Większość z Nas z utęsknieniem czeka na lato, na słoneczne dni. Jak tylko zacznie robić się ciepło, coraz chętniej spędzamy czas na zewnątrz. Słońce jest niezbędne dla organizmu (wpływa na dobre samopoczucie i syntezę witaminy D), jednak należy pamiętać, że promieniowanie ultrafioletowe (UV) wywołuje również negatywne skutki. Należy zaznaczyć, że promienie UV dzielą się na rodzaje, w zależności od długości fali. Oparzenia słoneczne, rumień, przesuszenie skóry- to najczęściej występujące bezpośrednio po nadmiernej ekspozycji na słońce objawy. Są one spowodowane głównie promieniowaniem UVB, które działa przede wszystkim w warstwie rogowej naskórka. Nie wolno jednak zapominać o promieniowaniu UVA, które wnika zdecydowanie głębiej w warstwy skóry, przyczynia się do przyspieszenia procesów jej starzenia się, wywołuje reakcje fototoksyczne i odczyny alergiczne, jednak najgroźniejsza jest możliwa/potencjalna indukcja procesu kancerogenezy prowadzącego do raka skóry.
Podstawowe zasady ochrony przeciwsłonecznej
Jak chronić się przed słońcem? Przede wszystkim warto zachować zdrowy rozsądek jeśli chodzi o czas spędzony na słońcu - unikajmy ekspozycji w godzinach około-południowych, stosujmy nakrycie głowy, dobre okulary przeciwsłoneczne, odpowiednie ubranie, należyte nawodnienie i oczywiście dobrze dobrany preparat z filtrem ochronnym. Warto wiedzieć o nich co nieco, w końcu na rynku znajdziemy mnóstwo produktów. Jak wybrać spośród tak wielu dostępnych? Poniżej znajdą Państwo, kilka podstawowych informacji na temat właściwości kosmetyków z filtrami UV.
Filtr mineralny, czy chemiczny - jaki wybrać?
Wyróżniamy filtry fizyczne i chemiczne. Filtry chemiczne cechują się zdolnością absorpcji światła słonecznego, filtry fizyczne (mineralne) działają na powierzchni skóry tworząc warstwę odbijającą lub rozpraszającą promieniowanie słoneczne. Do popularniejszych substancji stosowanych w filtrach przeciwsłonecznych należą tlenek cynku i dwutlenek tytanu. Są to filtry mineralne, bezpieczniejsze zarówno dla alergików jak i małych dzieci, wprawdzie po zastosowaniu zawierającego je kremu na skórze pozostaje biaława warstwa, jednak świadczy to jedynie o tym, że filtr nie przenika do głębszych warstw naskórka - nie będzie się tam zatem kumulować. Z filtrów chemicznych, które znajdziemy w składzie kosmetyków przeciwsłonecznych można wymienić benzofenon, oktokrylen, pochodne dibenzoilometanu oraz wiele innych, które stosowane są często w połączeniu z filtrami mineralnymi, aby zapewnić jak najlepsze spektrum ochrony. W związku z możliwym działaniem alergizującym filtrów chemicznych odradza się stosowanie ich u osób ze skóra wrażliwą.
Każdorazowo przed zakupem warto sprawdzić rodzaj filtra, zastosowane substancje oraz datę ważności kremu.
Na co zwrócić uwagę podczas zakupu preparatu z filtrem?
Na opakowaniach kremów przeciwsłonecznych zawsze znajduje się wartość czynnika SPF, który to jest najpopularniejszym kryterium, którym kierujemy się przy zakupie. Czynnik określa tylko stopień zmniejszania działania promieniowania, co w praktyce oznacza, że możemy przedłużyć czas przebywania na słońcu bez doświadczenia widocznych objawów oparzeń, wywołanych głównie UVB. Mniej powszechnymi wskaźnikami są te świadczące o zdolności danego kosmetyku do ochrony przed promieniowaniem UVA. Z racji jednak na fakt iż mnóstwo skutków tego promieniowania jest długofalowa, nie jest prosto jednoznacznie określić stopień ochrony przed tym promieniowaniem, niemniej warto zwrócić uwagę, czy takowy wskaźnik (IPD, PPD) na preparacie się znajduje. Kolejną właściwością kosmetyków z filtrem jest wodoodporność. Takie kremy po prostu są w stanie zachować swoje właściwości podczas kąpieli, jednak to też nie jest tak, że jest to nieograniczone. Dobrze zapewnić jednak skórze ochronę podczas kąpieli, gdyż promienie przenikają przez wodę i mimo zanurzenia dalej jesteśmy narażeni na ich wpływ - w obliczu kontaktu z wodą - przyda się. Przy dłuższej kąpieli ochrona się po prostu zmywa, tak samo dzieje się podczas wycierania ręcznikiem, dlatego aplikację preparatu z filtrem należy powielać, zarówno każdorazowo po kąpieli, jak i przy dłuższej ekspozycji na słońce.
Spektrum ochrony należy dobrać wedle własnych potrzeb, za każdym razem z rozwagą podchodząc do przebywania na słońcu. Aplikując kosmetyk często pomija się uszy, usta - to błąd! Chronić należy wszystkie obszary ciała, słońce działa na każdy dokładnie tak samo! Cieszmy się słońcem zachowując umiar i dzięki temu dobrą kondycję całego organizmu.
Źródła:
1. Stanisz B.: Ochrona skóry przed negatywnymi skutkami promieniowania UV Farmacja Polska, 2009, 65, 363-368
2. Bojarowicz H, Bartnikowska M.:Kosmetyki ochrony przeciwsłonecznej. Część I. Filtry UV oraz ich właściwości Probl Hig Epidemiol 2014, 95(3): 596-601
3. Ebisz M, Brokowska M.: Szkodliwe oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka Hygeia Public Health 2015, 50(3): 467-473
Katarzyna Brzustewicz, magister farmacji