Ciąża i poród to dla każdej kobiety niezwykle piękny, ale i wyczerpujący czas. Podczas porodu może dojść do nadmiernej utraty krwi, wystąpienia powikłań lub powstania ran wymagających odpowiedniej troski. Ponadto zmianie ulega funkcjonowanie wielu układów w organizmie młodej mamy. Z tego względu po porodzie niezmiernie istotne jest wykonanie badań mających na celu ocenę zdrowia kobiety. Z naszego artykułu dowiesz się, jakie najważniejsze badania należy wykonać po porodzie, aby sprawdzić, czy zdrowie młodej mamy wraca do normy po wielomiesięcznym wysiłku.
Badania po porodzie - na jakie warto się zdecydować?
Morfologia
Morfologię krwi zaleca się wykonać młodym mamom po okresie połogu, czyli po ok. 6-8 tyg. po porodzie. Morfologia to jedno z najważniejszych badań. Pozwala sprawdzić ogólny stan zdrowia oraz wykryć ewentualne dolegliwości, schorzenia czy nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu, takie jak infekcje, problemy z krzepnięciem krwi czy zaburzenia układu odpornościowego.
Badania krwi wykonuje się rano i na czczo. Badanie polega na pobraniu krwi przeważnie ze zgięcia łokciowego. Morfologia obejmuje pomiary:
-
czerwonych krwinek (erytrocyty),
-
białych krwinek (leukocyty),
-
płytek krwi (trombocyty).
Morfologia pozwala na wykrycie m.in.:
-
niedoborów witamin i składników mineralnych - dla młodych mam szczególnie istotne są niedobory witaminy B12, witaminy D, folianów oraz żelaza;
-
stanu zapalnego;
-
zakażenia wirusowego, bakteryjnego lub pasożytniczego;
-
niektórych rodzajów nowotworów;
-
nadkrwistości i niedokrwistości.
Wyniki morfologii zawsze należy skonsultować z lekarzem w celu dobrania ewentualnej kuracji.
Stężenie ferrytyny
Dla młodych mam niezmiernie istotny jest odpowiedni poziom żelaza w organizmie, gdyż zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest większe podczas karmienia piersią, Z tego względu często po porodzie zaleca się wykonanie pomiaru stężenia ferrytyny - białka odpowiedzialnego za magazynowanie żelaza. Jest to badanie stanowiące uzupełnienie morfologii. Niedobór żelaza prowadzi do anemii - stanu, który może znacznie utrudnić opiekę nad noworodkiem oraz mieć bardzo niebezpieczne konsekwencje dla zdrowia kobiety.
Badanie moczu
Ogólne badanie moczu powinny wykonać wszystkie kobiety po porodzie. To proste badanie laboratoryjne próbki moczu umożliwia ocenę zdrowia układu moczowego. Może pomóc wykryć infekcje dróg moczowych (nerki, moczowody i pęcherz moczowy), choroby wątroby, a także cukrzycę. Badanie jest szczególnie zalecane, gdy po porodzie podczas oddawania moczu występuje ból lub dyskomfort.
Po oddaniu pierwszego moczu po przebudzeniu do specjalnego, sterylnego pojemnika, należy zanieść je do laboratorium w ciągu dwóch godzin.
Prawidłowe wartości badania moczu: barwa - słomkowa, klarowność - zupełna, odczyn - lekko kwaśny, czyli pH 5 - 5,5, ciężar właściwy w granicach 1,016-1,022 g/l.
Poziom glukozy we krwi
Poziom glukozy we krwi warto sprawdzić po ok. 2 miesiącach po urodzeniu dziecka. Jest to szczególnie istotne dla kobiet, które chorowały na tzw. cukrzycę ciążową. Badanie poziomu cukru we krwi ma na celu przede wszystkim wykrycie cukrzycy typu 2. Zazwyczaj po porodzie poziom glukozy wraca do normy. Jednak w przypadku gdy będzie podwyższony, warto umówić się na wizytę do diabetologa.
Innym badaniem pozwalającym wykryć cukrzycę i insulinooporność jest doustny test obciążenia glukozą. Ma on na celu sprawdzenie jakości i skuteczności transportu krwi do tkanek tłuszczowych i mięśniowych. To badanie wykonuje się także u kobiet w ciąży w diagnostyce cukrzycy ciążowej.
Badanie ginekologiczne
Pierwsza wizyta kontrolna u ginekologa zazwyczaj ma miejsce po ok. 6-8 tygodniach po porodzie naturalnym oraz po 4 tyg. w przypadku porodu przez cesarskie cięcie. Podczas tego badania lekarz sprawdza stan gojenia się ran po nacięciu krocza lub po cesarskim cięciu oraz prawidłowe obkurczanie się macicy. Badany jest również stan szyjki macicy i pochwy za pomocą USG.
Do 6 tygodni po porodzie zleca się wykonanie badania ultrasonograficznego transwaginalnego (dopochwowego). Pozwala ono dokładnie zbadać obkurczanie się macicy oraz wykryć ewentualne powikłania, jak krwiaki czy zaleganie resztek łożyska. Po 6 tygodniach po porodzie można wykonać badanie transwaginalne lub przez powłoki brzuszne. Wybór rodzaju badania zależy od wskazań lekarza.
Cytologia
Młode mamy powinny wykonać cytologię po ok. 6 miesiącach po porodzie. Czas ten pozwala na pełne zregenerowanie się szyjki macicy. Badanie polega na pobraniu wymazu z pochwy i przeanalizowaniu go pod kątem ewentualnych nieprawidłowości. Wyniki cytologii przypisywane są do pięciu grup cytologicznych.
Badania cytologiczne należy wykonywać regularnie - raz do roku.
Ważne:
Pamiętaj, aby dzień przed badaniem nie współżyć seksualnie. Nie zaleca się stosowania irygacji ani globulek dopochwowych 3 dni przed umówioną wizytą z ginekologiem.
Jeżeli po porodzie wystąpiła już miesiączką, na badanie najlepiej umówić się tydzień po zakończeniu krwawienia. Jeśli miesiączka jeszcze się nie pojawiła, cytologię można zrobić w dowolny dzień.
Badanie piersi
W ramach profilaktyki antynowotworowej należy również po porodzie wykonać badanie ultrasonograficzne piersi (USG). Warto zrobić je po zakończeniu okresu karmienia piersią. Można je wykonać także podczas laktacji. Jednak wówczas należy przed badaniem odciągnąć cały pokarm.
Stan piersi należy kontrolować samodzielnie najlepiej co kilka dni. Dzięki temu szybko można wykryć niepokojące zmiany i odpowiednio im przeciwdziałać.
Badanie stężenia hormonów tarczycy
Po porodzie należy również przeprowadzić badanie stężenia hormonów tarczycy ze względu na ryzyko wystąpienia poporodowego zapalenia tarczycy. Poporodowe zapalenie tarczycy rozwija się u ok. 10% kobiet do roku po porodzie. Może się objawiać żarówo niedoczynnością, jak i nadczynnością tarczycy lub obie te nieprawidłowości mogą występować naprzemiennie. W diagnostyce tego schorzenia brane są pod uwagę występujące dolegliwości na tle emocjonalnym (rozdrażnienie, płaczliwość, niepokój, apatia) oraz badanie stężenia hormonu tyreotropowego (TSH) we krwi. Dodatkowym wskaźnikiem jest pomiar stężenia wolnych frakcji hormonów tarczycy (fT3 i fT4). Wysokie stężenie oznacza nadczynność, a niskie niedoczynność.
Poporodowe zapalenie tarczycy często występuję jednocześnie z depresją poporodową, nasilając jej objawy.
Badanie CRP
Białko C-reaktywne (CRP) jest wytwarzane przez wątrobę i stanowi rodzaj wskaźnika stanu zapalnego organizmu. Warto zbadać jego poziom po porodzie. Infekcje i stany zapalne mogą dotyczyć gruczołów piersiowych, rany po cesarskim cięciu lub po nacięciu krocza. Badanie CRP wykonuje się za pomocą pobrania próbki krwi.
Badanie CRP warto również wykonać w ciąży i jest ono zalecane przez wielu lekarzy. Pozwala bowiem stwierdzić, czy w ciele kobiety spodziewającej się dziecka nie występują stany zapalne, infekcje lub zakażenia. Szybka diagnoza zapewnia zdrowie i bezpieczeństwo rozwijającemu się w brzuchu dziecku.
Podsumowanie
Bardzo wiele placówek medycznych oferuje kobietom pakiety badań po porodzie. W jednym miejscu można wykonać wszystkie niezbędne badania. Jest to niezmiernie praktyczne i wygodne rozwiązanie zwłaszcza dla niewyspanych i zmęczonych młodych mam.
