Rodzaje chorób i dolegliwości wątroby
Istnieje bardzo dużo czynników wywołujących choroby wątroby. Niektóre schorzenia mogą mieć przebieg ostry, a inne rozwijać się latami i nie dawać żadnych objawów. Jedną z częściej diagnozowanych przypadłości jest zapalenie wątroby, powodowane przez wirusy, zaburzenia układu odpornościowego, działanie różnych leków oraz nadmierne spożywanie alkoholu. W leczeniu tego rodzaju zaburzeń zwykle stosuje się leki na regenerację wątroby. Preparaty w postaci tabletek i kapsułek doustnych wspierają prawidłowe funkcjonowanie organu, pomagają w ograniczeniu wchłaniania tłuszczów i przyspieszają odbudowę uszkodzonych komórek wątrobowych.
Nieleczona i zbyt późno rozpoznana choroba może prowadzić do marskości narządu, czyli nieodwracanych zmian w jego prawidłowej budowie oraz utraty najważniejszych funkcji. Jeszcze jednym zaburzeniem jest toksyczne uszkodzenie wątroby wywoływane przez trujące grzyby, niektóre środki farmakologiczne (psychotropowe, przeciwpadaczkowe, hormonalne), a najczęściej przez alkohol. W tym przypadku objawy i stopień ich nasilenia są uzależnione głównie od przyczyny, która doprowadziła do rozwoju schorzenia.
Objawy wskazujące na problem z wątrobą
Więcej niż połowa pacjentów, u których są rozpoznawane choroby wątroby, nie skarży się na żadne objawy. Przewlekłe schorzenia są szczególnie niebezpieczne, ponieważ przez długi czas nie dają symptomów, a chorzy nie zgłaszają się do lekarza. Co więcej, w niektórych przypadkach objawy są dość niespecyficzne – mogą pojawić się senność, zmęczenie, utrata apetytu itp. Zarówno choroba nowotworowa, jak i marskość wątroby bardzo często rozwijają się bezobjawowo. Dolegliwości są odczuwane dopiero w zaawansowanym stadium, kiedy leczenie jest bardzo trudne.
Są też jednak objawy wskazujące na niewydolność tego organu. Należą do nich:
-
żółte zabarwienie skóry i błon śluzowych,
-
ból z prawej strony brzucha,
-
biegunki, nudności i zaparcia,
-
zmniejszenie masy ciała,
-
świąd całego ciała,
-
ciemniejszy mocz.
Diagnostyka chorób wątroby. Jakie badania zrobić?
Rozpoznawanie schorzeń tego największego gruczołu trawiennego jest dość częste w praktyce lekarzy pierwszego kontaktu, jednak bywa złożone i skomplikowane. Jeśli chodzi o badania krwi pomocne w diagnozowaniu chorób wątroby, należy tu wymienić przede wszystkim próby wątrobowe ALT i AST, których wzrost obserwuje się w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby, alkoholizmu i pewnych leków. W diagnostyce wykorzystuje się też oznaczenie enzymów ALP i GGT, ponieważ ich poziom podnosi się w efekcie kamicy żółciowej, posocznicy oraz pierwotnej marskości. Ponadto lekarz może zlecić badania krwi pozwalające poznać ogólne funkcje narządu: m.in. stężenie albuminy, glukoza, bilirubina, enzym AFP. Przy chorobach tej części układu pokarmowego wykonuje się również badanie obrazowe w postaci ultrasonografii, która umożliwia lekarzowi analizę wymiarów organu, ocenę struktury miąższu oraz stwierdzenie obecności zmian ogniskowych.
Dieta wątrobowa: ogólne zasady
W przypadku rozpoznania chorób takich jak zapalenie czy marskość wątroby najczęściej zaleca się dietę lekkostrawną, bogatą w minerały oraz witaminy z grupy B. Celem żywienia jest dostarczenie choremu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w odpowiednich proporcjach. Chociaż często mówi się, że bardzo ważne znaczenie ma ograniczenie tłuszczu, nie można o nim zapominać. Tłuszcze stanowią istotny materiał budulcowy i są źródłem energii. Należy jednak unikać potraw smażonych na maśle i na smalcu. W diecie mogą za to pojawić się dobrej jakości oleje roślinne i oliwa z oliwek. Pacjentom, u których stwierdzono choroby wątroby, odradza się stosowanie rygorystycznych kuracji odchudzających. Poza tym, że prowadzą do pogłębienia ubytku masy ciała, mogą doprowadzić do ciężkiego uszkodzenia organu.
Jakich produktów unikać w diecie?
Posiłki na diecie wątrobowej powinny być mniejsze pod względem objętościowym, ale za to mogą być spożywane częściej, od czterech do sześciu razy na dobę. Potrawy najlepiej przyrządzać poprzez gotowanie w wodzie lub na parze oraz pieczenie w pergaminie. Zabrania się spożywania dań ciężkostrawnych i tłustych. Z jadłospisu należy też wykluczyć wszelkie produkty wzdymające, do których zalicza się przede wszystkim kapustę, kalafior, cebulę, czosnek i warzywa strączkowe. Osoby, u których pojawiło się zapalenie lub marskość wątroby, powinny także zrezygnować ze spożycia tłustego mleka, bitej śmietany, twardych serów żółtych oraz tłustych mięs: baraniny, gęsiny, boczku, konserw mięsnych.
Produkty zalecane i dozwolone
W żywieniu osób z chorobami wątroby stosuje się dietę wysokobiałkową. Białko powinno pochodzić z wartościowych i lekkostrawnych produktów takich jak chude mleko, jogurty, kefiry, chude gatunki ryb oraz chude mięsa. Jeśli chodzi o ograniczenie tłuszczu, dozwolone są miękkie margaryny, oliwa z oliwek oraz olej roślinny (słonecznikowy, sojowy, arachidowy). Węglowodany powinny być dostarczane ze świeżych owoców i warzyw, ziemniaków, ryżu, kaszy i makaronów. Bardzo ważne są także pozostałe składniki odżywcze takie jak minerały i witaminy, zwłaszcza z grupy B, A, C i K. U pacjentów z zapaleniem, marskością czy toksycznym uszkodzeniem wątroby bardzo często występuje ich niedobór. Chorzy nie powinni też zapominać o wypijaniu przynajmniej dwóch litrów płynów dziennie. Mogą to być kompoty, soki warzywne, niegazowana woda mineralna. Dobrze sprawdzi się też ziołowa herbata zawierająca liść rozmarynu, owoc kminku, owoc kolendry i liść melisy.
Poza utrzymywaniem właściwej diety warto też zadbać o regularną aktywność fizyczną. Osoby prowadzące siedzący tryb życia mogą mieć niską masą mięśniową i dużą zawartość tkanki tłuszczowej. To z kolei nie sprzyja zdrowiu tego szczególnie ważnego w naszym ciele organu.
Jadłospis w diecie wątrobowej: kilka inspiracji
Podstawą diety wątrobowej jest ograniczenie tłuszczu, a także dostarczenie organizmowi wartościowego białka oraz niezbędnych składników odżywczych. Poniżej prezentujemy kilka pomysłów na posiłki dla osób ze zdiagnozowanymi chorobami wątroby:
-
śniadanie: kanapki z twarogiem, pomidorem i szczypiorkiem; jajecznica na parze; kaszka ryżowo-owocowa na chudym mleku;
-
drugie śniadanie: jogurt z borówkami i bananem; serek homogenizowany z brzoskwiniami; chrupki kukurydziane; bułka grahamka z masłem;
-
obiad: chuda ryba pieczona w ziołach z ryżem i surówką z marchwi; barszcz czerwony z ziemniakami; filet z kurczaka duszony w jarzynach z drobną kaszą jęczmienną;
-
kolacja: pieczywo pszenno-żytnie z masłem; sałatka z gotowanych warzyw z sosem jogurtowym; ryż z jabłkami i masłem; kanapki z masłem i pastą z białek; sok przecierowy marchewkowo-jabłkowy.
Zadbaj z nami o zdrowie swojej wątroby!
Jeśli chcesz wspomóc pracę wątroby, koniecznie zwróć uwagę na codzienną dietę. Nie powinno w niej brakować produktów bogatych w białko, witaminy i minerały. W usprawnieniu funkcjonowania pomocne są też herbaty ziołowe oraz suplementy, które oferuje apteka internetowa Lek24.pl. Zawarte w nich wyciągi roślinne uzupełniają jadłospis w składniki odżywcze wspierające funkcjonowanie wątroby, trawienie oraz detoksykację organizmu.