Najczęstsze choroby tarczycy
Zaburzenia funkcjonowania tarczycy odpowiadają za dużą część dolegliwości hormonalnych u kobiet. Ryzyko wystąpienia chorób tego gruczołu u pań po 35. roku życia wzrasta aż o 30%. Wśród czynników chorobotwórczych podaje się m.in. stres, niedobory żywieniowe czy zanieczyszczenie środowiska.
Tyreologia, czyli nauka zajmująca się leczeniem chorób tarczycy, rozróżnia kilka rodzajów schorzeń obejmujących ten szyjny gruczoł. Mogą one wynikać z obecności guzków, niedostatecznej lub nadmiernej produkcji hormonów czy stanów zapalnych. Do najczęstszych chorób zalicza się:
-
niedoczynność – to sytuacja, w której gruczoł tarczycowy produkuje zbyt małą ilość hormonów;
-
nadczynność – analogicznie, w tej chorobie wytwarzanych jest za dużo hormonów;
-
choroba Hashimoto – powszechnie zwane przewlekłym zapaleniem tarczycy, jest chorobą autoimmunologiczną;
-
choroba Gravesa-Basedowa – powoduje powiększenie tarczycy oraz wzmożenie wytwarzania hormonów.
Nie należy zapominać również o chorobach nowotworowych. Z roku na rok rośnie bowiem liczba osób cierpiących na raka tarczycy.
Jak rozpoznać pierwsze objawy?
Objawy zaburzeń gruczołu tarczycowego uzależnione są od przyczyny problemu. Jednak nierzadko zauważa się współistnienie symptomów charakterystycznych dla danej choroby.
Do zmian, które powinny wzbudzić Twoją czujność, zalicza się:
-
nagła utrata lub przyrost masy ciała;
-
sucha skóra;
-
wypadanie włosów;
-
uczucie rozdrażnienia, niepokoju;
-
zaburzenia cyklu menstruacyjnego;
-
nadpotliwość;
-
kołatanie serca;
-
duszności;
-
przewlekłe zmęczenie i senność.
Oprócz objawów ogólnoustrojowych o problemach z tarczycą mogą świadczyć również trudności w oddychaniu, a także powiększenie gruczołu wyczuwalne przy dotyku.
USG: badanie diagnostyczne w walce z chorobami tarczycy
Podstawowym rodzajem badań w diagnostyce chorób tarczycy wciąż są badania krwi. Lekarz zleca wówczas sprawdzenie stężenia hormonów TSH, FT3 i FT4, a w razie wątpliwości również niektórych przeciwciał. Wykrycie problemów tarczycowych możliwe jest również poprzez USG tarczycy. Badanie ultrasonograficzne wykazuje dużą skuteczność w diagnostyce różnego rodzaju chorób i jest często stosowane w tyreologii.
Podczas USG endokrynolog jest w stanie ocenić wygląd gruczołu, jego rozmiary, charakterystykę miąższu, a także stwierdzić, czy istnieją ogniska zapalne, guzki oraz inne zmiany chorobowe. Badanie obrazowe dostarcza dużo informacji przy podejrzeniu nadczynności, niedoczynności, chorób autoimmunologicznych czy nowotworów.
Jakie są wskazania? Kiedy najlepiej wykonać USG?
Badanie USG tarczycy przeprowadzane jest zwykle jako uzupełnienie badań krwi. Lekarz może skierować pacjenta na ultrasonografię w przypadku nieprawidłowych wyników laboratoryjnych. Wówczas obraz USG pozwala na postawienie dokładnej diagnozy. Do innych wskazań wykonania badania obrazowego należą:
-
zaobserwowanie przez pacjenta objawów wskazujących na prawdopodobieństwo zaburzeń pracy tarczycy;
-
historia chorób tarczycy w rodzinie;
-
problemy z przełykaniem, duszności;
-
widoczne wole lub powiększony gruczoł wyczuwany przy dotyku;
Badanie ultrasonograficzne wykonywane jest również przed i po operacji, a także w trakcie leczenia endokrynologicznego do obserwacji postępów terapii. Warto wykonywać USG także profilaktycznie – co kilka lat, w celu wykluczenia obecności zmian chorobowych.
Jak się przygotować do USG tarczycy?
Jak każde badanie USG, również w przypadku gruczołu tarczycy przebiega ono nieinwazyjnie i bezboleśnie. Jest to przede wszystkim bezpieczny sposób na „obejrzenie” narządów znajdujących się głęboko pod skórą. Nie należy się więc obawiać wizyty w gabinecie specjalisty, warto jednak zadbać o swój komfort podczas badania.
Czy do USG tarczycy niezbędne jest specjalne przygotowanie? Nie. Jak się okazuje, wcale nie musisz być na czczo, czy szczególnie przestrzegać określonych zasad. Wystarczy, że ubierzesz się w wygodne ubranie odsłaniające szyję i dekolt. Nic się jednak nie stanie, jeśli włożysz golf – lekarz poprosi Cię wówczas o jego zdjęcie do badania. Do gabinetu nie zakładaj również biżuterii.
Oprócz komfortowego stroju na wizytę warto zabrać za sobą wyniki z poprzedniego USG oraz badania krwi. Wiele endokrynologów oferuje wykonanie badania ultrasonograficznego już na pierwszej wizycie – niezależnie od pory dnia.
Przebieg badania – przygotuj się!
Ultrasonografia polega na działaniu fal ultradźwiękowych emitowanych przez urządzenie – ultrasonograf. Badanie wykonuje się na leżąco. Lekarz nakłada na szyję żel ułatwiający przewodzenie fal, a następnie przesuwa głowicę aparatu do docelowego miejsca. Na monitorze pojawia się obraz tarczycy oraz towarzyszących jej narządów. Choć samo badanie jest bezbolesne, pacjenci z wolami lub powiększonym gruczołem mogą odczuwać niewielki dyskomfort wywołany naciskiem głowicy. Całość zazwyczaj trwa kilka do kilkunastu minut.
Wyniki USG tarczycy: co warto wiedzieć?
Wyniki USG gruczołu tarczycowego dostępne są od razu. Lekarz robi zdjęcia, które załącza do dokumentacji oraz na podstawie obrazu ocenia i stawia diagnozę. Nie istnieją uniwersalne wartości referencyjne dotyczące wyników USG, ponieważ są one każdorazowo interpretowane przez specjalistę.
Ultrasonografia pozwala ocenić nieprawidłowości w wyglądzie tarczycy, jej zmniejszenie lub powiększenie (zwłaszcza na podstawie wcześniejszych wyników, ale nie jest to konieczne). Na obrazie mogą być widoczne ewentualne torbiele, guzki czy zmiany nowotworowe przejawiające się m.in. niejednorodną strukturą i mikrozwapnieniami.
Możliwe ścieżki leczenia
Choroby tarczycy są w pełni podatne na leczenie, ważna jest oczywiście ich wczesne wykrycie. Najczęściej terapia polega na stosowaniu środków farmakologicznych. W przypadku niedoczynności stosuje się lewotyroksynę, będącą syntetycznym zamiennikiem hormonu wytwarzanego przez ten gruczoł. Regularne przyjmowanie leku pomaga przywrócić jego prawidłowe stężenie we krwi. Nadczynność tarczycy z kolei wymaga leczenia środkami hamującymi wydzielanie hormonów. Wspomagająco lekarz może przepisać odpowiednie beta-blokery.
W niektórych sytuacjach zachodzi konieczność operacyjnego usunięcia całego gruczołu lub jego części. Dotyczy to zwłaszcza takich przypadków, jak nowotwory, choroba Gravesa-Basedowa czy obecność woli, które naciskają na krtań.
Dużą rolę w uzupełnieniu leczenia chorób tarczycowych odgrywa dieta. Istnieje wiele badań potwierdzających wpływ jedzenia oraz odpowiedniej suplementacji na przywrócenie równowagi hormonalnej.
Więcej o zdrowiu dowiesz się z bloga
Dbaj o ważny gruczoł, jakim jest tarczyca i wykonuj regularne badania krwi. Wyniki laboratoryjne oraz ultrasonografia pomogą wcześnie wykryć zmiany chorobowe oraz w razie konieczności, wdrożyć odpowiednie leczenie. Wiesz już, jak wygląda przygotowanie do USG tarczycy i że nie ma czego się obawiać przed badaniem. Nie zwlekaj z wizytą u endokrynologa, gdy zauważysz u siebie niepokojące objawy. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o profilaktyce zdrowotnej, zajrzyj na naszego bloga na lek24.pl.