Czym jest kalendarz szczepień?
Jest to dokument opracowywany przez Główny Inspektorat Sanitarny, zgodnie z którym realizowane są szczepienia obowiązkowe. Są one bezpłatne i pokrywane w całości z budżetu Ministerstwa Zdrowia. Program szczepień ochronnych uwzględnia także tzw. szczepionki zalecane, które nie są finansowane i osoby nimi zainteresowane muszą samodzielnie ponieść ich koszt. Dzięki nim można się uodpornić między innymi na:
-
ospę wietrzną,
-
dur brzuszny,
-
meningokoki,
-
wirusowe zapalenie wątroby typu A,
-
ludzki wirus brodawczaka (HPV),
-
kleszczowe zapalenie mózgu.
Które szczepienia są obowiązkowe?
W momencie przyjścia na świat dzieci mają pewien poziom odporności na niektóre schorzenia, jednak nie jest on trwały i zanika po kilku tygodniach. Organizm noworodka jest zbyt mały, aby mógł poradzić sobie z niebezpiecznymi chorobami, dlatego pierwsze obowiązkowe szczepienie dziecko otrzymuje jeszcze w szpitalu (gruźlica, wirusowe zapalenie wątroby typu B). Podawanie kolejnych preparatów jest przewidziane na następne miesiące życia. Program szczepień ochronnych przewiduje szczepionki między innymi przeciwko:
Szczepienia w pierwszym roku życia dziecka
W pierwszych dwunastu miesiącach życia dziecko otrzymuje wiele preparatów odpornościowych. Zgodnie z przyjętym kalendarzem powinno zostać zaszczepione przeciwko gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, tężcowi i krztuścowi. W trzecim miesiącu podawana jest szczepionka przeciwko polio, natomiast w piątym-szóstym miesiącu powinno otrzymać jeszcze jedną dawkę preparatu przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Na siódmy miesiąc życia przypada obowiązkowe szczepienie kolejną dawką środka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.
Szczepienia w drugim roku życia
Jeśli chodzi o drugi rok życia, w tym wieku dziecko powinno zostać zaszczepione przeciwko wirusowi odry, różyczki i świnki. Po ukończeniu dwudziestego czwartego miesiąca rekomenduje się też podanie kolejnej dawki preparatu przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz polio. Niektórzy rodzice decydują się też na szczepionki dla dzieci zalecane przez Ministerstwo Zdrowia. W drugim roku życia można zaszczepić malucha przeciw ospie wietrznej, meningokokom oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu A.
Szczepionki podawane w okresie przedszkolnym i szkolnym
Stworzony przez Główny Inspektorat Sanitarny program szczepień ochronnych przewiduje również szczepionki dla dzieci powyżej trzeciego roku życia. Zgodnie z opracowanym kalendarzem:
-
w 6 roku życia przeprowadza się szczepienia obowiązkowe dawką przypominającą przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz polio,
-
w 10 roku życia podawane są preparaty uodparniające na takie choroby zakaźne jak odra, świnka i różyczka,
-
w 14 roku życia wykonuje się szczepienia przeciw błonicy i tężcowi,
-
na 19 rok życia przewidziana jest jeszcze jedna dawka przypominająca przeciw błonicy i tężcowi, podawana domięśniowo lub podskórnie.
Jak przygotować się do pierwszej wizyty szczepiennej?
Pierwsza wizyta szczepienna powinna odbyć się po ukończeniu przez dziecko szóstego tygodnia, a więc w drugim miesiącu życia. Wcześniej warto zapoznać się z najważniejszymi informacjami na temat obowiązkowych szczepień i porozmawiać o nich z położną środowiskową lub lekarzem. Na pierwszej wizycie niemowlę powinno zostać zmierzone, zważone oraz dokładnie zbadane. Pediatra zapyta Cię o ewentualne choroby, dolegliwości oraz sposób karmienia dziecka. Jeśli stwierdzi, że maluch jest zdrowy i nie ma przeciwwskazań do podania preparatu odpornościowego, wówczas przedstawi Ci szczegóły programu szczepień ochronnych.
Na pierwszą wizytę szczepienną koniecznie zabierz ze sobą książeczkę zdrowia dziecka, jednorazową pieluszkę na zmianę, pieluchę tetrową (aby nie kłaść maluszka na zimnej wadze) oraz smoczek. Zwróć też uwagę na ubranie. Powinno być dostosowane do pogody, wygodne i wykonane z przewiewnego materiału.
Przeciwwskazania do wykonania szczepienia
Pierwszym i zarazem podstawowym przeciwwskazaniem do podania preparatu odpornościowego są ostre choroby zakaźne oraz infekcje, które mogą przebiegać z gorączką. Przykładem są takie schorzenia jak mononukleoza zakaźna, ospa wietrzna, zakażenia układu moczowego czy zapalenie oskrzeli. Szczepienia obowiązkowego lub zalecanego nie powinno ponadto wykonywać się u dzieci, u których w przeszłości wystąpiła ciężka reakcja alergiczna (np. wstrząs anafilaktyczny) po podaniu określonej szczepionki. Natomiast łagodniejsze uczulenia w postaci wysypki czy zaczerwienienia na skórze nie stanowią przeszkody do podania zastrzyku.
W rzeczywistości przeciwwskazania do wykonania szczepienia występują stosunkowo rzadko. Szczepionka zawsze powinna być podawana przez wykwalifikowany personel medyczny zgodnie ze schematem przedstawionym w ulotce oraz charakterystyką produktu leczniczego. Istnieje możliwość zaaplikowania kilku preparatów jednocześnie. Należy jedynie pamiętać, że w przypadku środków zawierających żywe wirusy, powinien zostać zachowany minimum czterotygodniowy odstęp.
Jak opiekować się dzieckiem po szczepieniu?
Niezależnie od tego, czy Twoje dziecko przeszło szczepienie na odrę, różyczkę czy rotawirusy, po zastrzyku może odczuwać ból i pieczenie w miejscu wkłucia. Niekiedy pojawia się też gorączka. Jest to związane z tym, że po wstrzyknięciu preparatu z antygenami w organizmie zachodzą zmiany mające na celu wytworzenie odporności na daną chorobę zakaźną. W sytuacji, kiedy temperatura zacznie gwałtownie rosnąć, warto mieć pod ręką leki na gorączkę dla dzieci. W aptece dostępne są środki w postaci syropów, tabletek i czopków, które zawierają w składzie paracetamol lub ibuprofen. Ból możesz złagodzić, stosując zimne okłady lub kompresy z sody oczyszczonej. Malucha karmionego naturalnie warto też jak najczęściej przystawiać do piersi. Powyższe objawy zazwyczaj utrzymują się do dwóch-trzech dni po sczepieniu. Po tym czasie samoistnie ustępują i wszystko wraca do normy.
Konsekwencje nieszczepienia
Niektórzy rodzice zastanawiają się, czy mogą nie szczepić swojego dziecka. Szczepienia obowiązkowe są wykonywane w Polsce zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi. Z obowiązku podania szczepionki może zwolnić wyłącznie lekarz po wcześniejszym zbadaniu dziecka i stwierdzeniu wyraźnych przeciwwskazań do zaordynowania preparatu. Oczywiście można odmówić szczepienia, jednak wówczas trzeba liczyć się z konsekwencjami prawnymi. Jedną z nich jest kara pieniężna, która może wynosić nawet do dziesięciu tysięcy złotych. Warto podkreślić, że nie są to kary jednorazowe. Mogą być nakładane kilkukrotnie, do momentu, aż dziecko zostanie zaszczepione.
Szczepienia to bezcenne wsparcie zdrowia Twojego dziecka!
Zarówno sczepienia obowiązkowe, jak i zalecane pozwalają uodpornić organizm na niektóre choroby zakaźne wywoływane przez rotawirusy, meningokoki oraz inne drobnoustroje chorobotwórcze. Poważne działania niepożądane po podaniu szczepionek występują bardzo rzadko. W przypadku pojawienia się obrzęku, bólu czy gorączki, warto mieć pod ręką odpowiednie środki. W preparaty przeciwgorączkowe i przeciwzapalne zaopatrzysz się w aptece.