Poznaj Program Szczepień Ochronnych
To corocznie aktualizowany spis szczepień obowiązkowych, które są finansowane w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, a także zalecanych – niefinansowanych przez NFZ.
Szczepienia obowiązkowe są realizowane do 19. roku życia. Chronią one przed takimi chorobami jak między innymi:
-
gruźlica,
-
wirusowe zapalenie wątroby typu B,
-
zakażenia rotawirusami,
-
błonica, tężec, krztusiec,
-
choroba Heinego-Medina,
-
zakażenia pneumokokowe,
-
odra, świnka, różyczka,
-
ospa wietrzna.
Na co mogą zaszczepić się dorośli?
Dorośli, którzy z różnych przyczyn nie zostali zaszczepieni w dzieciństwie, np. przeciwko śwince, odrze czy różyczce, mogą się na nie zaszczepić odpłatnie. Ponadto warto zaszczepić się przeciwko meningokokom, ospie wietrznej, HPV – wirusowi brodawczaka ludzkiego, kleszczowemu zapaleniu mózgu, WZW A oraz przeciwko grypie czy na tężec. Są to szczepienia odpłatne, ale tak samo ważne, jak te obowiązkowe.
Szczepienie przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi
Każda rana i skaleczenie mogą zostać zakażone laseczkami tężca. Szczególnie niebezpieczne są rany zabrudzone ziemią, które powstały w wypadkach na ulicy, w czasie pracy w ogrodzie czy na roli. Postępowanie zapobiegawcze polega na podaniu surowicy przeciwtężcowej, ale u osób wcześniej zaszczepionych wystarczy podanie dawki przypominającej szczepionki.
Prawie cała dorosła populacja w naszym kraju straciła odporność na krztusiec. Szczepionka powinna być odnawiana co 10 lat, mimo to wielu rodziców rezygnuje ze szczepień dzieci. Tymczasem ryzyko powikłań po chorobie wzrasta wraz z wiekiem. Szczepionkę na tę chorobę podaje się w jednym wstrzyknięciu ze szczepionką przeciw błonicy i tężcowi.
Dzięki szczepieniu dzieci, a także niektórych grup osób dorosłych, zlikwidowano takie groźne choroby jak: ospa prawdziwa, choroba Heinego-Medina, błonica, tężec, krztusiec. Obecnie jednak ze względu na skalę zachorowań wśród dzieci, krztusiec uznawany jest za zagrożenie zdrowia publicznego.
Szczepienie przeciwko grypie
Grypa to choroba zakaźna wywoływana przez wirusy, do której dochodzi drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt. Chorobie tej towarzyszą: ból gardła, kaszel, osłabienie, gorączka i dreszcze. Najczęstszymi powikłaniami są zapalenie płuc, opon mózgowo-rdzeniowych czy powikłania neurologiczne. Dlatego co roku zaleca się powtarzać szczepienia na grypę. Szczepionka nie zabezpiecza w pełni przed zachorowaniem, ale dobrze chroni przed powikłaniami.
Szczepienia przeciw grypie są zalecane zwłaszcza osobom:
-
zmagającym się z chorobami układu sercowo-naczyniowego,
-
mającym obniżoną odporność czy też bliski kontakt z małymi dziećmi – poniżej 6. miesiąca życia albo z osobami w wieku podeszłym lub przewlekle chorymi,
-
starszym przebywającym w domach opieki czy innych placówkach zapewniających całodobową opiekę,
-
z niepełnosprawnością – osoby takie mają zazwyczaj obniżoną odporność.
Szczepienie przeciw meningokokom
Na choroby wywołane przez meningokoki najczęściej zapadają dzieci i młodzież. Ryzyko zachorowania dotyczy także osób z obniżoną odpornością. Zakażony może nie odczuwać objawów, ale może być nosicielem. Są dwa rodzaje szczepionek – przeciw jednemu czy kilku serotypom, które podaje się w jednej lub w dwóch dawkach. Zalecane są dzieciom i młodzieży, a także osobom z grupy ryzyka jako uodpornienie przeciw chorobie.
Szczepienie przeciw wirusowi HPV
Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego dochodzi najczęściej poprzez kontakt intymny z osobą zakażoną, w czasie porodu czy też poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Wirus powoduje różne zmiany na:
Badania pokazują, że zakażenia HPV mogą mieć związek z powstaniem nowotworu szyjki macicy, odbytu, prącia czy też raka migdałków podniebiennych. Szczepienia przeciwko HPV są najczęściej zalecane dzieciom po 9. roku życia i młodym dorosłym.
Szczepienie przeciw ospie wietrznej
Ospę wietrzną wywołują wirusy VZV. Zakażenie następuje poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub przez kontakt z wydzielinami z dróg oddechowych tej osoby. U dorosłych ospa przebiega znacznie ciężej niż u dzieci. Powikłaniami mogą być bakteryjne zakażenia skóry, a także ciężkie powikłania neurologiczne, np. zapalenie mózgu czy opon mózgowo-rdzeniowych. Przechorowanie nie daje odporności – wirus pozostaje w organizmie na całe życie i może się uaktywnić w postaci półpaśca.
Szczepienie na ospę wietrzną zabezpiecza przed objawami i powikłaniami na całe życie, zapewniając odporność. Zalecane jest ono wszystkim osobom, które na nią nie chorowały. Podawane są dwie dawki szczepionki w odstępie około 3 miesięcy.
Szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A
Do zakażenia wirusem typu A dochodzi najczęściej droga pokarmową, choć zdarzają się przypadki na drodze kontaktów intymnych. Wirus powoduje ostre zapalenie wątroby. Choroba u dzieci przebiega raczej łagodnie, ale może być bardzo niebezpieczna dla dorosłych. Najskuteczniejszą formą zabezpieczenia przed zachorowaniem na WZW A są szczepienia. Szczepionka zawiera interaktywne wirusy – podaje się ją w dwóch dawkach. Zalecana jest szczególnie pacjentom z grupy ryzyka oraz osobom podróżującym po Azji Południowo-Wschodniej oraz Afryce Południowej i Środkowej. Są to obszary wysokiego ryzyka zakażeniem WZW A. Odporność po szczepieniu jest długotrwała.
Szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu
Kleszczowe zapalenie mózgu to zespół neurologicznych komplikacji, jakie mogą występować po ukąszeniu przez kleszcze. Jest to choroba groźna w każdym wieku. Jej ciężkość przebiegu wzrasta wraz z wiekiem. Im człowiek jest starszy, tym powikłania występują częściej.
Dostępne są dwie szczepionki, które można stosować nawet u osób z upośledzoną odpornością. To najskuteczniejszy sposób, aby zapobiec kleszczowemu zapaleniu mózgu.
Dlaczego dorośli powinni się zaszczepić?
Z wiekiem organizm ludzki jest mniej odporny i bardziej podatny na choroby, np. na grypę. Dlatego warto się na nią szczepić rokrocznie. Wirusy i bakterie bowiem podlegają zmianom genetycznym – mutują, więc szczepionki też muszą mieć uaktualniany skład.
Warto też pamiętać, że szczepionki nie gwarantują odporności na całe życie. Wskazane są więc dawki przypominające, np. przeciw błonicy, krztuścowi czy tężcowi.
Należy też uwzględnić to, że choroby wieku dziecięcego – odra, różyczka czy ospa – u dorosłych przebiegają znacznie ciężej niż u dzieci. A poza tym, mogą oni zarażać swoje dzieci, gdy te jeszcze nie wykształciły odporności organizmu.
Czy osoby starsze również powinny się szczepić?
Aby móc jak najdłużej być zdrowym i sprawnym, warto pamiętać o profilaktyce. Prawdopodobieństwo ciężkich powikłań i zgonów, np. w wyniku grypy u osoby starszej jest wielokrotnie większe niż u młodzieży. U zaszczepionych seniorów choroba często przebiega dużo łagodniej. Dlatego starsi powinni się szczepić i co jakiś czas ponawiać te szczepienia zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia i WHO.
Zapisz się na szczepienie już dziś!
Naprawdę warto pomyśleć o profilaktyce. Szczepienia dla dorosłych nie są obowiązkowe, ale są zalecane zarówno przez Ministerstwo Zdrowia, jak i WHO. Działania niepożądane po podaniu szczepionki zdarzają się, ale zazwyczaj nie są one groźne. Powikłania, np. po grypie, mogą mieć dużo poważniejsze konsekwencje dla zdrowia. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, porozmawiaj ze swoim lekarzem rodzinnym i zapisz się na szczepienie już dziś!
