Choroba refluksowa przełyku: charakterystyka
To jedna z najczęściej diagnozowanych chorób na świecie. Nieleczona może prowadzić do powikłań i znacznego pogorszenia jakości życia. Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem, ale dotyczy w takim samym stopniu zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Refluks to choroba przewlekła przebiegająca z okresami zaostrzeń i remisji.
Refluks żołądkowo-przełykowy jest stanem, w którym nieprawidłowe zrzucanie treści żołądkowej do przełyku powoduje uciążliwe objawy lub powikłania, takie jak np. zgaga czy uczucie cofania się treści żołądkowej do przełyku. Symptomy te nasilają się podczas przebywania w pozycji leżącej na wznak czy przy pochylaniu się – zwłaszcza po obfitym posiłku. Wraz z połkniętym wcześniej pokarmem do przełyku wraca także wytwarzany w żołądku kwas solny i enzymy trawienne. To one powodują nieprzyjemne uczucie pieczenia – zgagę.
Poznaj przyczyny i objawy tej choroby
Do najczęstszych objawów refluksu przełyku należą między innymi:
-
uczucie zalegania pokarmu w gardle,
-
zgaga,
-
odbijanie się – kwaśne, gorzkie lub puste,
-
czasami suchy kaszel lub poranna chrypka,
-
ból przy połykaniu,
-
nocne bóle brzucha,
-
wymioty lub krwawienia z przełyku,
-
znaczny spadek masy ciała.
Największe ryzyko zachorowania na refluks dotyczy osób otyłych, kobiet ciężarnych czy też pacjentów, którzy przyjmują niektóre leki, zwłaszcza doustne środki antykoncepcyjne czy preparaty stosowane w chorobie niedokrwiennej serca, nadciśnieniu tętniczym i chorobach płuc.
Niebagatelny wpływ na przyczyny choroby mogą mieć zaburzenia hormonalne, cukrzyca czy też przepuklina rozworu przełykowego – nieprawidłowe funkcjonowanie przepony. W wyniku tego część żołądka z jamy brzusznej przemieszcza się do klatki piersiowej poprzez rozwór przełykowy.
Choć do niedawna refluks dotyczył przeważnie osób starszych, obecnie coraz częściej dotyka młodych pacjentów. Związane jest to z siedzącym trybem życia, nieodpowiednią dietą, a także ze stresem.
Jak radzić sobie z objawami refluksu
Zaleceniem jest zrzucenie zbędnych kilogramów, gdyż to osoby otyłe są w grupie ryzyka zachorowania na refluks. Prowadź aktywny tryb życia i zmień dietę na lekkostrawną. Dużo się ruszaj i przebywaj na świeżym powietrzu, dbaj o prawidłową masę ciała. Nie dopuść do przybierania na wadze, bo może to prowadzić do otyłości. Regularny ruch poprawia perystaltykę jelit, sprzyja lepszemu trawieniu, a także nie dopuszcza do nadwagi i otyłości.
Gdy zgaga dopada Cię podczas leżenia, podkładaj pod głowę dodatkową poduszkę. Osobom z chorobą refluksową dokuczają też często wzdęcia czy bóle w okolicach przełyku. Dlatego zrezygnuj ze zbyt ciasnych ubrań – uciskającej bielizny, rajstop, spódnic czy spodni, a także pasków zaciskanych na brzuchu. Mogą powodować dyskomfort w samopoczuciu i być przyczyną złego funkcjonowania żołądka.
Unikaj też stresu – powoduje bowiem komplikacje żołądkowe – źle wpływa na układ trawienny. Dobrze jest rozładowywać swoje emocje poprzez np.:
Odpoczynek i relaks są potrzebne zarówno psychice, jak i całemu organizmowi.
Gdy objawy refluksu – dolegliwości ze strony układu trawiennego, utrzymują się przez dłuższy czas, koniecznie skontaktuj się z lekarzem, np. z gastrologiem. Specjalista zleci odpowiednie badania, postawi właściwą diagnozę i wdroży leczenie.
Jak wygląda diagnoza u lekarza
Gdy zauważysz u siebie objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, koniecznie zgłoś się do lekarza, który najpierw przeprowadzi z Tobą wywiad. Następnie na podstawie objawów, takich jak np. zgaga, kwaśność w jamie ustnej i gardle czy też cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, diagnozuje chorobę.
Lekarz może też zlecić wykonanie badań, które mogą być pomocne przy postawieniu właściwej diagnozy i ułatwić wdrożenie właściwego leczenia. Mogą to być np. badania gastroskopowe – endoskopem, radiologiczne z kontrastem czy pH-metria lub manometria przełykowa.
Warto wiedzieć, że choć niektóre objawy mogą wskazywać na refluks, niekoniecznie muszą go oznaczać. Choroba wieńcowa czy zawał mogą mieć podobne symptomy. Dlatego nieodzowna jest wizyta u specjalisty.
Poznaj najczęściej zlecane badania
Zalicza się do nich m.in.:
-
gastroskopię – za pomocą specjalnego aparatu – endoskopu, który wsuwa się do przełyku, gardła, żołądka i dwunastnicy, pobiera się wycinek z błony śluzowej. Następnie bada się go histopatologicznie. Zabieg trwa niespełna 30 minut i jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Pacjent nie wymaga hospitalizacji. Badanie pozwala uwidocznić cechy zapalenia przełyku – zaczerwienienie błony śluzowej, wybroczyny czy nadżerki, przepuklinę rozworu przełykowego przepony oraz powikłania, jakie spowodował refluks,
-
badanie radiologiczne z kontrastem – zalecane przy nietypowej budowie przełyku,
-
manometryczne badanie przełyku – metoda stosowana w nietypowych przypadkach refluksu. Analizuje się ciśnienie w przełyku, które zakłóca pracę mięśnia zwieracza dolnego przełyku. Metoda ta pozwala też na całodobowe kontrolowanie pH przełyku – sprawdza kwaśność treści.
Leczenie farmakologiczne i chirurgiczne
Nawet jeśli objawy refluksu w początkowym okresie nie są zbyt nasilone, muszą być odpowiednio leczone. Tylko w ten sposób nie dopuścisz do poważniejszych powikłań, takich jak:
Najczęściej terapia farmakologiczna w krótkotrwałym leczeniu objawów refluksu polega na stosowaniu leków zmniejszających wydzielanie kwasów żołądkowych. Są to tzw. inhibitory pompy proteinowej – IPP. Zwykle stosuje się je raz na dobę na czczo – rano. W leczeniu refluksu pomocne mogą okazać się także mieszanki ziół oraz tabletki do ssania, syropy przeciwrefluksowe czy tabletki rozpuszczalne w jamie ustnej.
Jeśli środki farmakologiczne nie przynoszą poprawy, lekarz może zdecydować o leczeniu chirurgicznym. Laparoskopowy zabieg polega na wytworzeniu czegoś w rodzaju zastawki pomiędzy przełykiem a żołądkiem.
Dieta w chorobie refluksowej: wskazania i zasady
Nie obciążaj żołądka naraz zbyt dużą ilością pożywienia. Lepiej jeść częściej, np. 5 posiłków, ale w mniejszych ilościach. Dieta przy refluksie powinna być lekkostrawna. Najlepsza jest ta pozbawiona substancji nasilających wydzielanie soków żołądkowych, np. zupy warzywne. Są z reguły zasadowe i zobojętniają kwas solny. Wprowadź do swojego menu przynajmniej szklankę mleka dziennie i pij dużo wody. Płyny neutralizują kwasy żołądkowe. Dbaj o to, aby posiłki nie były zbyt gorące – najlepsze są te o umiarkowanej temperaturze i papkowatej konsystencji.
Produktami, które łagodzą wydzielanie soków trawiennych, są: gotowane owoce i warzywa, nabiał – twaróg, jaja i śmietana, gotowane ryby i kompoty owocowe.
Wyeliminuj ze swojej diety następujące pokarmy:
-
mocno stężone rosoły i buliony,
-
ostre przyprawy,
-
kwaśne napoje,
-
konserwowane mięsa i ryby,
-
potrawy smażone na tłuszczu.
Niewskazane jest też spożywanie pokarmów tuż przed snem – ostatni posiłek dobrze jest spożyć przynajmniej 2-3 godziny przed położeniem się do łóżka. Dzięki temu dasz żołądkowi odpocząć w nocy. Unikaj też:
Już wiesz, jak wygląda leczenie refluksu
Nie lekceważ pierwszych objawów refluksu, takich jak zgaga czy odbijanie się po jedzeniu. Zmień swoją dietę na lekkostrawną. Pamiętaj, im szybciej rozpoczniesz diagnostykę i leczenie, tym lepiej. Znacznie poprawi to Twój komfort życia. Terapia farmakologiczna polega zwykle na stosowaniu tabletek. Niektórzy pacjenci obawiają się, że przyjmowanie takich leków może za bardzo obciążać ich żołądek. Jeśli i Ty masz podobne wątpliwości, zapytaj swojego lekarza lub farmaceutę o możliwość stosowania innych preparatów, np. w postaci płynnej.