Dzięki nim możesz poczuć się jak u lekarza czy w laboratorium, nie wychodząc z domu. Można je dostać bez recepty, zazwyczaj nie są drogie, a do ich wykonania potrzebne są mocz, ślina czy kropla krwi. Testy diagnostyczne, bo o nich mowa, pozwalają na wstępną diagnostykę wielu parametrów. Przekonaj się, jakie rodzaje testów są dostępne w aptece.
Co znajdziesz w tym wpisie:
- Ogólne zasady dotyczące wykonywania testów
- Rodzaje testów dostępne w aptekach
- test ciążowy
- test owulacyjny
- krew utajona w kale
- Helicobacter Pylori
- testy na narkotyki
Ogólne zasady dotyczące wykonywania testów diagnostycznych w domu
Przede wszystkim pamiętaj, że testy diagnostyczne zawsze dają mniejszą pewność niż tradycyjne testy laboratoryjne czy takie wykonywane u lekarza. Jeżeli zależy Ci na pewnym wyniku możesz na początek wykonać test diagnostyczny, ale aby się upewnić, udaj się na bardziej specjalistyczne badania oraz skonsultuj swój wynik z lekarzem
W czasie badania zawsze zachowuj szczególną ostrożność oraz pamiętaj o odpowiednich warunkach przeprowadzania testu, np. umyciu i zdezynfekowaniu palca przed pobraniem próbki krwi. Takie działania dadzą Ci jak największą pewność otrzymania miarodajnych wyników
Test ciążowy
Jest to jeden z najczęściej kupowanych i najpowszechniej dostępnych testów diagnostycznych w aptece. Jest bardzo prosty w użyciu, a do uzyskania wyników potrzebny jest tylko mocz badanego.
Zasadą działania jest reakcja immunologiczna pomiędzy przeciwciałami anty-hCG, obecnymi w teście, a gonadotropiną kosmówkową (hCG), czyli hormonem, wytwarzanym już tydzień po zapłodnieniu.
W zależności od techniki wykonania wyróżnia się testy strumieniowe, płytkowe i paskowe. W przypadku testu płytkowego do opakowania dołączony jest pojemnik na mocz oraz pipetka do pobrania próbki i umieszczenia jej na płytce pomiarowej. Wykonanie testu paskowego polega na zamoczeniu specjalnego paska pomiarowego w próbce moczu. Testy strumieniowe umieszcza się bezpośrednio pod strumieniem moczu, skąd wzięła się ich nazwa. Istnieje także podział testów ze względu na czułość, czyli zdolność testu do prawidłowego wykrycia hCG.
Istnieją tzw. superczułe testy ciążowe, które wykrywają ciążę już w 6-7 dniu po potencjalnym zapłodnieniu. Warto jednak poczekać do 8-10 dnia, wówczas wynik będzie jeszcze bardziej wiarygodny. Najlepszy rezultat dadzą natomiast testy wykonywane dopiero w czasie przewidywanej miesiączki.
Testy ciążowe są jednymi z najbardziej wiarygodnych testów diagnostycznych dostępnych w aptekach i z dużym prawdopodobieństwem pozwalają wykryć ciążę.
Warto wiedzieć!
Aby zwiększyć rzetelność testu z moczu pamiętaj o kilku zasadach: do badania najlepiej użyj pierwszego porannego moczu, ze środkowego strumienia, ponieważ po nocy jest najbardziej zagęszczony i pozwoli na uzyskanie najbardziej miarodajnych wyników.
Test owulacyjny
Bardzo pomocny w przypadku planowania powiększenia rodziny. Pozwala określić najbardziej płodne dni w cyklu kobiety, które dadzą szansę na zajście w ciążę.
Działanie testu polega na wykryciu ludzkiego hormonu lutenizującego (LH) w moczu, którego stężenie wzrasta 24-36 godzin przed jajeczkowaniem.
Aby wykonać test należy najpierw określić średnią długość cyklu miesiączkowego kobiety, a następnie na podstawie informacji zamieszczonych w ulotce określić dzień rozpoczęcia testu. Od tego dnia testy należy wykonywać codziennie, o tej samej porze, aż do uzyskania wyniku sugerującego rychłe rozpoczęcie jajeczkowania. W przypadku tego testu mocz także powinien być zagęszczony, dlatego dobrze jest nie oddawać go przynajmniej 4 godziny przed rozpoczęciem testu.
Przy użyciu testu owulacyjnego, jak i każdego innego testu diagnostycznego dostępnego w aptece, bardzo istotne jest dokładnie przeczytanie ulotki i postępowanie według jej wskazówek.
Test na krew utajoną w kale
Testy tego typu są o tyle istotne, że dzięki nim można wstępnie wykryć krwawienia żołądkowo-jelitowe o różnym pochodzeniu. Zwiększają one także istotnie wykrywalność raka jelita grubego oraz dają szansę na jak najszybsze rozpoczęcie leczenia i jak najlepszy jego efekt.
Wykonanie takiego testu składa się z trzech etapów: najpierw sprawdza się, czy w wodzie w muszli klozetowej obecne są substancje, które mogą uniemożliwić odpowiednie przeprowadzenie badania. Jeśli takich substancji nie ma, można przystąpić do badania kału. Na samym końcu odbywa się test kontrolny. Prawidłowe przeprowadzenie wszystkich tych etapów pozwoli na otrzymanie wiarygodnych wyników.
Istotna uwaga: kobiety nie powinny wykonywać tego testu w trakcie menstruacji, ponieważ może to spowodować fałszywie dodatni wynik badania.
Test wykrywający przeciwciała IgG przeciwko Helicobacter pylori
Dzięki tym testom można przeprowadzić tzw. badania przesiewowe, które mogą pomóc zdiagnozować zakażenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy bakterią Helicobacter pylori, która jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych czynników chorobotwórczych przewodu pokarmowego człowieka.
Istnieją dwa rodzaje tych testów: z krwi oraz z kału. W przypadku testu z krwi istotne jest, aby badanie wykonać w przeciągu 10 minut od otwarcia aluminiowego opakowania.
Aby poprawnie przeprowadzić badanie należy pobrać próbkę krwi po nakłuciu palca igłą automatyczną (palec powinien być uprzednio zdezynfekowany), wypełnić kapilarę próbką krwi, przenieść kapilarę z krwią do probówki z buforem i upewnić się, że krew oraz bufor zostaną dokładnie zmieszane. Następnie krew z probówki należy nałożyć na płytkę testową. Interpretacja wyników polega na analizie kolorów pojawiających się linii.
Test wykrywający narkotyki
Ten rodzaj testu jest stosowany, aby potwierdzić fakt zażywania narkotyków przez badanego. Za ich pomocą można wstępnie wykryć m.in.
- Opiaty
- Amfetaminę i jej analogi
- Kokainę
- Tetrahydrokannabinol, czyli THC
Wśród dostępnych testów możemy znaleźć testy wykrywające narkotyki w moczu albo ślinie. Mocz w tym przypadku może zostać pobrany o każdej porze dnia. Pobieranie śliny jest bardzo proste i praktyczne – nie powoduje naruszenia prywatności osoby badanej i umożliwia pobieranie próbek i wykonanie badania wielokrotnie w krótkich odstępach czasu. Przed rozpoczęciem badania upewnij się jednak, czy osoba badania nie ma w ustach pozostałości pokarmu czy gumy do żucia.
Co jest istotne, zazwyczaj w przypadku testów wykrywających narkotyki obecność dwóch linii świadczy o wyniku negatywnym – odwrotnie jest w przypadku testów ciążowych, w których widok dwóch kresek sugeruje konieczność kupowania wyprawki dla malucha.
Warto wiedzieć!
Przed użyciem któregokolwiek testu diagnostycznego dostępnego w aptece koniecznie przeczytaj ulotkę i postępuj ściśle według jej zaleceń – w zależności od producenta prawidłowe wykonanie badania może się różnić. Dzięki informacjom zawartym w ulotce masz także pewność właściwej interpretacji wyników.
Podsumowanie
W dzisiejszych czasach nie ma już konieczności udawania się do laboratorium czy lekarza z każdym badaniem. W aptece dostępnych jest wiele testów diagnostycznych, które można wykonać w domowych warunkach, w dodatku w bardzo łatwo. Są bardzo szybkim i wygodnym sposobem na pozbycie się wątpliwości dotyczących wielu kwestii. Nie zapominaj jednak o konieczności konsultacji wyników z odpowiednim specjalistą.
Bibliografia:
1. Ehrenkranz, Joel R.L., Home and Point-of-Care Pregnancy Tests: A Review of the Technology, Epidemiology, 2002, 13, 3, S15-S18
2. Tiplady S., Jones G., Campbell M., Johnson S., Ledger W., Home ovulation tests and stress in women trying to conceive: a randomized controlled trial, Human Reproduction, 2013, 28, 1, 138-151
3. Mandel J.S., Bond J.H., Church T.R., Snover D.C. et al., Reducing Mortality from Colorectal Cancer by Screening for Fecal Occult Blood, N Engl J Med, 1993, 328, 1365-1371
4. McColl K.E., Helicobacter pylori Infection, N Engl J Med 2010; 362:1597-1604
5. Schabowski J., Nicer T., Mardarowicz G.: „Przyłóżkowe” szybkie testy laboratoryjne – przydatność w podstawowej opiece zdrowotnej. Forum Medycyny Rodzinnej 2008, 5: 358–364.
6. Olczyk M., Bułaś L., Konieczny A.: Diagnostyczne testy medyczne w praktyce farmaceutycznej, Farm Pol, 2010, 66(5): 355-368
Jacek Rejdych, magister farmacji
Z wykształcenia magister farmacji, z zamiłowania entuzjasta zdrowego stylu życia, ruchu na świeżym powietrzu i sportu. W zimie morsuje, latem uwielbia eksplorować leśne ścieżki na jednośladzie. Od lat poszukujący i chłonący wiedzę o nowinkach ze świata nauki. Uwielbia podróże z plecakiem, miłośnik zwierząt.