Kłopoty z regularnym wypróżnianiem to obecnie jedna z najpowszechniejszych dolegliwości trawiennych. Zaparcia mogą dotknąć każdego, niezależnie od wieku. Sprzyja temu niewłaściwa dieta lub stres. Jednak czasem jest to objaw poważniejszej choroby. Najskuteczniejszym sposobem na poradzenie sobie z zaparciami jest wprowadzenie diety bogatoresztkowej oraz zmiana stylu życia na bardziej aktywny. Przeczytaj, jakie produkty warto włączyć do jadłospisu przy problemach z wypróżnianiem.
Kiedy możemy mówić o problemach z zaparciami?
Mówi się o jelitach jako drugim mózgu. Są nie tylko wyjątkowo wrażliwe na rodzaj pokarmu, który do nich trafia, ale i ściśle powiązane z układem nerwowym. To w jelitach kryje się klucz do odporności oraz dobrego samopoczucia. Gdy zawodzą, to wyraźna oznaka, że w organizmie dzieje się coś złego. Pierwsze problemy objawiają się m.in. bólem brzucha, biegunkami czy zaparciami.
Trudno wskazać normę dla częstotliwości wypróżnień. Jest to proces, który zależy od metabolizmu, stylu życia, płci, wieku czy diety. Zdaniem lekarzy prawidłowy rytm przy zdrowym organizmie to od 1 do 2 stolców dziennie do ok. 3 w ciągu tygodnia. Przy czym duże znaczenie ma tu wygląd kału, kolor i konsystencja. Niepokój powinny wzbudzić formy bardzo zbite, grudkowate lub strzeliste.
Problem zaparć pojawia się, gdy rytm wypróżnień z jakiegoś powodu został zaburzony i występują one rzadziej niż 2-3 razy na tydzień. Zazwyczaj jest to sporadyczna niedogodność, która jednak może przekształcić się w przewlekły stan. Wówczas niezbędna jest konsultacja lekarska i wprowadzenie specjalnej diety.
Typowe objawy zaparć
Jak wspomniano wcześniej, zaparcia utożsamiane są z trudnością z wypróżnianiem się oraz ze zbyt małą jego częstotliwością. Oprócz tego mogą wystąpić takie objawy, jak:
-
bóle brzucha,
-
uczucie niepełnego wypróżnienia,
-
uczucie ciężkości,
-
zwarta konsystencja kału,
-
ból podczas wypróżniania,
-
wzdęcia.
Jeżeli zatwardzeniu dodatkowo towarzyszą brak apetytu, wymioty lub podwyższona temperatura ciała, niezwłocznie należy zgłosić się do lekarza. Może być to symptom poważnego stanu zapalnego jelit lub innej choroby.
Najczęstsze przyczyny zaparć
Problem zaparć powstaje na skutek działania wielu czynników. Jelita, jako jeden z wrażliwszych organów, natychmiast reagują na nieprawidłowości w funkcjonowaniu całego organizmu. Dolegliwości żołądkowo-jelitowe to również pierwsza forma obrony przed wszelkiego rodzaju zaburzeniami zdrowotnymi.
Wśród najczęstszych przyczyn zaparć można wyróżnić takie czynniki, jak:
-
niezdrowa dieta,
-
mała ilość błonnika w jadłospisie,
-
brak ruchu,
-
przyjmowanie niektórych leków,
-
przewlekły stres,
-
nietolerancja laktozy,
-
odwodnienie,
-
niedrożności przewodu pokarmowego,
-
zespół jelita wrażliwego (IBS),
-
nierównowaga hormonalna.
Nieprawidłowa dieta
Zależność między dietą a zaparciami jest ogromna. Jelita to ważny element układu trawiennego, który umożliwia wchłanianie cennych składników odżywczych oraz dalszy transport niestrawionych resztek. Dobroczynne bakterie tworzące bogatą mikroflorę dodatkowo chronią organizm przed drobnoustrojami.
Niewłaściwa dieta może zaburzyć pracę jelit, prowadząc do zaparć. Szkodliwa jest przede wszystkim żywność, którą organizm trudno i długo trawi, a więc m.in.:
Dodatkowo zatwardzeniu może sprzyjać sposób jedzenia. Zbyt częste, obfite i późne posiłki prowadzą do nieprawidłowości trawiennych.
Niezdrowy styl życia
Siedząca praca i brak ruchu to kolejne przyczyny zatwardzenia. Taki styl życia skutkuje osłabieniem mięśni układu trawiennego oraz spowolnieniem perystaltyki jelit. Do tego dochodzi przewlekły stres, który prowadzi do zmian na poziomie komórkowym i wpływa na osłabienie ścian jelitowych.
Regularność wypróżnień może zaburzyć również częste podróżowanie. Ma to związek z pewnymi nawykami związanymi z korzystaniem z łazienki. Podczas długiej jazdy samochodem lub lotu samolotem dostęp do toalety może być utrudniony. Dodatkowo wpływ ma zmiana stref czasowych oraz potrzeba aklimatyzacji organizmu.
Choroby i leki, które mogą powodować zaparcia
Zdarza się, że nadużywanie leków przeciwbólowych wywołuje problemy żołądkowo-jelitowe. Dzieje się tak, ponieważ niektóre substancje aktywne powodują zmniejszenie reakcji układu nerwowego. W efekcie jelita pracują wolniej i wchłaniają więcej wody, prowadząc do powstania zaparć.
Podobny wpływ mają także codziennie przyjmowane środki na receptę:
-
leki na nadciśnienie,
-
leki na choroby starcze, np. Parkinsona,
-
leki zawierające żelazo i wapń,
-
leki przeciwdepresyjne.
Zatwardzenie może występować także jako objaw towarzyszący różnego rodzaju chorobom. Mogą być to schorzenia związane bezpośrednio z układem trawiennym, np. zespół jelita drażliwego, uchyłki jelita grubego, stany zapalne czy nawet nowotwory.
Jednak przyczyną zaparć bywa także występowanie innych schorzeń:
-
niedoczynności tarczycy,
-
neuropatii cukrzycowej,
-
choroby Parkinsona,
-
depresji,
-
mocznicy,
-
chorób naczyniowych.
Sposoby na regularne wypróżnianie
Leczenie zaparć po wykluczeniu czynników chorobotwórczych polega przede wszystkim na wprowadzeniu zmian w diecie. Oprócz tego należy podjąć regularną aktywność fizyczną, najlepiej obejmującą ćwiczenia całego ciała, jak spacery, bieganie czy pływanie.
Co warto włączyć do codziennej diety?
Przy skłonności do zaparć najczęściej wprowadza się dietę bogatoresztkową. Kluczowa w niej jest zwiększona ilość błonnika. Nie można ignorować roli tego składnika w codziennym żywieniu. Doskonale bowiem wspomaga perystaltykę jelit.
Należy jednak pamiętać, że taki sposób odżywiania wymaga picia dużej ilości płynów – przynajmniej dwóch litrów dziennie. Wynika to ze specyficznego działania błonnika, który pęcznieje, wchłaniając wodę oraz „zmiatając” niestrawione resztki.
Codzienna dieta na zaparcia dla osoby dorosłej powinna zawierać przynajmniej 50-60 g błonnika. Jego źródłem są takie produkty, jak:
-
owoce i warzywa,
-
suszone śliwki,
-
orzechy,
-
otręby,
-
pieczywo razowe,
-
siemię lniane.
Zamiast smażonych potraw wybieraj dania gotowane lub duszone. Początkowo warto również unikać produktów surowych, zwłaszcza warzyw i owoców, które mogą powodować wzdęcia. Lepiej jest poddać je obróbce cieplnej.
Zioła na zaparcia – które i jak stosować?
Stosowanie ziół na zaparcia ma głównie na celu ułatwienie wypróżniania. Działają one drażniąco na ścianki jelit, pobudzając ich perystaltykę. Można po nie sięgnąć w sytuacji, gdy inne środki zawodzą i nie stosować dłużej niż przez 7 dni.
Pamiętaj jednak, że zioła przeczyszczające mogą działać bardzo silnie. Przeciwwskazaniem do ich stosowania są m.in. zapalenie wyrostka robaczkowego, silne bóle brzucha czy stany zapalne jelit. Dodatkowo preparaty te mogą odwadniać.
Do znanych ziół na zaparcia należą:
-
liść senesu,
-
kora kruszyny,
-
korzeń rzewienia,
-
babka płesznik.
Czy suplementy mogą pomóc?
Dodatkowo na rynku dostępnych jest wiele środków, które wspomagają perystaltykę. Zawierają one dużą ilość błonnika oraz substancje roślinne. Należy jednak stosować je z ostrożnością, aby organizm nie przyzwyczaił się do nich.
Warto włączyć do diety bakterie probiotyczne. Zdaniem lekarzy powinny one być stale obecne w jadłospisie w postaci naturalnej, np. jogurtów czy kiszonek. W przypadku nadwrażliwości na tego rodzaju produkty można sięgnąć po probiotyki w suplementach.
W diecie bogatoresztkowej może dodatkowo wystąpić gorsza wchłanialność niektórych mikroelementów, np. żelaza, cynku, lub magnezu. Warto więc dodatkowo uzupełniać zapotrzebowanie na te składniki za pomocą suplementów.
Tych produktów powinieneś unikać
Stosując dietę wysokobłonnikową, należy jednocześnie unikać produktów, które sprzyjają zaparciom. Należą do nich m.in.:
-
produkty wysokoprzetworzone – gotowe zupki błyskawiczne, frytki mrożone, parówki i wędliny,
-
fast foody i dania smażone – zawierają niezdrowe tłuszcze, które zaburzają proces tworzenia się stolca,
-
alkohol – zwiększa utratę płynów w organizmie,
-
białe pieczywo i dania mączne, np. pierogi, kluski – są praktycznie pozbawione błonnika i działają zapychająco na jelita,
-
przetwory mięsne – zawierają dużą ilość sodu,
-
tłusty nabiał – np. mleko, śmietana, sery mogą wzmagać nietolerancję laktozy, na którą cierpi wiele osób.
Nie lekceważ problemu – dbaj o dobre trawienie i wypróżnianie!
Zdrowe jelita są ściśle związane z dobrym samopoczuciem i odpornością. Zadbaj o nie, a unikniesz problemów z wypróżnianiem. Uciążliwe zaparcia możesz powstrzymać poprzez zmianę diety oraz stylu życia. Wprowadź świadome nawyki, a szybko poczujesz poprawę. Na lek24.pl znajdziesz suplementy, które wspomagają trawienie oraz pracę jelit. Sprawdź nasz asortyment produktów ziołowych oraz probiotyków i znajdź najlepsze sposoby na zaparcia.
