Najczęściej występujące choroby tarczycy
To zaburzenia tarczycowe, takie jak:
-
niedoczynność – występuje niedobór produkowanych przez nią hormonów,
-
nadczynność – nadmiar hormonów tarczycowych,
-
choroba Hashimoto – układ immunologiczny zaczyna atakować komórki tarczycy,
-
wole tarczycowe,
-
guzki tarczycy.
Nadczynność tarczycy: jak się objawia?
Głównym hormonem wytwarzanym przez tarczycę jest tyroksyna. Jej nadmierna produkcja prowadzi do powstania zespołu objawów chorobowych charakterystycznych dla nadczynności tarczycy. Efektem tego jest przyspieszenie metabolizmu. Głównymi jej objawami są: przyspieszenie czynności serca i wytrzeszcz gałek ocznych. Chorzy mogą być:
Jakich składników potrzebuje organizm?
Dieta przy nadczynności tarczycy powinna być bogata w takie składniki, jak:
-
wapń i witamina D – mają wpływ na homeostazę kostną, przy ich niedoborze znacznie wzrasta ryzyko osteoporozy. Warto spożywać mleko zwierzęce i jego przetwory, brokuły, pestki dyni, migdały, sezam czy mak. Źródłem tych składników są też ryby morskie – szproty i śledzie,
-
kwasy omega-3 – działają przeciwzapalnie. Duże ich ilości zawierają: oleje roślinne, orzechy, nasiona, awokado oraz ryby, które możesz spożywać nie częściej niż 2-3 razy w tygodniu,
-
antyoksydanty – witamina C oraz polifenole znajdujące się w owocach i sokach jagodowych.
Produkty, które powinny znaleźć się na talerzu
Z racji tego, że przy nadczynności tarczycy może występować znaczny spadek masy ciała, dieta powinna być wysokokaloryczna – zalecanych jest nawet do 6-7 posiłków dziennie. Powinny być one wzbogacone m.in. w suszone owoce, orzechy, nasiona, oleje, awokado. Ponadto menu powinno zawierać;
-
białko, które stanowi ok. 12-15% wartości energetycznej diety. W jadłospisie muszą się znaleźć chude mięsa, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych,
-
tłuszcze pochodzenia roślinnego – stanowią ok. 25-35% wartości energetycznej diety. Ich źródłem są oleje: lniany, rzepakowy, oliwa z oliwek, orzechy włoskie, nasiona lnu, pestki dyni i słonecznika, awokado i oliwki,
-
węglowodany stanowiące 50-70% wartości energetycznej diety – pełnoziarniste produkty zbożowe.
Niedoczynność tarczycy – przebieg choroby
Spowodowana jest niedoborem lub brakiem hormonów tarczycy. Niedoczynność występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Choroba wrodzona charakteryzuje się zahamowaniem wzrostu – karłowatością czy też niedorozwojem umysłowym.
Niedoczynność tarczycy rozwijająca się u dorosłych powoduje powstawanie tzw. obrzęku śluzakowatego. Może następować przy tym:
Niekiedy głos grubieje i staje się ochrypły, może pojawiać się obrzęk powiek i innych tkanek. Skóra często staje się sucha, blada i chłodna. Może występować skłonność do wypadania włosów i następować zobojętnienie czy przytępienie umysłowe.
Składniki odżywcze niezbędne przy niedoczynności tarczycy
Warto wiedzieć, że choroby tarczycy dają różne objawy, zawsze jednak ważną rolę w ich leczeniu odgrywa prawidłowo zbilansowana dieta. Powinna ona zawierać odpowiednie ilości węglowodanów, tłuszczów i białka. Jadłospis nie powinien być zbyt ubogi, gdyż może to skutkować niedoborem witamin w organizmie. Dobrym źródłem białka jest chude mięso – niezbędny budulec mięśni. Dieta osób borykających się z niedoczynnością tarczycy powinna być bogata w witaminy i mikroelementy:
-
cynk – orzechy, jajka, chude mięso, nasiona słonecznika i pestki dyni, kiełki pszenicy, ostrygi, wątróbka,
-
selen – ryby, owoce morza i glony, orzechy brazylijskie, pełnoziarniste produkty zbożowe, podroby, mięso i przetwory, czosnek, grzyby,
-
żelazo – czerwone mięso – wołowina, ryby, zielone warzywa – szpinak, natka pietruszki, owoce – awokado, porzeczki, poziomki, nasiona roślin strączkowych, np. kolorowe fasole, a także przyprawy: kminek, kurkuma, cząber,
-
jod – ryby morskie – zwłaszcza białe, np. mintaj, makrela, flądra, a także owoce morza, algi i rośliny rosnące na terenach z dużą ilością jodu.
Czego unikać? Jakich produktów jeść więcej?
Unikaj soi. Nawet obróbka termiczna nie pozbawia jej goitrogenów sojowych hamujących syntezę hormonów tarczycy. Spożywanie produktów sojowych w trakcie leczenia chorób tarczycy może powodować hamowanie działania leków lub zwiększać ryzyko pogorszenia stanu zdrowia. Powinno się też unikać kosmetyków, których składnikiem jest soja. Goitrogeny zawarte są również w roślinach krzyżowych – brukselce, kapuście, brokule czy kalarepie. Dlatego nie powinny być spożywane na surowo. Z menu trzeba też wyeliminować cukry, słodkie napoje, słodycze i fast foody.
Dieta powinna być bogata w błonnik pokarmowy, który znajduje się w produktach pełnoziarnistych, warzywach i owocach. Warto jeść też więcej chudego mięsa, które jest dobrym źródłem białka. Jedz też produkty bogate w jod. Pierwiastek ten jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy.
Hashimoto: poznaj tę chorobę autoimmunologiczną
Jednym z głównych przyczyn występowania niedoczynności tarczycy jest autoimmunologiczne zapalenie tarczycy – choroba Hashimoto. Układ odpornościowy rozpoznaje komórki tarczycy jako obce i zaczyna wytwarzać przeciwciała. Na skutek ich działania, w gruczole pacjenta zaczyna toczyć się przewlekły stan zapalny i narząd ten traci zdolność do prawidłowego funkcjonowania oraz utrzymania odpowiedniego poziomu hormonów.
Choroba objawia się zmęczeniem, sennością i stanami przygnębienia. Osoby cierpiące na Hashimoto często przybierają na wadze. Dlatego istotne znaczenie ma prawidłowo skomponowana dieta.
Znaczenie diety w leczeniu Hashimoto
Podstawą diety jest redukcja spożywanych kalorii oraz regularne posiłki – stale o tych samych porach. Zwróć uwagę na ilość węglowodanów, gdyż chorobie Hashimoto może towarzyszyć zaburzenie homeostazy insuliny oraz glukozy. Dlatego włącz do swojego menu produkty o niskim indeksie glikemicznym. Przed wdrożeniem diety, zawsze skonsultuj się z lekarzem.
Produkty przeciwwskazane i zalecane
Wyeliminuj z menu gluten i laktozę, ponieważ nietolerancja na nie współtowarzyszy chorobie Hashimoto. Unikaj słodyczy – cukier zaburza poziom glukozy we krwi – a także produktów wysoko przetworzonych.
Zaleca się natomiast spożywanie błonnika, który przyspiesza przemianę materii. Podstawą diety powinny być składniki mineralne:
-
selen – łagodzi stany zapalne. Jest magazynowany w gruczole tarczycowym, gdzie bierze udział w metabolizmie hormonów. Wspomaga ochronę tarczycy przy diecie wysokojodowej. Jego niedobór sprzyja niedoczynności tarczycy. Znajdziesz go w rybach, orzechach brazylijskich, jajkach czy kakao,
-
jod – jest niezbędny dla prawidłowej pracy tarczycy i syntezy jej hormonów. Pamiętaj jednak, że nadmiar jodu może nasilać procesy autoimmunologiczne, co jest czynnikiem rozwoju choroby Hashimoto,
-
żelazo – jest odpowiedzialne za przekształcanie hormonów tarczycy w ich aktywną formę. Występujące w mięsie i podrobach żelazo hemowe jest znacznie lepiej przyswajalne przez organizm ludzki.
Postaw na zdrowe odżywianie w chorobach tarczycy
Na różne zaburzenia tarczycowe cierpi coraz więcej osób. Chorób tarczycy często nie da się w pełni wyleczyć, a terapia farmakologiczna może trwać do końca życia. Pamiętaj też, że kluczem do sukcesu jest odpowiednio zbilansowana dieta. Jednak nie stosuj jej na własną rękę, pamiętaj, żeby stosować się ściśle do zaleceń lekarza. Więcej artykułów o zdrowej tarczycy znajdziesz na naszym blogu.