia pokarmowa, która sprawia, że malec cały czas odczuwa ból brzucha i dyskomfort w obrębie układu trawiennego. Niekiedy pojawiają się wzdęcia, wymioty i biegunka. Wielu uczniów przedszkoli i szkół zmaga się też z zakażeniami pasożytniczymi. Obecność jaj i larw robaków w jelitach może powodować osłabienie, bóle głowy, problemy skórne.
Inne schorzenia, które mogą objawiać się zaburzeniami łaknienia to:
-
zespół złego wchłaniania (np. celiakia),
-
anemia,
-
infekcja wirusowa lub bakteryjna,
-
niewyrównana cukrzyca,
-
choroba nowotworowa.
Psychologiczne podłoże utraty apetytu
Niewielu rodziców zdaje sobie sprawę, że brak apetytu u dziecka może wiązać się także z czynnikami psychologicznymi, a więc mieć podłoże nieorganiczne. Rozpoznaje się je w sytuacji, kiedy u malucha występują utrwalone trudności z przyjmowaniem posiłków, trwające powyżej miesiąca. Nie zalicza się tu przemijających kłopotów z jedzeniem, które mogą pojawić się np. w początkowym okresie pójścia do przedszkola czy do szkoły. Takie zaburzenia często mijają samoistnie i w większości przypadków nie wymagają interwencji lekarskiej.
Złe nawyki żywieniowe jako przyczyna braku apetytu
Choroby wiążące się z nieprawidłowym łaknieniem często są rezultatem niewłaściwych nawyków żywieniowych. Nie chodzi tylko o podawanie maluchom zbyt dużej ilości słodyczy, które dostarczają organizmowi jedynie pustych kalorii i powodują wzrost tkanki tłuszczowej. Brak apetytu u dziecka może też być spowodowany przez obecność w diecie słonych przekąsek, ponaglanie podczas jedzenia, czy podawanie posiłków w zbyt dużych porcjach. Dietetycy zwracają również uwagę na fakt, że wiele dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym nie wypija wystarczającej ilości płynów. Tymczasem woda jest nie tylko niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organów wewnętrznych. Przy odpowiednio nawodnionym organizmie maleje ochota na łakocie, które zawierają duże ilości szkodliwego cukru.
Skutki długotrwałej utraty apetytu u dziecka
Trwająca przez długi czas niechęć do jedzenia może stanowić zagrożenie dla zdrowia, dlatego nie powinno się jej bagatelizować. Poza utratą masy ciała często prowadzi do niedoboru składników odżywczych, które można rozpoznać po osłabionej odporności, problemach z koncentracją oraz ciągłym zmęczeniu. Długotrwały brak apetytu, którego przyczyna nie do końca jest znana, może też zaburzać prawidłowy rozwój malucha. Dlatego, gdy zauważysz, że dziecko nie chce jeść, reaguj jak najszybciej.
Co robić, gdy dziecko nie chce jeść?
Na pewno nie należy zmuszać malucha do jedzenia, szantażować go ani krzyczeć na niego. Takie działania nie przyniosą żadnego efektu. Mogą jedynie sprawić, że posiłki będą kojarzyć się dziecku z przykrym obowiązkiem. Zamiast tego warto pilnować, by dania były podawane o regularnych porach, a przekąski między nimi zostały ograniczone do minimum. Dobrze jest też dawać dzieciom dobry przykład od najwcześniejszych lat i wspólnie jeść posiłki, traktując ten czas jako okazję do rodzinnego spotkania przy stole.
Jeśli brak apetytu u dziecka utrzymuje się długi czas, a przyczyna takiego stanu nie jest znana, warto zasięgnąć porady lekarza. Do specjalisty należy zgłosić się, gdy dziecko:
-
nie wykazuje ochoty do jedzenia przez ponad tydzień, a wcześniej jadło chętnie, bez płaczu i grymaszenia,
-
przestało przybierać na wadze,
-
uskarża się na bóle brzucha, wymiotuje i ma biegunkę,
-
jest apatyczne, blade i wyraźnie osłabione.
Jak zachęcić dziecko do jedzenia?
Zdaniem dietetyków w niektórych przypadkach wystarcza zmodyfikowanie diety i wdrożenie prawidłowych nawyków żywieniowych. Jeśli dziecko nie chce jeść, postaraj się urozmaicić jego posiłki. Dobrym pomysłem może być przygotowanie kolorowych kanapek, bałwanka z twarożku, jajek przypominających biedronki. Jeśli pociecha nie przepada za jakimś składnikiem, zaproponuj jej zamienniki. Przykładowo, zamiast mięsa podaj kotlety sojowe albo rybę. Za każdym razem chwal i nagradzaj dziecko, że zjadło posiłek. Możesz też zaangażować je w przygotowywanie dań i robienie zakupów.
Apteczne preparaty na brak apetytu – co zawierają?
W sytuacji, kiedy dziecko nie chce jeść, można wypróbować preparaty na brak apetytu dostępne w aptece. Środki stanowiące kompozycje witamin, minerałów i wyciągów ziołowych są odpowiednie do stosowania już u maluchów powyżej trzeciego roku życia. Znajdujące się w nich substancje czynne pobudzają łaknienie, pomagają w utrzymaniu zdrowego układu pokarmowego, a także wspierają prawidłowe trawienie. W ich składzie znajdują się głównie ekstrakty roślinne: z mięty pieprzowej, kopru włoskiego, owoców grejpfruta, korzenia cykorii oraz z nasion anyżu.
Kiedy warto iść do lekarza? Jakie badania zrobić?
Zdarza się, że brak apetytu u dziecka jest wynikiem toczącej się w jego organizmie infekcji. W takiej sytuacji wystarczy ją wyleczyć, by maluch zaczął normalnie spożywać posiłki. Przy chorobach często pojawiają się takie objawy jak ból brzucha, nudności, wymioty, wzdęcia, zaparcia. Niekiedy można też zaobserwować na skórze wysypkę. W przypadku utraty łaknienia i niskiej masy ciała zaleca się wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych krwi oraz moczu. Lekarz może zadecydować też o konieczności przeprowadzenia USG jamy brzusznej.
Już wiesz, z czego może wynikać brak apetytu u dziecka?
Jeśli malec prawidłowo przybiera na wadze i jest pełen energii, brak apetytu nie powinien stanowić powodu do zmartwienia. Jeżeli jednak dziecko nie chce jeść, a do tego jest osłabione i apatyczne od dłuższego czasu, wówczas należy poszukać przyczyny takiego stanu rzeczy. W takiej sytuacji dobrze jest uważnie przyjrzeć się diecie i wyeliminować ewentualne błędy popełniane w żywieniu. Aby pobudzić łaknienie malucha, warto postawić na zbilansowane posiłki i ruch, który zwiększa zapotrzebowanie organizmu na kalorie. Można też wspomóc organizm suplementami, które zwiększą wydzielanie soku żołądkowego i pomogą wywołać ochotę na jedzenie u małego pacjenta. Masz wątpliwości co robić? Skonsultuj się ze swoim pediatrą!